Μετά την τολμηρή ρωσική εμπλοκή στην Συρία υπέρ του Άσαντ και του
σιιτικού μπλοκ οι περιφερειακές σουνιτικές δυνάμεις, η Τουρκία και η
σύμμαχός της Σαουδική Αραβία νιώθουν ότι δεν είναι πλέον ικανές να
επηρεάσουν τις εξελίξεις στον εκεί πόλεμο υπέρ των διαφόρων ισλαμικών
ομάδων που μάχονται κατά του καθεστώτος.
Τούρκοι και Σαουδάραβες, μετά από μακρόχρονες διαπραγματεύσεις,
αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να εμπλακούν σε έναν
μεγαλύτερες έντασης πόλεμο στην Συρία. Η απόφαση αυτή περικλείει
κινδύνους για τη Δύση, βασικότερος των οποίων είναι η περαιτέρω εμπλοκή
της Ρωσίας και του Ιράν που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναμέτρηση
Ρωσίας-ΝΑΤΟ.
Μετά την κατάρριψη του ρωσικού Su-24, η Μόσχα αξιοποίησε το γεγονός
για να ενισχύσει την στρατιωτική της παρουσία στην Συρία, πλήττοντας και
τους «μετριοπαθείς ισλαμιστές». Αυτοί είναι οι ισλαμιστές που μάχονται
κατά του Άσαντ και υποστηρίζονται από την Τουρκία, την Σαουδική Αραβία
και το Κατάρ. Η Μόσχα προχώρησε ακόμα και στην ανάπτυξη προηγμένων
αντιαεροπορικών πυραύλων S-400.
Φοβούμενες ότι η Ρωσία θα καταστρέψει τα σχέδια τους για την
εγκατάσταση σουνιτικού καθεστώτος στην Συρία, η Τουρκία και η Σαουδική
Αραβία δηλώνουν τώρα έτοιμες να προκαλέσουν τον συνασπισμό Ρωσίας, Άσαντ
και σιιτών από το Ιράν και Λίβανο.
Όπως πάντα ο Τούρκος πρωθυπουργός Νταβούτογλου χρησιμοποίησε
επιθετικό τόνο. «Κανείς δεν πρέπει να ξεχνά οι πανίσχυρες σοβιετικές
δυνάμεις μπήκαν στο Αφγανιστάν και πως βγήκαν», είπε. «Το ίδιο θα συμβεί
και τώρα στην Συρία», κατέληξε. Με άλλα λόγια ο Νταβούτογλου λέει στους
Ρώσους: «Φύγετε από την Συρία γιατί ερχόμαστε». Οι Ρώσοι δεν απάντησαν
καν, φυσικά. Απλώς συνέχισαν να βομβαρδίζουν.
Η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί ότι θα επαυξήσει τον στρατιωτικό της
ρόλο στην Συρία. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ακντογκάν δήλωσε πως η
Τουρκία δεν θα παραμείνει πλέον στην άμυνα, βλέποντας τα εθνικά της
συμφέροντα να τίθενται υπό αμφισβήτηση από τις εξελίξεις στην Συρία.
«Μπορεί μια ομάδα να παίζει πάντα αμυντικά και να κερδίζει; Δεν
μπορεί να κερδίσει τίποτα και ίσα-ίσα κινδυνεύει να χάσει τα πάντα.
Υπάρχουν δυναμικές εξελίξεις στην περιοχή και πρέπει να αναγνωστούν με
τον κατάλληλο τρόπο. Κάποιος πρέπει να υποχωρήσει μέσω του φόβου», είπε.
Είναι λοιπόν η Τουρκία μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ που βαδίζει σε πόλεμο
για να εξυπηρετήσει τους σεχταριστικούς, σουνιτικούς της στόχους; Και οι
Σαουδάραβες θα ακολουθήσουν; Αν οι σουνιτική συμμαχία δεν μπλοφάρει,
τότε οι κινήσεις της μπορούν να εκληφθούν ως σημάδια αυτού που θα
εξελιχθεί στο πιο αιματηρό κεφάλαιο του πολέμου δι’ αντιπροσώπων που
διεξάγεται στην Συρία.
Τα σημάδια αυτά είναι ξεκάθαρα. Πρώτον η Σαουδική Αραβία έστειλε
αεροσκάφη της στο Ιντσιρλίκ για να συμμετάσχουν, όπως ανακοινώθηκε, στις
επιχειρήσεις στην Συρία. Δεύτερο και πιο ανησυχητικό, ο Τούρκος
υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου, δήλωσε πως Τουρκία και Σαουδική Αραβία
θα μπορούσαν να εμπλακούν σε επιχειρήσεις στο συριακό έδαφος.
