Του Στέλιου Συρμόγλου
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα συνοδεύεται και από κρίση πολιτιστική και πνευματική. Από πολύπλευρη κρίση αξιών και αισθητικής στην πολιτική. Δεν είναι μόνο η ανακόλουθη και εν πολλοίς η πολιτική απάτη της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ή οι εκτρωματικές πολιτικές των προηγούμενων κυβερνήσεων. Και η κρίση δεν είναι ασύνδετη με τη γενικότερη κρίση πολιτισμού των χρόνων μας, που μας υπενθυμίζει τις μεγάλες κρίσεις του πνευματικού βίου, τις οποίες συναντούμε στην ιστορία.
Η κρίση στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, δεν κατάγεται από το χθες. Στην οξεία φάση της μπήκε βαθμηδόν, για να κορυφωθεί κατά τον εικοστό αιώνα. Βέβαια, σ' ό,τι αφορά την Ελλάδα, τα επαναλαμβανόμενα λάθη της προσωποποιημένης πολιτικής αθλιότητας επιδείνωσαν την κατάσταση.
Και τον Ελληνα κατέλαβε τελικά το συναίσθημα της απόγνωσης προ του Μηδενός. Ωστόσο δεν συναισθάνεται πάντα την αδυναμία του έναντι των δυνάμεων που θέλουν να τον καθυποτάξουν. Ο Ελληνας του σήμερα μοιάζει με το λαό του Ισραήλ, κατά την πορεία του δια της ερήμου. Οπισθεν μας κείται ό,τι κατέρρευσε, μπροστά μας η άγνωστη ακόμη χώρα. μέσο της νυχτός μεταξύ δύο ημερών.
Και μέσα στην ψυχή του καθενός αγωνίζεται η μια προς την άλλη φωνή του παλαιού και η φωνή του νέου, όπως θέλει ο νόμος της περιπλάνησης ανά την έρημο. Η μια απαιτεί επιστροφή στην ασφάλεια της διαμονής στην Αίγυπτο,η άλλη ωθεί με ονειρόπολη διάθεση στη γη, όπου ρέει μέλι και γάλα.
Ενα συναίσθημα ανεστιότητας είναι το αποτέλεσμα της πολύπλευρης κρίσης!
Τα πνευματικά αποθέματα και οι ψυχικές δυνάμεις του ελληνικού πολιτιστικού και πολιτικού οργανισμού φαίνονται πως εστείρευσαν. Ενα μακρό και πλούσιο παρελθόν νομίζει κανείς ότι ψυχορραγεί, χωρίς ακόμη να διαγράφονται σαφώς οι γραμμές του νέου. Αρχές που εμπεδώθηκαν από το χρόνο, την εμπειρία και τους αγώνες κλονίζονται ή ήδη γκρεμίστηκαν.
Το "μεγαλοπρεπές" πολιτικό και μηχανοκρατικό σύστημα διασείεται και η κυριότερη προυπόθεση της αλήθειας, ο νόμος της αιτίας, τίθεται υπό αμφισβήτηση. Και βέβαια η νόηση εξέπεσε σε μειονεκτική θέση. Τώρα θεωρείται απλώς όργανο των ξένων δυνάμεων, οι οποίες κινούν τη ζωή του Ελληνα και την ιστορία.