Γράφει ο Δημήτρης Οικονόμου, Οικονομολόγος
Ημουν έξω πριν μερικές μέρες με μία παρέα. Όπως και σε άλλες παρόμοιες εξόδους η κουβέντα, νομοτελειακά σχεδόν, έφτασε στο ασφαλιστικό.
Λείπουν πόροι απο το ασφαλιστικό, δεν βγαίνει, είναι άδικο και πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να αλλάξει για να διασφαλιστεί η καταβολή και το ύψος των συντάξεων μακροπρόθεσμα. Πρέπει να αλλάξει για να γίνει επιτελους δίκαιο για τις επόμενες γενιές. Σε αυτό συμφωνήσαμε όλοι. Και εδώ άρχισαν τα δύσκολα.
Ένας από την παρέα ανέφερε μία έρευνα η οποία μετρούσε την πηγή των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών. Ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα, σύμφωνα με την έρευνα, το οικογενειακό εισόδημα προέρχεται σήμερα από τις συντάξεις κατά 52%, έναντι 32% λίγα χρόνια πριν. Είναι δυνατόν να μειωθούν οι συντάξεις με αυτά τα δεδομένα; Θα καταρρεύεσει το εισόδημα όχι μόνο των συνταξιούχων αλλά και όσων αυτοί στηρίζουν. Το επιχείρημα είναι πράγματι αποστομωτικό.
Που μας αφήνει όμως αυτό; Ας δούμε την πορεία του χρήματος. Οι εργαζόμενοι πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες πηγαίνουν στους συνταξιούχους, οι οποίοι με την σειρά τους στηρίζουν τα άνεργα ή χαμηλόμισθα παιδιά και εγγόνια τους.
Την ίδια ώρα το κράτος πρέπει να αυξάνει την φορολογική επιβάρυνση γιατί τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές δεν φτάνουν για να καλύψουν τις συντάξεις. Την ίδια ώρα το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των ανέργων δεν παίρνουν επίδομα ανεργίας γιατί το κράτος δεν έχει τα χρήματα να αυξήσει την περίοδο κάλυψης τους και στηρίζονται απο τους συνταξιούχους συγγενείς τους.
Κάπως έτσι κλείνει ο παράλογος αυτός κύκλος και έρχεται, αυτομάτως περίπου, η επόμενη ερώτηση. Πόσο λογικό είναι αυτό το σύστημα και πόσο μπορεί να κρατήσει; Πολύ λίγο είναι η απάντηση.
Χωρίς αποφασιστικές κινήσεις για μείωση της ανεργίας και πραγματική στήριξη των ανέργων κανένα σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Ούτε ασφαλιστικό, ούτε οικονομικό, ούτε κοινωνικό. Και με στήριξη των ανέργων εννοώ οποιεσδήποτε κινήσεις τους επαναφέρουν στην οικονομική διαδικασία. Με πρώτη προτεραιότητα, προφανώς, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά χωρίς να εξαντλείται η στήριξη, άρα η υποχρέωση, σε αυτό. Προγράμματα επανεκπαίδευσης, συμβουλών επαγγελματικής κατάρτισης, ψυχολογικής υποστήριξης, επέκταση της οικονομικής στήριξης και άλλα πολλά. Με στόχους συγκεκριμένους και τα αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα τους.
Υπάρχει ένα τεράστιο ανθρώπινο κεφάλαιο στη χώρα ανεκμετάλλευτο το οποίο μένει εκτός οικονομικής ζωής για τα καλά. Όσο περισότερο μένουν έξω απο την αγορά εργασίας οι άνεργοι τόσο απομακρύνονται απο τις σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα τους άρα τόσο θα δυσκολευτούν να βρούν ξανά εργασία. Σε αυτό το φαύλο κύκλο πρέπει να βάλουμε ένα τέλος τώρα, πριν να είναι πολύ αργά. Στο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας πρέπει να επενδύσουμε πριν αρχίσουμε τις αναλογιστικές μελέτες για το ασφαλιστικό. Καμία εξίσωση δεν θα «βγεί» με τόσο μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού ανενεργό. Αντιθέτως θα πηγαίνουμε νομοτελειακά σε ατέρμονες και συνεχείς μειώσεις συντάξεων και αύξησης ασφαλιστικών εισφορών την ίδια ώρα που θα οδηγείται στο περιθώριο το πιο δυναμικό κομμάτι του πληθυσμού.