Δήλωσε ακόμα πως οι δύο χώρες μελετούσαν εδώ και καιρό μια χερσαία
επέμβαση στην Συρία, αλλά δεν έχουν αποφασίσει ακόμα. Το πρόσχημα θα
είναι η συμμετοχή στον αγώνα κατά του ΙΚ, αλλά στην πραγματικότητα για
να ενισχύσουν τους σουνιτικές ομάδες που μάχονται εκεί.
Αντίθετα Σαουδάραβες αξιωματούχοι δηλώνουν πιο ξεκάθαρα τις προθέσεις
της χώρας τους και εμφανίζονται πιο σίγουροι ότι θα υπάρξει επέμβαση
στην Συρία σε συνεργασία με την Τουρκία. Ένας από αυτούς, μάλιστα,
δήλωσε πως τις επόμενες ημέρες θα συναντηθούν Τούρκοι και Σαουδάραβες
στρατιωτικοί για να καταλήξουν στις λεπτομέρειες, την σύνθεση των
εμπλεκόμενων δυνάμεων και τον ρόλο των δυνάμεων κάθε χώρας.
Ο Άσαντ από την πλευρά του δηλώνει πως κάθε απόπειρα εισβολής θα
θεωρηθεί επιθετική κίνηση και θα αντιμετωπιστεί με τα όπλα. Η Δύση θα
πρέπει να προβληματιστεί καθώς Τουρκία και Σαουδική Αραβία, δύο
σημαντικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ αποφασίζουν να πολεμήσουν εναντίον διαφόρων
αντιπάλων στο συριακό έδαφος, τις δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ, τους
τζιχαντιστές, τις διάφορες σιιτικές ομάδες και κυρίως τη Ρωσία, μόνο και
μόνο για να υποστηρίξουν τους «μετριοπαθείς ισλαμιστές». Μια τέτοια
κίνηση ίσως αποτελεί την αφετηρία μια μεγαλύτερης της υφιστάμενης
καταστροφής στην Συρία, που θα διαρκέσει 10-15 χρόνια.
Ο σουνιτικός τυχοδιωκτισμός πιθανότατα θα υποχρεώσει το Ιράν να
εντείνει την στρατιωτική του παρουσία στην Συρία και θα προκαλέσει νέα
ένταση μεταξύ Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας και του κατά βάση σιιτικού Ιράκ
και πιθανώς θα αποσταθεροποιήσει άλλα μεσανατολικά θέατρα, όπου ο
σουνιτικός άξονας Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας-Κατάρ μπορεί να εμπλακεί σε
νέους πολέμους δι’ αντιπροσώπων με τον σιιτικό άξονα και τη Ρωσία.
Οι ΗΠΑ πρέπει να σκεφτούν δύο φορές αν θα επιτρέψουν στους σουνίτες
συμμάχους τους να εμπλακούν με τους σιίτες αντιπάλους τους. Ένας τέτοιος
πόλεμος ίσως να μην έχει νικητές και να προκαλέσει τεράστιες
καταστροφές και μεγάλες απώλειες. Η εμπλοκή του σουνιτικού άξονα δεν
είναι ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης της Ρωσίας στην Ανατολικό
Μεσόγειο και σίγουρα δεν εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα.
Τουρκία και Σαουδική Αραβία δεν διαθέτουν την αναγκαία ισχύ για να
πλήξουν τα ρωσικά συμφέροντα. Ίσως λοιπόν η πρόκληση να αποτελεί μια
ρωσική παγίδα, με τη Μόσχα να ελπίζει πως οι αντίπαλοί της θα πέσουν σε
αυτή.
- Burak Bekdil is an Ankara-based Turkish columnist writing for Hürriyet Daily News and a Fellow at the Middle East Forum. He has covered Turkey for the U.S. weekly Defense News since 1997. Previously, Bekdil worked as Ankara Bureau Chief for Dow Jones Newswires and CNBC-e television. He contributes to annual national defense sector reviews for anti-corruption institutions like Transparency International and Global Integrity. James Cuno, art historian and President of the J. Paul Getty Trust, describes Bekdil as “a frequent critic of Prime Minister Recep Tayyip Erdogan.” In 2001, a Heavy Crimes Court in Ankara sentenced Bekdil to a suspended, 20-month prison sentence for his column in which he had satirised corruption in the judiciary.
mignatiou.com