Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η επιμονή ορισμένων να υπόσχονται
επιστροφή των καταθέσεων και γρήγορη άρση των capital controls μόνο κακό
κάνει στις τράπεζες και στην οικονομία. Γιατί όσο οι υποσχέσεις δεν
εκπληρώνονται, τόσο οι πολίτες δεν μπορούν να ανακτήσουν ούτε στο
ελάχιστο την εμπιστοσύνη που έχασαν τα τελευταία χρόνια –με αποκορύφωμα
την 29η Ιουνίου του 2015, όταν επιβλήθηκαν οι περιορισμοί στην κίνηση
κεφαλαίων.
«Είναι σαν να έχουν μπει κλέφτες σπίτι
σου, να μην σου έχουν κλέψει τίποτα, αλλά η διάρρηξη να σου έχει
δημιουργήσει ψυχολογικό πρόβλημα», σημειώνει στο liberal.gr ένα από τα
κορυφαία τραπεζικά στελέχη στην Ελλάδα με μεγάλη εμπειρία σε σημαντικό
πόστα. Και εξηγεί: «Ό,τι συστήματα ασφαλείας και να εγκαταστήσεις, πάντα
θα έχεις τον φόβο μη σου ξανασυμβεί. Εκτός κι αν έχει γίνει νέα
απόπειρα και τα συστήματα ασφαλείας έχουν αποδειχθεί επαρκή. Στην
περίπτωση των ελληνικών τραπεζών, βέβαια, κανείς δεν είναι ακόμη
σίγουρος για την αντοχή της θωράκισης τους, όσο εκκρεμεί το ζήτημα των
“κόκκινων” δανείων».
Γιατί αν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
ξεφύγουν από κάθε έλεγχο, οι τράπεζες θα χρειαστούν εκ νέου ενίσχυση,
ενώ έχει τεθεί σε εφαρμογή η Οδηγία BRRD που επιτρέπει το «κούρεμα» στις
καταθέσεις άνω των 100 χιλ. ευρώ. Μάλιστα, το Ενιαίο Συμβούλιο
Εξυγίανσης φέρεται να έχει κάνει πρόβλεψη για εκκαθάριση 10 τουλάχιστον
τραπεζών στην Ευρώπη μέχρι το 2020.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Τα σενάρια για
το μέλλον της κυβέρνησης δίνουν και παίρνουν, γίνεται λόγος ακόμη και
για το ενδεχόμενο νέων εκλογών. Πού είναι, λοιπόν, η πολυπόθητη
σταθερότητα και ασφάλεια;
Πολλά τα ανοιχτά μέτωπα
Στο μεταξύ, οι διαπραγματεύσεις της
κυβέρνησης με τους δανειστές συνεχίζονται με πολλά ανοιχτά μέτωπα, ενώ
μέσα στο 2016 θα πρέπει να γίνουν όλα όσα προβλέπει το μνημόνιο, όπως η
μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, η συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων, η μεταρρύθμιση
του ασφαλιστικού αλλά και η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.
Άρα, γιατί αγαπητέ καταθέτη να
επιστρέψεις σήμερα τις οικονομίες σου στις τράπεζες; Πριν σιγουρευτείς
ότι η «θύελλα» έχει περάσει μια και καλή για την ελληνική οικονομία; Σου
έχει εγγυηθεί κανείς ότι δεν θα γίνει «κούρεμα»; Ναι, θα πει κάποιος! Ο
ίδιος ο πρωθυπουργός. Σου αρκεί; Όχι. Γιατί πολύ απλά εδώ και πέντε
χρόνια αυτά που σου υπόσχονται δεν γίνονται και αυτά που σου εγγυώνται
πως δεν θα γίνουν γίνονται.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, από τα σχεδόν
43 δισ. ευρώ που έχουν κάνει φτερά από τις τράπεζες το τελευταίο
δωδεκάμηνο, πάνω από τα μισά έχουν παραμείνει στη χώρα, άρα βρίσκονται
στις θυρίδες και σε διάφορες κρυψώνες. Προστιθέμενα με τα χρήματα που
βρίσκονταν ήδη στα σεντούκια, το συνολικό ποσό ίσως ξεπερνά τα 30 δισ.
ευρώ, όπως εκτιμούν τραπεζικοί κύκλοι.
Και αν σήμερα οι πιθανότητες
«κουρέματος» των καταθέσεων είναι λιγότερες από πριν λίγους μήνες, λόγω
της εκ νέου ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, κανείς δεν μπορεί να πει με
βεβαιότητα ότι η ελληνική κυβέρνηση θα τα βρει σε όλα με τους
δανειστές, ότι δεν θα παραμείνουμε στον φαύλο κύκλο της ύφεσης και, πάνω
απ' όλα, πως όλα θα κυλήσουν ομαλά και θα περιοριστεί το φαινόμενο των
«κόκκινων» δανείων.
Σήμερα, εξάλλου, ο μοναδικός λόγος που
κάποιος βγάζει χρήματα από το «σεντούκι» είναι για να πληρώσει φόρους.
Άρα, η κατάθεση πάει... υπέρ πίστεως και πατρίδος, δηλαδή γεμίζει τον
κρατικό κορβανά και δεν μένει στο τραπεζικό σύστημα.
Ευφάνταστα... έσοδα
Την ίδια ώρα, στην κυβέρνηση εξετάζουν
διάφορα ευφάνταστα σενάρια για να αυξήσουν τα έσοδα, όπως αυτό της
επιβολής φόρου στις τραπεζικές συναλλαγές. Σκέφτονται επίσης τη
φορολόγηση των χρημάτων που θα επιστρέψουν από τα σεντούκια και δεν θα
δικαιολογούνται από τα εισοδήματα. Σωστό, εκ πρώτης άποψης, σχέδιο, όμως
ποιος είναι απόλυτα σίγουρος ότι τα χρήματα που θα επιστρέψει στην
τράπεζα δεν θα κριθούν «αδικαιολόγητα» και θα φορολογηθούν; Και αν
αλλάξουν μυαλά και αποφασίσουν να φορολογήσουν... τα πάντα;
Επίσης, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι όσο
γρήγορα παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας το φαινόμενο του bank run,
ήτοι των εκροών καταθέσεων, τόσο δύσκολα αντιστρέφεται. Όσο δεν υπάρχει
σταθερότητα σε όλα τα επίπεδα, δεν μπορεί να υπάρξει ομαλή εισροή
καταθέσεων.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο αίσθηση
προκάλεσε δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, το οποίο, με αφορμή τα
στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος που δείχνουν νέα μείωση των καταθέσεων
νοικοκυριών και επιχειρήσεων τον Νοέμβριο, δίνει έμφαση στη δυσπιστία
των αποταμιευτών.
Και αν οι καταθέσεις διαμορφώθηκαν στα
120,9 δισ. ευρώ το Νοέμβριο, από 164 δισ. ευρώ στα τέλη Δεκεμβρίου του
2014, δεν αποκλείεται να δούμε και νέα μείωση τους επόμενους μήνες.
Διότι μέσα στον Δεκέμβριο οι Έλληνες φορολογούμενοι κλήθηκαν να
πληρώσουν φόρους ύψους 7 δισ. ευρώ, ενώ εκκρεμούν και δύο δόσεις του
ΕΝΦΙΑ μέσα στο πρώτο δίμηνο του έτους, συνολικού ύψους της τάξης του 1
δισ. ευρώ.