του
Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*
Προσφάτως
την κοινή γνώμη, την πανεπιστημιακή
κοινότητα αλλά και τα εσωτερικά Δικαστήρια
απασχόλησε η υπόθεση του Γερμανού
Καθηγητή Χάιντς
Ρίχτερ,
ο οποίος παραπέμφθηκε σε δίκη
με
βάση τις διατάξεις του νέου αντιρατσιστικού
νόμου και ειδικότερα του άρθρου 2 του
Ν.4285/2014. Το Μονομελές Πλημμελειοδικείο
Ρεθύμνου αθώωσε «κατ’ ουσίαν» το Γερμανό
Ιστορικό, καθώς έκρινε αντισυνταγματική
τη διάταξη παραπομπής του σε ποινική
δίκη.
Ο
Χάιντς Ρίχτερ σπούδασε ιστορία,
πολιτειολογία και αγγλική φιλολογία
στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, ενώ
έζησε πολλά χρόνια στην Ελλάδα. Διδάσκει
δε σύγχρονη ελληνική και κυπριακή
ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Μανχάιμ.
Ήδη
από καιρό υπήρξε (κυρίως στην Κρήτη),
έντονη εναντίωση από τοπικούς παράγοντες
και την τοπική κοινωνία, στην ανακήρυξη
του Χάιντς Ρίχτερ ως επίτιμου Διδάκτορα
του Πανεπιστημίου Κρήτης. Αιτία ήταν
το βιβλίο του «Η
κατάκτηση της Κρήτης»,
όπου υπάρχουν αναφορές σύμφωνα με τις
οποίες ο συγγραφέας φέρεται να αμφισβητεί
τα εγκλήματα πολέμου των ναζιστών στην
Κρήτη, ενώ αντιθέτως εμφανίζει τους
κρητικούς ως θύτες αντί για θύματα!...
Άξιο
παρατήρησης είναι ότι από ακαδημαϊκής
πλευράς υπήρξε έντονη υποστήριξη στο
πρόσωπο του Χάιντς Ρίχτερ με βάση το
δικαίωμα της ελευθερίας στο λόγο και
της ελευθερίας στη διατύπωση επιστημονικής
άποψης. Στη διαδικασία αυτή πρωτοστάτησαν
το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του
Πανεπιστημίου Κρήτης και το Τμήμα
Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του
Παντείου Πανεπιστημίου.
Ενταύθα
ας μου επιτραπεί η παράθεση του παρακάτω
αποσπάσματος, αναφορικώς με την επιστήμη
της ιστορίας και την καταγραφή των
ιστορικών γεγονότων:
«Η
απάντηση βρίσκεται πρώτον, στη σύγχυση
παρελθόντος και ιστορίας που έχει
εκρηκτικά αποτελέσματα, και δεύτερον,
στο διπλό ρόλο της ιστορίας. Η ιστορία
επαγγέλλεται αφενός τη γνώση των
παρελθόντων γεγονότων και των
μετασχηματισμών της κοινωνίας και του
πολιτισμού, αφετέρου τη δημιουργία
ταυτοτήτων. Άλλοτε λοιπόν αποκτά βάρος
και προτεραιότητα η γνωσιακή της
λειτουργία, άλλοτε η ταυτοτική. Κατ’
αντιστοιχία άλλοτε υπερισχύει η δημόσια
ιστορία, και άλλοτε η ερευνητική
ιστοριογραφία (κατά κανόνα η πρώτη, κατ’
εξαίρεση η δεύτερη). Αν η ερευνητική
ιστοριογραφία προχωρά θέτοντας ερωτήματα
και διατυπώνοντας απορίες, η δημόσια
ιστορία οργανώνεται και αμύνεται γύρω
από απόλυτες και παγωμένες στο χρόνο
βεβαιότητες».
(βλ. Αντώνης Λιάκος).
