Μπορεί να φαίνεται μακρινό, αλλά το 2001 δεν είναι και τόσο. Ήταν τότε που ο Τάσος Γιαννίτσης ως Υπουργός Εργασίας είχε αναλάβει να περάσει τα μέτρα που είχε προτείνει η επιτροπή «Σπράου». Τότε στους δρόμους είχαν κατέβει χιλιάδες άνθρωποι. Νόμισαν ότι με τον όγκο τους σταμάτησαν τις αλλαγές στο ασφαλιστικό. Η αλήθεια δυστυχώς ήταν διαφορετική.
Η πραγματικότητα ήταν ότι ο τότε Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης είχε ζητήσει από δύο συνεργάτες του να επεξεργάζονται μελλοντικά σενάρια και να ψάχνουν λύσεις, καθώς ως οικονομολόγος, έβλεπε ότι φτάνει ημέρα που η χώρα θα χρεοκοπήσει.
Η πρώτη λύση -η πιο ανώδυνη- ήταν να μπούμε στο ευρώ και άρα να αποκτήσουμε ως χώρα αξιολόγηση ΑΑΑ που θα μας έδινε χαμηλά επιτόκια στις αγορές χρήματος. Ήταν η λύση για να πληρώνονται σχεδόν όλα χωρίς να αλλάξει σχεδόν τίποτα. Το ανέλαβε ο καταδικασθείς σήμερα για ανακριβή δήλωση πόθεν έσχες, Γιάννος Παπαντωνίου.
Την δεύτερη λύση επεξεργαζόταν ο φίλος του πρωθυπουργού Τάσος Γιαννίτης που είχε λάβει την εξής εντολή: «Αν δεν καταφέρει ο Γιάννος να κρύψει χρέος και να μειώσει τον πληθωρισμό και δεν θα ανεβούμε στο άρμα του ευρώ, τότε θα πρέπει να μεταρρυθμίσεις το ασφαλιστικό έτσι ώστε να μπορούμε να το πληρώσουμε».
Και ενώ χιλιάδες άνθρωποι ήταν στους δρόμους, ο Γιάννος τηλεφώνησε στον Πρωθυπουργό. «Εύρηκα!» αναφώνησε και του εξήγησε τι είχε συμφωνήσει με το σύμπλεγμα του χρηματιστηρίου. Θα άφηνε τα πάντα ελεύθερα και ανεξέλεγκτα ώστε να κατευθυνθούν χρήματα από τους πολλούς αδαής «επενδυτές» στους λίγους, με αντάλλαγμα το πάγωμα των τιμών όλων των προϊόντων. Ο πληθωρισμός θα έπεφτε, ενώ παράλληλα είχε συμφωνήσει με την Goldman Sachs να κρύψει χρέος με ένα swap. Η θεωρία έλεγε ότι εφόσον θα είμασταν στην μόνιμα αναπτυσσόμενη και πάμπλουτη ευρωζώνη, ποιος θα καταλάβαινε ότι κάποια ημέρα ο ΟΔΔΗΧ θα πλήρωνε ένα swap το 2015; Κανένας. Αμ δε.
Το βασικότερο ήταν ότι δεν θα χρειαζόταν καμία ουσιώδη μεταρρύθμιση το ασφαλιστικό. Έκτοτε γίνονται κατά καιρούς διάφορες παρεμβάσεις. Όλες περιφερειακές. Καμία ρηξικέλευθη. Καμία που να ομοιάζει σε πραγματική μεταρρύθμιση. Καμία πραγματική συγχώνευση ταμείων. Καμία πραγματική μελέτη ή διαπραγμάτευση των κοινωνικών εταίρων. Όλα αποφασίζονται μέσα σε δυο-τρεις εβδομάδες, όταν στο εξωτερικό για να αλλάξουν το ασφαλιστικό συζητούν για διψήφιο αριθμό ετών.
Έτσι και φέτος. Μετά από μερικές εβδομάδες προετοιμασίας ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι «έτοιμος» να επισκεφθεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να ενημερώσει τους αρχηγούς των κομμάτων και να στείλει στους δανειστές το σχέδιο για το μέλλον χιλιάδων Ελλήνων. Ανερυθρίαστα. Όμως το ΔΝΤ το έχει δηλώσει ξεκάθαρα. Αν θέλετε να πάρετε το «ΟΚ» από εμένα κατά την πρώτη αξιολόγηση -και άρα να σας βοηθήσω στη συζήτηση για το χρέος- θα πρέπει να «σπάσετε αυγά» στο ασφαλιστικό.
Αυτό στη χθεσινή συνέντευξη Κατρούγκαλου στο Έθνος της Κυριακής, ο Υπουργός Εργασίας το εκφράζει μέσα από την ευγενή πρόταση τις «αποστάσεις» ανάμεσα σε θεσμούς και κυβέρνηση. Αλλά και ο Υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος παραδέχεται ότι οι θεσμοί ζητούν επιπλέον μέτρα για το 2016-18. Και λογικά ζητούν. Αφού δεν λέει πουθενά ότι θα μεταρρυθμίσουμε ουσιαστικά το ασφαλιστικό; Δεν το κάναμε ποτέ μέχρι σήμερα. Απλά κοροϊδεύαμε σε κάθε ευκαιρία. Το μόνο που κάναμε ήταν να ψαλιδίζουμε συντάξεις. Κι έτσι αυτή τη στιγμή φέραμε το ασφαλιστικό σε τέτοιο σημείο ώστε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εργασίας, Ανδρέας Νεφελούδης, να λέει χθες: «Aν δεν λυθεί το ασφαλιστικό σε ένα χρόνο δεν θα είναι δυνατή η πληρωμή συντάξεων». Και σήμερα όμως, το μόνο που ετοιμάζεται να κάνει η κυβέρνηση είναι να κόψει εκ νέου. Τους «υψηλοσυνταξιούχους» που παίρνουν μεγάλες επικουρικές. Τις οποίες όμως πλήρωσαν όλη τους τη ζωή. Επιπλέον θέλει να βάλει και τέλος 1‰ ή 2‰ στις τραπεζικές συναλλαγές, ελπίζοντας να λάβει 300 ή 600 εκατομμύρια. «Έχουμε κι άλλες ιδέες» απάντησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος αποφεύγοντας να επιβεβαιώσει αυτή την πρόθεση της κυβέρνησης.
Ένα είναι πάντως σχεδόν σίγουρο (και το γράφω σήμερα πρώτη εργάσιμη του 2016) ούτε άνθρωπος (ή τέλος πάντων ελάχιστοι) δεν θα κατέβει στους δρόμους για να φωνάξει για την συνταξούλα του. Διότι πλέον ο Έλληνας έχει παραδώσει.