Της Κύρας Αδάμ
Από τα μέσα του Ιανουαρίου και για ανυπολόγιστο ακόμα διάστημα, η Ελλάδα εισέρχεται, πρακτικά, σε περίοδο περιθωριοποίησής της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς όλο το ενδιαφέρον και οι δυνάμεις της θα επικεντρώνονται στην «μάχη» της επιτυχούς αξιολόγησής της από το κουαρτέτο, προκειμένου να απελευθερωθεί μία ακόμα πολυπόθητη δόση δανείου και αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις ώστε να συμφωνηθεί ο τρόπος, αλλά και οι κανόνες και περιορισμοί για την έναρξη της συζήτησης για το χρέος - πυλώνας υποτίθεται της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά με γυάλινα πόδια.
Το ίδιο διάστημα, όμως, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Τουρκία θα βρίσκεται σε ένα ατελείωτο πάρτι με την Κομισιόν και τους εταίρους, με τον διμερή πολιτικό διάλογο σε πλήρη ανάπτυξη, με πρόσχημα το προσφυγικό και με στόχο να εδραιωθεί μια παράλληλη, αλλά απολύτως κατοχυρωμένη σχέση ΕΕ-Τουρκίας, χωρίς απαραίτητα την σύμφωνη γνώμη της Αθήνας και πολύ περισσότερο της Λευκωσίας, που βαδίζει στα τυφλά σε μια «συνολική λύση» αμφιβόλου αποτελέσματος και περιεχομένου.
Το σκηνικό αυτό στήθηκε και εγκρίθηκε, χωρίς καμία απολύτως συμμετοχή της Αθήνας στη διαμόρφωσή του, στις 29 Νοεμβρίου, όταν σε επίπεδο κορυφής συμφωνήθηκε το πλαίσιο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας με αφορμή το προσφυγικό. Όμως οι «επιδόσεις» της Άγκυρας στον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών, θα αρχίσουν να μετρούν το καλοκαίρι, αφού προηγουμένως η Τουρκία έχει δέσει για τα καλά τον διμερή και προνομιακό πολιτικό δεσμό της με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το πάρτι θα ξεκινήσει στις 22 Ιανουαρίου, όταν στο Βερολίνο θα γίνει η πρώτη συνάντηση του Συμβουλίου Συνεργασίας υψηλού επίπεδου Γερμανίας και Τουρκίας, ώστε να διαμορφωθεί το πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας, καθώς και επόμενα βήματα στο προσφυγικό.
Αν η Αθήνα δεν ήταν μπλοκαρισμένη στον μνημονιακό κυκεώνα της θα όφειλε, φυσιολογικά, να απαιτήσει την ισότιμη συμμετοχή της σε τέτοιου είδους συναντήσεις, αφού οι δεσμεύσεις και η εν γένει συμπεριφορά της Τουρκίας στο θέμα, έχει άμεσες και καθοριστικές συνέπειες για την Ελλάδα, όχι μόνον για τον αριθμό των προσφύγων που φτάνουν στα ελληνικά νησιά, αλλά -από εδώ και πέρα- και με τον αριθμό των μεταναστών και την ταχύτητα με την οποία θα γυρίζουν πίσω στην Τουρκία, ώστε να μην καταστεί ο ελλαδικός χώρος νεκροταφείο απελπισμένων ψυχών.
Τρείς ημέρες αργότερα, όμως, στις 25 Ιανουαρίου αναμένεται να διαμορφωθεί ένα άλλο μόνιμο κουαρτέτο, ανάμεσα στον τούρκο ΥΠΕξ κ Τσαβούσογλου, τον αρμόδιο υπουργό για ευρωπαϊκές υποθέσεις κ Μποζκίρ, την υψηλή εκπρόσωπο της ΕΕ για τις Εξωτερικές Σχέσεις κα Μοργκερίνι και τον αρμόδιο Επίτροπο Διεύρυνσης της ΕΕ κ Χαν.