Με
βάση τα προαναφερόμενα από εμένα τον
μη ειδικό, τον μη ιστορικό, με σεβασμό
όμως στην προαναφερόμενη άποψη, υπ’
όψιν τα εξής:
- υπ’ όψιν των ιστορικών
Με
αφορμή και αιτία το γεγονός των «ιστορικών
θέσεων Ρίχτερ» ως προς την αντίσταση
των κρητικών κατά την περίοδο της
γερμανικής κατοχής, με βάση αφηγήσεις
που αφορούν αναντίρρητα ιστορικά
ντοκουμέντα τα οποία ακόμη δεν έχουν
συγκροτηθεί σ’ ένα ενιαίο «ιστορικό
κείμενο» (αλλά
διαχέονται σε επιμέρους ιστορικά
κείμενα),
ας μου επιτραπεί η παρούσα αναφορά μου
–την
οποία θεωρώ χρέος μου να γνωστοποιήσω
δημοσίως.
Ασφαλώς
δεν εισάγω κάποια «νέα ιστορικά στοιχεία»
με την επισημείωση ότι ένα από τα
πολύπαθα μέρη της γερμανικής
θηριωδίας της χιτλερικής Γερμανίας
είναι και η Βιάννος,
με εκατοντάδες θύματα. Και τούτο γιατί
είναι κοινός τόπος ότι η Βιάννος κατέστη
η περιοχή που της προσιδιάζει ο όρος:
«παρανάλωμα
του πυρός»
και «Κρανίου
Τόπος»!
Η
Γερμανική θηριωδία στη Βιάννο, καθιστά
μαρτυρική την περιοχή. Εκατοντάδες οι
νεκροί. Εκατοντάδες οι χήρες και τα
ορφανά. Περιουσίες που τέθηκαν στη
γέεννα του πυρός. Ο Σεπτέμβρης του 1943
ήταν ο μήνας μαρτυρίου για την περιοχή.
Ως
απόγονος μαρτυρικής οικογένειας, θα
ήθελα να επισημάνω σε
ιστορικούς όπως ο Καθηγητής Χάιντς
Ρίχτερ, τα εξής:
Η
ευρύτερη οικογένειά μου καταγράφει
συνολικώς δέκα έξι νεκρούς στα εκτελεστικά
αποσπάσματα πατριωτών, τα οποία
«επιμελούνταν» οι Γερμανοί! Ως προς τον
στενό πυρήνα της οικογένειας μου, τα
δύο μέλη της από τα τέσσερα, στήθηκαν
στο εκτελεστικό απόσπασμα. Στις 13
Σεπτεμβρίου 1943 εκτελέστηκε η αδελφή
του πατέρα μου Αικατερίνη Μηλιαράκη,
ενώ με τρεις σφαίρες στο κορμί του
διασώθηκε στο ίδιο εκτελεστικό απόσπασμα
ο αδελφός του πατέρα μου Εμμανουήλ
Μηλιαράκης. Η εκτέλεση έλαβε χώρα στην
περιοχή Λυγιά της Βιάννου. Αξιοσημείωτα
δε για τη συγκεκριμένη εκτέλεση είναι
τα εξής φρικιαστικά:
- το απόλυτο της φρίκης!...
Εξαδέλφη
του πατέρα μου στο ίδιο εκτελεστικό
απόσπασμα, ήταν εννέα μηνών έγκυος και
εκτελέστηκε! Η ριπή του πολυβόλου εξέβαλε
το έμβρυο από τα σπλάχνα της μάνας, που
αφού «εξήλθε»
στον κόσμο ήταν άνθρωπος! Και αυτό το
αναφέρω γιατί σύμφωνα με το Δίκαιο: «το
πρόσωπο αρχίζει να υπάρχει μόλις γεννηθεί
ζωντανό και παύει να υπάρχει με το θάνατό
του».
Ο άνθρωπος αυτός με μαρτυρία του θείου
μου, έκλαψε για δευτερόλεπτα. Έτσι
λοιπόν, το πρόσωπο αυτό, ο άνθρωπος
αυτός,
έζησε για δευτερόλεπτα ανάμεσα στην
κόλαση και στον παράδεισο!...
Στο ίδιο εκτελεστικό απόσπασμα εκτελέστηκε
ένα αγοράκι
μόλις έξι ετών,
αγκαλιά με τη μητέρα του! Ονομαζόταν
Μιχάλης
Αλεξάκης.
Επίσης στο ίδιο εκτελεστικό απόσπασμα
εκτελέστηκε μαζί με τον πατέρα της
Χαράλαμπο Παπαδημητρόπουλο και η 17χρονη
αριστούχος
μαθήτρια Μαρία
Παπαδημητροπούλου.
