Η περιδίνηση: ευρώ ή δολάριο; Ας προσέξουμε!

του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*

Η περιδίνηση που καταγράφεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών (όταν γράφονται οι γραμμές αυτές, βιώνει ιστορικό χαμηλό), εστιάζει στην «πολιτική αβεβαιότητα», που χαρακτηρίζει την παρούσα περίοδο, με κύρια αναφορά στο «ασφαλιστικό» και στο «αγροτικό».

Στη κρίση αυτή η πιο πρόχειρη αναφορά είναι αυτή που επιχειρεί να πείσει ότι η «πολιτική αβεβαιότητα» οφείλεται στην καθυστέρηση «αξιολόγησης» του ελληνικού προγράμματος, συνεπεία της τρίτης δανειακής σύμβασης ή άλλως του τρίτου Μνημονίου. Εκ πλαγίου δε επιχειρείται να διαμορφωθεί η εντύπωση ότι το όλον κλίμα επιβαρύνεται με «σενάρια πρόωρων εκλογών»!...

Κοντολογίς, το όλον κλίμα που πλήττει την ελληνική οικονομία οφείλεται (σύμφωνα με τους αναλυτές), στο ότι «η αγορά αποτιμά την οικονομική και πολιτική αστάθεια». Τούτα όμως όλα λαμβάνουν χώρα την ίδια ακριβώς στιγμή που η Κυβέρνηση έχει εξορμήσει σε άλλες Ηπείρους. 

 

Αναφέρομαι στο ταξίδι του Πρωθυπουργό στο μακρινό Ιράν. Άξιο παρατήρησης είναι δε ότι στο ταξίδι αυτό συμμετέχει πλήθος επιχειρήσεων, αποσκοπώντας σε ανάπτυξη διμερών σχέσεων στο ενεργειακό, στον τουρισμό, στις αερομεταφορές, στη ναυτιλία, στις κατασκευές κ.ά.

Την ίδια όμως στιγμή που η Ελλάδα απευθύνει πρόταση συνεργασίας (ασφαλώς η κίνηση αυτή οφείλεται σε αμοιβαιότητα), με το μακρινό Ιράν, που σε τελευταία ανάλυση αφορά τρίτη χώρα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το μεταναστευτικό συγκλονίζει την Ελλάδα ειδικώς και την Ευρώπη γενικώς, καθόσον συνεπάγεται σοβαρότατα κοινωνικά, οικονομικά και γεωπολιτικά προβλήματα, ενώ ταυτοχρόνως τα εν γένει προβλήματα στον ευρωπαϊκό χώρο, εντός και εκτός του ευρωσυστήματος, ολοένα και σωρεύονται!...

• η σώρευση των προβλημάτων

Για να μην ασχολούμαστε μόνο με το οικονομικό πρόβλημα που δοκιμάζει την ελληνική κοινωνία, θα πρέπει να εστιάσουμε ότι τούτες τις ημέρες ολοένα και σωρεύονται οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα στον εν γένει χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδού η εικόνα:

Οι άνεργοι στην Ευρωζώνη δεν είναι 19 εκατομμύρια, όπως υποστηρίζει ο ευρωπαϊκός Θεσμός της Eurostat, αλλά 31 και πλέον εκατομμύρια! Δηλαδή, κατ’ αναλογία αφορά τρεις φορές το πληθυσμό της Ελλάδας ή της Πορτογαλίας, και έξι φορές το πληθυσμό της Δανίας, ή της Φινλανδίας. Αναφερόμαστε δε σε άνεργους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Ο πληθυσμός αυτός των άνεργων πολιτών αφορά ακριβώς τις ηλικίες εκείνες που αναζητούν εργασία και ευρίσκονται σε ετοιμότητα-διαθεσιμότητα προκειμένου να αναλάβουν το αντικείμενο που τους ενδιαφέρει ή ακόμη και όποια άλλη άσχετη απασχόληση με το γνωστικό τους αντικείμενο ή τις δεξιότητές τους. Αναζητούν δηλαδή να μην είναι άνεργοι! Αναζητούν ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή!

Την ίδια στιγμή το δημόσιο χρέος με εκτίμηση το μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, αρχίζει να δημιουργεί τεράστια «ζητήματα» όχι μόνο σε χώρες που αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα βιωσιμότητας του χρέους όπως είναι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, το Βέλγιο, η Κροατία, η Ιρλανδία, η Ρουμανία και η Σλοβενία, αλλά και σε άλλες χώρες στις οποίες σε λίγο δεν αποκλείεται να υπολογίζεται και η Φινλανδία. 

 

Με βάση την εικόνα αυτή θάλεγε κανείς ότι το σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός και εκτός της ευρωζώνης (με εξαίρεση τη Γερμανία, τη Δανία, την Εσθονία και τη Λετονία), θα δοκιμαστούν δεινώς σε άμεσο αλλά και μεσομακροπρόθεσμο χρόνο.