Πρόκειται για το βαρύ πυροβολικό των συναντήσεων, αφού αυτό το κουαρτέτο θα συζητά σε τακτά χρονικά διαστήματα, θέματα διμερούς συνεργασίας στην εξωτερική πολιτική, και βεβαίως τα θέματα της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, με πρώτο και κύριο αυτό του ανοίγματος των 5 ενταξιακών κεφαλαίων, που έχει μπλοκάρει μέχρι στιγμής η Λευκωσία, αν η Άγκυρα δεν σημειώσει έμπρακτη πρόοδο στην στάση της στο Κυπριακό.
Η Τουρκία είναι ήδη προετοιμασμένη να κατακτήσει -αν δεν αντιδράσουν γρήγορα και αποτελεσματικά η Αθήνα και η Λευκωσία- τον ουσιαστικό στόχο της:
Αυτός δεν είναι άλλος από την πλήρη και κατοχυρωμένη αποσύνδεση του Κυπριακού από την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Ήδη ο αρμόδιος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας κ Μποζκίρ υπενθυμίζει προς πάσα κατεύθυνση ότι η επίσημη επιστολή της 29ης Νοεμβρίου του προέδρου του Συμβουλίου κ. Τουσκ και του προέδρου της Κομισιόν κ. Γιούνκερ προς τον πρωθυπουργό κ. Νταβούτογλου, πουθενά δεν αναφέρει ότι το άνοιγμα των 5 κεφαλαίων στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, που έχει μπλοκάρει η Λευκωσία, απαιτεί την προηγούμενη επίλυση του Κυπριακού. Τα 5 κεφάλαια, υποστηρίζει ο Τούρκος αξιωματούχος, θα ανοίξουν ακόμα και χωρίς πρόοδο στο κυπριακό και χωρίς να απαιτείται προηγούμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η επόμενη συνάντηση, σε αυτό το πολύ προσεκτικά διαμορφωμένο «εορτολόγιο» Ε.Ε.- Τουρκίας, αναμένεται στις 28 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη (σ.σ. πριν από το διεθνές gala του Νταβός…). Αυτή θα είναι η πρώτη συνάντηση Ε.Ε.-Τουρκίας για την στρατηγική συνεργασία στον τομέα της Ενέργειας. Τούρκοι και υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα εξετάσουν τους τρόπους ενεργειακής συνεργασίας, όπως η τύχη του αγωγού ΤΑΝΑΡ, αλλά και άλλους αγωγούς για τη μεταφορά υδρογονανθράκων από τα Τουρκμενιστάν, Ιράν, Ιράκ, αλλά και χωρών του Κόλπου. Δι’ αυτού του τρόπου η Άγκυρα ευελπιστεί να πλασαριστεί ως η πλέον αξιόπιστη εναλλακτική οδός ενεργείας προς την Ε.Ε., χωρίς εξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, πράγμα που θεωρεί ότι θα αυξήσει τον βαθμό δημοφιλίας της ανάμεσα στους ρωσοφοβικούς εταίρους της Ε.Ε.
Όλες αυτές οι συναντήσεις θα καταλήξουν στη συνάντηση του Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες ανάμεσα στην Άγκυρα και τους «προθύμους» εταίρους της Ε.Ε., (ανάμεσα στους οποίους και η Αθήνα) προκειμένου να εξετάσουν την πρόοδο στο Σχέδιο Δράσης Ε.Ε.-Τουρκίας και τον βαθμό προόδου της Άγκυρας στην μείωση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών από τα εδάφη της στην Ε.Ε.
Η κορύφωση αναμένεται τον Μάρτιο, όταν θα παρουσιαστεί η Έκθεση Προόδου της Κομισιόν για τις επιδόσεις της Τουρκίας στην συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών, ώστε να αρχίσει η διαδικασία που θα καταλήξει στην απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες στην Ε.Ε. Παραλλήλως θα γίνει η πρώτη υψηλού επιπέδου συνάντηση μεταξύ 6 αρμοδίων Επιτρόπων της Ε.Ε. και των αντιστοίχων Τούρκων υπουργών για την οικονομική συνεργασία Ε.Ε.- Τουρκίας. Και στο τέλος Μαρτίου η Άγκυρα, μαζί με τον ΟΗΕ αλλά και την Κομισιόν ευελπιστούν στην ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό και τη συνολική λύση (;) του προβλήματος…