Εκτός από το θείο μου, που όπως προανέφερα
διεσώθη από τρεις σφαίρες, διεσώθη από
θαύμα και ένα κοριτσάκι μόλις
επτά ετών,
η Αρετή
Μανουσάκη.
Επίσης, από τη μαζική αυτή εκτέλεση
διεσώθη και ο Θάνος
Παπαδημητρόπουλος,
του οποίου η σύζυγος ήταν η εκτελεσθείσα
μητέρα που κυοφορούσε και του οποίου
το παιδί εκτελέστηκε με το φρικιαστικό
τρόπο που προαναφέρω. Υπ’
όψιν και τα εξής:
Τον
βαρύτατα τραυματισμένο θείο μου παρέλαβαν
αντάρτες και με πρωτόγονα μέσα (έπλυναν
τις πληγές του με τσικουδιά –αυτό ήταν
το αντιβιοτικό),
τον φυγάδευσαν. Τον Θάνο Παπαδημητρόπουλο
όμως, τον οποίο εξέλαβαν ως νεκρό, δεν
τον φυγάδευσαν. Γι’ αυτόν φρόντισαν(!)
και πάλι οι Γερμανοί που επανήλθαν για
να θαυμάσουν το επίτευγμά τους. Τον
συνέλαβαν πλέον ως αιχμάλωτο και τον
έστειλαν στον Νταχάου για να υποστεί
τις περαιτέρω συνέπειες!... Όμως, η τύχη
του επεφύλασσε να διασωθεί και στο
Νταχάου
με διαφορά μόλις 24 ωρών!... Επέστεψε δε
σκελετωμένος στα όρια της επιβίωσης…
Όμως
δεν είναι μόνο η θηριωδία που προαναφέρω,
μέρος των κακουργημάτων του φασισμού
–ναζισμού
των Γερμανών κατακτητών. Και τούτο γιατί
οι κατακτητές πυρπόλησαν και κατέστρεψαν
περιουσίες. Σήμερα εξακολουθώ να είμαι
ιδιοκτήτης της πατρικής οικίας μου στο
Δήμο Βιάννου. Οι Γερμανοί κατακτητές
δεν αρκέστηκαν στο ότι έθεσαν στη γέεννα
του πυρός την πατρική μου οικία, αλλά
επειδή βρήκαν βιβλιοθήκη με γαλλικά
βιβλία και προσωπικά αντικείμενα του
παππού μου Πέτρου Μηλιαράκη την ανατίναξαν
με δυναμίτη. Πρέπει δε να τους ενόχλησε
ιδιαιτέρως και το εμφανές αρχείο του
παππού μου, που έπεσε πολεμώντας τους
Γερμανούς στο πλευρό των Γάλλων κατά
τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου!...
- το ιστορικό φορτίο αφορά όλους μας!
Όλα
όσα καταγράφω αφορούν το βαρύ συναισθηματικό
και ιστορικό φορτίο που έχω κληρονομήσει.
Για όλα τα προαναφερόμενα κακουργήματα,
η μεταπολεμική και τώρα ενωμένη Γερμανία,
στο πλαίσιο του σύγχρονου νομικού και
ευρωπαϊκού πολιτισμού αλλά και του
Διεθνούς Δικαίου του Πολέμου θα πρέπει
να αναλάβει όχι μόνο το ηθικό βάρος,
αλλά και το υλικό κόστος των επανορθώσεων,
συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεών
της και ως προς το κατοχικό δάνειο που
αφορά αναγκαστικό δανεισμό.
Τέλος,
θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη από τον
αναγνώστη, γιατί αναφέρομαι σε προσωπικό
επίπεδο και σε γεγονότα που αφορούν
στην οικογένειά μου. Θεωρώ όμως ότι το
ηθικό φορτίο δεν αφορά μόνο όλους όσοι
έχουν κληρονομήσει το ιστορικό αυτό
βάρος. Του
ιστορικού αυτού βάρους είμαστε όλοι
αχθοφόροι!
---------------------------------------------
*
Ο
Πέτρος
Μηλιαράκης
δικηγορεί
στα Ανώτατα
Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας
και στα Ευρωπαϊκά
Δικαστήρια του
Στρασβούργου
και του Λουξεμβούργου
(ECHR
και GC
- EU).