Πριν πούμε οτιδήποτε άλλο για το σχέδιο Κατρούγκαλου για το Ασφαλιστικό, πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτό το σχέδιο φτιάχτηκε έτσι ώστε να έχει προπαγανδιστικά «πιασίματα». Κυριότερο απ' αυτά είναι το ότι δε θα μειωθούν οι συντάξεις που καταβάλλονται στους σημερινούς συνταξιούχους. Αυτά τα «πιασίματα» θα φύγουν όταν συνταχθεί νομοσχέδιο και πάρει το δρόμο για τη Βουλή. Και δε θα είναι αυτό αποτέλεσμα της «αδιαλλαξίας της τρόικας». Είναι θέση της συγκυβέρνησης ότι πρέπει να πετσοκοπούν και οι σημερινές συντάξεις, με το κόλπο του επανυπολογισμού τους, όπως δήλωνε ο Κατρούγκαλος στις 15 Σεπτέμβρη, τότε που παρουσίαζε το πόρισμα της περιβόητης «επιτροπής σοφών».
Ομως, ακόμα και μ' αυτά τα προπαγανδιστικά «πιασίματα», το σχέδιο Κατρούγκαλου είναι ανατριχιαστικό. Βαθαίνοντας την ανατροπή που ξεκίνησε με το νόμο Λοβέρδου-Κουτρουμάνη, οδηγεί σε συντάξεις-φιλοδωρήματα άθλιου επιπέδου και σε συνδυασμό με κάποιες διατάξεις, απ' αυτές που δεν απασχολούν τη δημόσια συζήτηση, οδηγεί στην επί της ουσίας εξαφάνιση της κοινωνικής ασφάλισης, όπως αναλυτικά γράφουμε στη σελίδα 11.
♦ Οι νόμοι Λοβέρδου-Κουτρουμάνη μοίραζαν τη χορηγούμενη σύνταξη σε δυο κομμάτια. Ενα κομμάτι για την περίοδο ασφάλισης που διανύθηκε μέχρι τις 31.12.2010, το οποίο υπολογιζόταν με τις παλιές διατάξεις, και ένα κομμάτι για την περίοδο ασφάλισης από την 1.1.2011 μέχρι τη μέρα συνταξιοδότησης, το οποίο υπολογιζόταν με τις νέες διατάξεις. Αυτές οι νέες διατάξεις εξαϋλώνουν τη σύνταξη, δεδομένου ότι οι συντάξιμες αποδοχές υπολογίζονται με το μέσο όρο ολόκληρου του ασφαλιστικού βίου (και χαμηλότερους συντελεστές αναπροσαρμογής για κάθε έτος), ενώ τα ποσοστά αναπλήρωσης μειώθηκαν δραματικά.
Το σχέδιο Κατρούγκαλου έρχεται να καταργήσει αυτό το διαχωρισμό της σύνταξης σε δυο κομμάτια. Οσοι θα συνταξιοδοτούνται πλέον θα δουν τη σύνταξή τους να υπολογίζεται με το μέσο όρο των αποδοχών ολόκληρου του εργασιακού τους βίου (άρα οι συντάξιμες αποδοχές τους θα υποστούν τεράστια μείωση) και με τα νέα, εξαιρετικά μειωμένα ποσοστά αναπλήρωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι συνταξιούχοι θα υποστούν τεράστιες μειώσεις στις συντάξεις που θα έπαιρναν. Μειώσεις που δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια, αλλά σίγουρα ξεπερνούν κατά πολύ το 15%-30% που ακούγεται.
Για παράδειγμα, εργαζόμενος που πρωτοασφαλίστηκε το 1981 και συνταξιοδοτείται το 2016 με 35 χρόνια ασφάλισης, με το νόμο Λοβέρδου-Κουτρουμάνη θα έπαιρνε σύνταξη για 29 χρόνια ασφάλισης (1981-2010) με το παλιό σύστημα και για 6 χρόνια ασφάλισης (2011-2016) με το νέο σύστημα. Το δεύτερο κομμάτι της σύνταξης θα ήταν μειωμένο κατά 80% περίπου σε σχέση με το παλιό σύστημα. Με το σχέδιο Κατρούγκαλου, αυτός ο εργαζόμενος θα βγει στη σύνταξη με 35 χρόνια ασφάλισης υπολογισμένα όλα με το νέο σύστημα. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι η σύνταξή του θα υποστεί μείωση πολύ πάνω από 30%, σε σχέση με τη σύνταξη που υπολόγιζε να πάρει με βάση το νόμο Λοβέρδου-Κουτρουμάνη, γιατί θα μειωθούν δραματικά οι συντάξιμες αποδοχές του.
