Τα γεγονότα
Το 1932 και 1933 ο Στάλιν αποφάσισε ότι οι Ουκρανοί αγρότες έπρεπε να ενταχθούν στα κολχόζ και ότι οι συγκομιδές τους θα έπρεπε να κατασχεθούν από τις σοβιετικές αρχές. Οι μπολσεβίκικες δυνάμεις σάρωσαν τα χωριά αρπάζοντας την τροφή και πραγματοποιώντας μαζικές εκτελέσεις. Εάν κάποιον τον συνελάμβαναν να κλέβει τρόφιμα ή να προσπαθεί να φύγει από την περιοχή σε αναζήτηση ψωμιού, είτε τον φυλάκιζαν, είτε τον γυρνούσαν πίσω, είτε τον εκτελούσαν.
Πολλοί Ουκρανοί επέζησαν τρώγοντας ψωμί που έκαναν από αγριόχορτα και χόρτα και υπήρχαν τεκμηριωμένες αναφορές για κανιβαλισμούς.
Η επίσημη ουκρανική πλευρά μιλάει για επτά με δέκα εκατομμύρια νεκρούς, που σημαίνει 17 θάνατοι το λεπτό, 1.000 την ώρα και 25.000 την ημέρα.
Ενα βιβλίο ζωντανεύει την ιστορία
Το γεγονός έρχεται πάλι στην επικαιρότητα με ένα νέο βιβλίο που έγραψε στα γαλλικά, η κόρη ενός επιζήσαντα από την πείνα της Ουκρανίας.
Ο πατέρας της Nikolaï Koliada γεννήθηκε το 1926 σε ένα χωριό της Ουκρανίας. Είναι 7 ετών όταν η πείνα εξαπλώνεται στη χώρα, εξαθλιώνει εκατομμύρια ανθρώπους. Ο δικός της πατέρας μισεί τον κομμουνισμό. Η περιουσία του κατάσχεται, όλα τα υπάρχοντά του καταστρέφονται. Η οικογένεια παίρνει τους δρόμους για να επιζήσει. Καταφεύγει στη Λευκορωσία αλλά τους βρίσκουν οι πράκτορες του Στάλιν και τους ξαναγυρίζουν στην Ουκρανία.
Το βιβλίο εξιστορεί τη φρίκη της σταλινικής εποχής, την πείνα και τον θάνατο, με τα μελανώτερα χρώματα από την Catherine Koleda, η οποία διδάσκει σήμερα σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας.
Η οικογένεια κατορθώνει τελικά να διαφύγει στη Γαλλία, το 1945. Ο πατέρας, όπως γράφει η κόρη του στο βιβλίο, δύο φορές χάρηκε στη ζωή του: όταν πήρε τη γαλλική υπηκοότητα και όταν πέθανε ο Στάλιν.
Catherine Koleda - «Όταν ο Στάλιν μας άφησε να πεθάνουμε από την πείνα –Αφήγημα ενός επιζήσαντα».
Η φρίκη του Holodomor
Η τραγωδία αυτή ονομάστηκε από τους Ουκρανούς «Holodomor» (Γολοντομόρ από το «holod»= πείνα και το ρήμα «moryty»= σκοτώνω). Η πείνα, που δημιουργήθηκε από τα χέρια ανθρώπων, πήρε το όνομα του διεθνούς όρου της γενοκτονίας, γιατί έχει όλα τα χαρακτηριστικά που προϋποθέτει ο όρος αυτός.
Το γεγονός αποσιωπήθηκε από την σοβιετική αυτοκρατορία και μόνο παράνομα κείμενα κυκλοφορούσαν για να το εξιστορήσουν. 40 χρόνια αργότερα, η γενοκτονία των Ουκρανών έγινε γνωστή από το βιβλίο του Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ. Αλλά και τότε οι αρνητές του γεγονότος συνέχισαν να το αρνούνται.
Μόνο όταν άνοιξαν τα σοβιετικά αρχεία μπήκε τέλος στην άρνηση των γεγονότων στην Ουκρανία. Στις αρχές του 21ου αιώνα το γεγονός γίνεται παραδεκτό από την Ρωσία αλλά δεν γίνεται δεκτό το γεγονός ότι πρόκειται για γενοκτονία. Πολλοί ιστορικοί διαφωνούν τόσο με τον όρο όσο και με τις πραγματικές προθέσεις του Στάλιν.
Το 2016 η Ουκρανία αναγνώρισε επίσημα το Holodomor ως γενοκτονία. Οι ΗΠΑ αναγνώρισαν επίσης το γεγονός ως γενοκτονία ενώ το 2008 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το αναγνώρισε ως «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και κατά του ουκρανικού λαού».