Πέραν των προαναφερομένων, ήδη προ τριετίας, ο Martin Reitz επικεφαλής αναλυτής του Οίκου Rothschild επισήμανε ότι: «Ο συνδυασμός χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης της κερδοφορίας, σε συνδυασμό με την υψηλή μόχλευση, καθιστά αρκετές γερμανικές τράπεζες ανίκανες να ανταπεξέλθουν σε μη αναμενόμενες ζημίες στο μέλλον.» 

 

Υπ’ όψιν δε ότι οι γερμανικές τράπεζες, λόγω του διεθνούς κλίματος που αφορά στη γερμανική οικονομία και στην «άνθησή της», έχουν «εκτεθεί» σε μεγάλο βαθμό στις αγορές ακινήτων, σε χρηματοδότηση της ναυτιλίας, και σε κρατικά ομόλογα. Άξιο παρατήρησης είναι δε ότι η μεγαλύτερη παγκοσμίως χρηματοδότρια τράπεζα της ναυτιλίας η γερμανική HSH Nordbank με μετόχους γερμανικά κρατίδια, έχει προσφύγει σε πρόσθετη κρατική βοήθεια ύψους 1,3 δις ευρώ(!) λόγω επισφαλών δανείων.

Όπως δε συμβαίνει με την επιβάρυνση του Ελληνικού Δημοσίου, έτσι και τα κρατίδια της Γερμανίας με τα κεφάλαια χορήγησης στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, επιβαρύνουν τους οικείους προϋπολογισμούς. Άξιο όμως παρατήρησης είναι ότι το χρέος αυτό των Ομόσπονδων κρατιδίων δεν εκτιμάται στη σχέση χρέους προς ΑΕΠ που επιτάσσει το ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο, καθόσον το δημόσιο χρέος αφορά μόνο στο Ομοσπονδιακό κράτος. 

 

Υπ’ όψιν δε ότι πριν από καιρό το έγκριτο Bloomberg έχει επισημαίνει ότι οι γερμανικές τράπεζες όπως η Deutshe Bank, η HSH Nordbank AG και η Norddeutsche Landesbank Girozentrale θα πρέπει να προσέξουν ιδιαιτέρως για τα επισφαλή δάνεια που τις αφορούν.

Η κατάσταση αυτή δεν είναι εντελώς πρόσφατη, αλλά αφορά περίπου την τελευταία τριετία, οπότε η Basel Committee on Banking Supervision (Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία) σταθερώς πιέζει για νέους αυστηρότερους κανόνες!

Ωστόσο, είναι κοινό μυστικό στους μεγάλους χρηματιστηριακούς και εκτιμητικούς Οίκους ότι η Γερμανία αντιτίθεται σε μια πιο στενή εποπτεία του τραπεζικού της συστήματος, καθόσον εκτιμάται ότι το γερμανικό τραπεζικό σύστημα έχει αυξημένη μόχλευση και ως εκ τούτου η Γερμανία δεν είναι διατεθειμένη να εκχωρήσει δικαιώματα μιας τέτοιας εποπτείας.

Στην παρούσα ιστορική φάση που οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί (κατά το γνωστό τρόπο), μια «φούσκα» προκύπτει στη γερμανική οικονομία που εκτιμάται στο ύψος των 73 τρισεκατομμυρίων δολλαρίων σε παράγωγα. 

 

Συνεπώς τα πράγματα μπορούν να οδηγήσουν σ’ ένα νέο φαύλο κύκλο ή άλλως σε μια περιδίνηση όχι μόνο της ευρωπαϊκής, αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας.

• ευρώ ή δολάριο; Ας προσέξουμε!

Τέλος ας κλείσουμε με την προαναφερόμενη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Ιράν.

Είναι γνωστό ότι το Ιράν επιχειρεί ώστε το εμπόριο πετρελαίου να λαμβάνει χώρα σε ευρώ και όχι σε δολάρια. Και εάν μεν κατά τη διάρκεια του embargo (βλ. κυρώσεις για το επίμαχο πυρηνικό πρόγραμμα), μπορούσε να «νομιμοποιεί» την Ιρανική Κεντρική Τράπεζα να διεξάγει για αμιγώς «πολιτικούς λόγους» το εξωτερικό εμπόριο σε ευρώ, ο πέραν του Ατλαντικού εταίρος ενόψει και των εξελίξεων που αφορούν στην εταιρική σχέση Διατλαντικού Εμπορίου και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership -TTIP), πολύ δύσκολα θα αφήσει σε ήρεμο περιβάλλον τη διεξαγωγή ενός τέτοιου εμπορίου!... Θέλει προσοχή το όλον ζήτημα!

---------------------------------------------

 * Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC - EU).