♦ Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη ανατροπή που φέρνει το σχέδιο Κατρούγκαλου. Οι νέοι εργαζόμενοι, όσοι πρωτοασφαλίστηκαν μετά την 1.1.2011, αλλά και αυτοί που είχαν λίγα χρόνια ασφάλισης μέχρι 31.12.2010, είχαν ήδη προγραφεί με το νόμο Λοβέρδου-Κουτρουμάνη. Αυτοί, όμως, θα αργήσουν να βγουν στη σύνταξη. Για παράδειγμα, ένας που πρωτοασφαλίστηκε το 2011 και ήταν τότε 18 ετών, θα βγει στη σύνταξη το 2058 (τότε θα είναι 67 ετών). Κι αν εργάζεται συνεχώς, θα βγει στη σύνταξη το 2055 (62 ετών με 40 πλήρη έτη ασφάλισης). Αυτός δεν μπορεί να παράξει άμεσο δημοσιονομικό κέρδος.
Κέρδος για τον καπιταλισμό μπορούν να παράξουν εκείνοι που θα βγουν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια και έχουν το μεγαλύτερο διάστημα του ασφαλιστικού τους βίου πριν το 2011. Καταργώντας τον παλιό τρόπο υπολογισμού γι' αυτό το κομμάτι της σύνταξης, θα μειωθούν δραματικά οι συντάξεις αμέσως. Από το 2016! Αυτό είναι το «μυστικό» του σχεδίου Κατρούγκαλου.
Για να γλυκάνει λίγο το χάπι και να δημιουργήσει βάση δημαγωγίας, το σχέδιο Κατρούγκαλου προβλέπει ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης σε σχέση με τους νόμους Λοβέρδου-Κουτρουμάνη. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτά τα ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης θα παραμείνουν μέχρι το τέλος, όμως ακόμη κι αν παραμείνουν ως έχουν, δεν μπορούν ν' αντισταθμίσουν την τεράστια μείωση που θα υποστούν οι συντάξεις.
♦ Ομως, το σχέδιο Κατρούγκαλου δεν πετσοκόβει μόνο τις συντάξεις αυτών που θα βγουν στη σύνταξη το 2016 και τα αμέσως επόμενα χρόνια και έχουν διανύσει το μεγαλύτερο μέρος του ασφαλιστικού τους βίου μέχρι 31.12.2010. Πετσοκόβει και τις συντάξεις όσων έχουν ήδη βγει στη σύνταξη, όποτε και αν βγήκαν. Ολες οι συντάξεις θα επανυπολογιστούν με το νέο σύστημα! Η σύνταξη που θα «δικαιούται» ο συνταξιούχος δε θα είναι αυτή που παίρνει (μετά τα απανωτά πετσοκόμματα της τελευταίας πενταετίας), αλλά αυτή που θα επανυπολογιστεί με το νέο σύστημα! Καταλαβαίνετε για τι πετσοκόμματα μιλάμε σ' αυτή την περίπτωση.
♦ Επειδή αυτός ο εφιάλτης δε θα μπορέσει να κρυφτεί, όσους απατηλούς πίνακες κι αν διανείμει ο Κουτρουμάνης, που έσπευσε να στηρίξει με τον τρόπο του τους Τσιπροκαμμένους, το σχέδιο Κατρούγκαλου παίζει προπαγανδιστικά με την περιβόητη «προσωπική διαφορά». Η σύνταξη, λένε, δε θα περικοπεί, αλλά η διαφορά που θα προκύψει ανάμεσα στο ποσό της σύνταξης που θα βγει με τον επανυπολογισμό και στο ποσό της σύνταξης που παίρνει ο συνταξιούχος, θα εξακολουθήσει να δίνεται ως «προσωπική διαφορά», η οποία θα καταβάλλεται μέχρι το 2018, ενώ μετά θα απομειώνεται μέχρι η σύνταξη να εξομοιωθεί με τις συντάξεις των νέων συνταξιούχων, οι οποίες… θα αυξάνονται.
Οι «προσωπικές διαφορές» είναι δύο ειδών.
♦ Η πρώτη κατηγορία είναι η «προσωπική διαφορά» για τους ήδη συνταξιούχους, των οποίων οι συντάξεις θα επανυπολογιστούν με το νέο σύστημα. Αν η συγκυβέρνηση επιθυμεί να μην πετσοκοπούν άλλο οι συντάξεις των ήδη συνταξιούχων, προς τι ο αναδρομικός επανυπολογισμός των συντάξεων και ο χωρισμός τους σε δυο τμήματα, την «κανονική» σύνταξη και την «προσωπική διαφορά»; Θα μπορούσε απλώς να πει ότι οι ήδη χορηγούμενες συντάξεις δε θίγονται, τελεία και παύλα. Αν δεν έχει σκοπό να πετσοκόψει τις ήδη χορηγούμενες συντάξεις, γιατί να φορτώσει τον (υποστελεχωμένο) μηχανισμό των ασφαλιστικών ταμείων με το τεράστιο φορτίο του επανυπολογισμού όλων των συντάξεων που έχουν χορηγηθεί μέχρι τώρα;
Οπως δείχνουμε στη διπλανή στήλη, οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί με το τρίτο Μνημόνιο για το Ασφαλιστικό (0,25% του ΑΕΠ το 2015 και 1% του ΑΕΠ το 2016) δε βγαίνουν χωρίς να περικοπούν οι ήδη χορηγούμενες συντάξεις. Το μόνο που μένει να μάθουμε είναι πώς ακριβώς θα γίνει η περικοπή. Η «προσωπική διαφορά», που θα παρουσιάζεται σαν χάρισμα στους συνταξιούχους, σαν κάτι που δεν το δικαιούνται αλλά το πήραν χαριστικά από τις παλαιότερες κυβερνήσεις, θα είναι μια δεξαμενή άντλησης περικοπών και τα επόμενα χρόνια.
♦ Η δεύτερη κατηγορία «προσωπικής διαφοράς» αφορά όσους θα συνταξιοδοτηθούν με το νέο σύστημα το 2016, το 2017 και το 2018. Οσοι συνταξιοδοτηθούν το 2016 θα πάρουν το μισό της διαφοράς, όσοι συνταξιοδοτηθούν το 2017 θα πάρουν το ένα τρίτο της διαφοράς και όσοι συνταξιοδοτηθούν το 2018 θα πάρουν το ένα τέταρτο της διαφοράς. Εισάγεται, δηλαδή, ένα είδος μεταβατικής διάταξης, ώστε όσοι συνταξιοδοτηθούν την περίοδο 2016-18 να έχουν μικρότερες απώλειες σε σχέση με όσους θα συνταξιοδοτηθούν τα επόμενα χρόνια.
Δεν είναι βέβαια καθόλου σίγουρο ότι στο τέλος θα παραμείνουν αυτές οι «προσωπικές διαφορές» (το πιθανότερο είναι, αν παραμείνουν, να είναι μικρότερες), όμως ακόμα κι αν παραμείνουν διαφέρουν όσο η νύχτα από τη μέρα από μια παλιά ασφαλιστική αρχή που έλεγε «δε θίγουμε ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα», τα οποία ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα προσδιορίζονταν ως τα δικαιώματα εκείνων που θα έβγαιναν στη σύνταξη για μια πενταετία μετά το νέο ασφαλιστικό νόμο. Και βέβαια, και αυτές οι «προσωπικές διαφορές» θα αποτελούν δεξαμενή για περικοπές τα επόμενα χρόνια.
♦ Δεν είναι μόνο οι τεράστιες περικοπές στις κύριες συντάξεις. Το σχέδιο Κατρούγκαλου φέρνει ανατροπές σε όλους τους τομείς. Ενδεικτικά αναφέρουμε την επικουρική σύνταξη, τον κλάδο υγείας, το εφάπαξ, το ΕΚΑΣ. Με τις ανατροπές σ' αυτούς τους τομείς θα ασχοληθούμε στα επόμενα φύλλα της «Κόντρας». Ομως, αρκούν και μόνο οι τεράστιες περικοπές στις κύριες συντάξεις για να βγάλουν κάθε εργαζόμενο και κάθε συνταξιούχο στο δρόμο.