Δε θα μείνει τίποτα όρθιο

Του Βασίλη Παζόπουλου

Δεν χρειάζεται να παρακολουθείς στενά τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις και τις αγορές, για να διαπιστώσεις πως τα ανησυχητικά μηνύματα υπερέχουν καθαρά των θετικών, τον τελευταίο καιρό. Η νευρικότητα σε όλες τις αναπτυγμένες αγορές είναι εμφανής και θα ήταν αφελές να μην μας προβληματίσει. 

Πετρέλαιο

Καταρχήν έχουμε το πετρέλαιο που μοιάζει εδώ και καιρό με ακυβέρνητο καράβι. Το μόνο προβλέψιμο είναι πως θα κάνει ένα σημαντικό ράλι. Απότομο και γρήγορο, μια που το συνηθίζει σε τέτοιες καταστάσεις. Το μόνο που δεν ξέρουμε βέβαια, είναι το πότε και από ποια τιμή.

Ωστόσο, ακόμα και αν έχει βρει το κατώτατο σημείο του, όταν πριν λίγες ημέρες έφτασε τα 26 δολάρια, είναι πλέον πολύ αργά. Το ιδιαίτερα θετικό σενάριο που το θέλει να κάνει διαδρομή 10 δολαρίων, δεν φτάνει.

Άλλο είναι από τα 35 δολάρια να φτάσει τα 45, όπου είναι οι πετρελαϊκές εταιρίες και τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη ευχαριστημένα, και άλλο να ξεκινήσει από τόσο χαμηλά. Σε αυτήν την περίπτωση το λογικό είναι να εξαντληθεί η ανοδική κίνηση και να μείνει από καύσιμα (προσδοκίες) πριν την κρίσιμη τιμή των 40 δολαρίων ανά βαρέλι.

Άρα λοιπόν, ο κίνδυνος χρεοκοπιών είναι υπαρκτός. Όχι απλών και μεμονωμένων χρεοκοπιών, αλλά με δημιουργία ενός ντόμινο καταρρεύσεων. Εταιρίες ή ακόμα και κράτη ίσως παρασύρουν το εύθραυστο τραπεζικό σύστημα.

Ανησυχητικές ενδείξεις

Τα ομόλογα της Βραζιλίας έχουν υποβαθμιστεί και πλέον είναι ένα βήμα πριν την βαθμολογία junk. Εξίσου ανησυχητικό είναι πως η κρατική εταιρία πετρελαίου Petrobras ακύρωσε την διάθεση των ομολόγων της πριν λίγες ημέρες.

Άλλο ένα σημάδι που πρέπει να μας προβληματίσει είναι ο δείκτης High Yield Energy Bond. Είναι στο ιστορικό υψηλό του από το 1996 που ιδρύθηκε. Προχθές ξεπέρασε ακόμα και το ανώτατο σημείο που είχε φτάσει στο επίκεντρο της κρίσης του 2008.

Είναι μια σαφέστατη ένδειξη που μας δείχνει ότι πολλά ομόλογα του χώρου της ενέργειας έχουν μικρύνει επικίνδυνα τις πιθανότητες αποπληρωμής τους.

Δεν είναι καθόλου άσχετο πως το ΔΝΤ πήγε στο Αζερμπαϊτζάν για να συζητήσει 4 δις δάνειο, ενώ σειρά παίρνει και η σημαντικότερη οικονομία της Αφρικής, η Νιγηρία.

Επιπλέον είχαμε τον πετρελαϊκό γίγαντα Chevron να ανακοινώνει ζημιές τριμήνου, για πρώτη φορά μετά από 13 ολόκληρα χρόνια!

Όταν μια εύρωστη και δυναμική εταιρία σαν και αυτήν, με διοίκηση που είχε δώσει προτεραιότητα στον περιορισμό του κόστους λειτουργεί με ζημιές, μπορούμε να καταλάβουμε την δυσοίωνη θέση που βρίσκεται ολόκληρος ο κλάδος

Κεντρικές τράπεζες

Όταν το κλίμα γίνεται βαρύ, τα τελευταία χρόνια όλοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στον από μηχανής Θεό. Τις  Κεντρικές Τράπεζες.

Η FED δεν αύξησε τα επιτόκια, όπως είχε υπονοήσει πριν λίγο καιρό, αλλά αυτό δεν ήταν έκπληξη. Ο αιφνιδιασμός προήρθε από την Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα, που έβγαλε απόφαση για αρνητικά επιτόκια, για να ενισχύσει τον πληθωρισμό και να υποτιμήσει το νόμισμα της που είχε ανέβει ανησυχητικά. Συνεπώς να ευνοήσει τις εξαγωγές και να δώσει ώθηση στην οικονομία της.

Βέβαια από ότι φαίνεται, δεν είναι καθόλου σίγουρα τα αποτελέσματα των αντισυμβατικών ενεργειών τους. Οι πιο αξιόλογες ερμηνείες που έχουν δημοσιευτεί από τους αναλυτές, πιο πολύ κάνουν λόγο για μέτρα απόγνωσης!

Στην Ευρώπη ο Ντράγκι αναφέρεται στην ανάγκη άμεσης προληπτικής δράσης. Θεωρεί πως οι κίνδυνοι του να δράσει κανείς καθυστερημένα είναι πολύ μεγαλύτεροι από τους κινδύνους του να δράσει κανείς νωρίτερα.

Το πιο ανησυχητικό από όλα είναι πως φαίνεται να εξαντλούν τα πυρομαχικά τους. Τα περιθώρια δράσης είναι πλέον λιγοστά.

Ο μεγαλύτερος φόβος

Όλα αυτά όμως ίσως αποδειχτούν ασήμαντα σε σχέση με τον μεγάλο κίνδυνο που μας έρχεται από την καρδιά της Ευρώπης, την Γερμανία. Συγκεκριμένα από την Deutsche Bank!

Όπως βλέπουμε στο διάγραμμα, ο κίνδυνος αθέτησης πληρωμών από πλευράς της έχει εκτοξευτεί τις τελευταίες ημέρες.

 

Οι τιμές των CDS, δηλαδή των ασφαλίστρων κινδύνου (Credit Default Swaps) δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία πως κάτι ιδιαίτερα άσχημο φοβούνται και δεν έχει φανερωθεί ακόμα. Η μετοχή της, από τα 23 € που βρισκόταν στο τέλος του χρόνου, έφτασε τα 15 €. Πολύ κοντά στην κατώτερη τιμή που είχε στην περίοδο του χρηματιστηριακού κραχ το 2008.

Ίσως να πρόκειται απλά για τις αυξημένες ζημιές που ανακοίνωσε για το τελευταίο τρίμηνο η τράπεζα ή για το άνοιγμα που έχει κάνει στην Ασία και έχει δημιουργήσει αίσθημα ανασφάλειας στους επενδυτές.

Υπάρχει η περίπτωση όμως να κρύβεται ο φόβος στην έκθεση της που αφορά τα παράγωγα. Τα νούμερα δεν είναι ανησυχητικά απλώς, είναι τρομακτικά. Μιλάμε για δεκάδες τρισεκατομμύρια. Δεκάδες τρισεκατομμύρια!

Η θεωρία αναφέρει πως δεν έχει σημασία πόσα έχουν στην κατοχή τους. Θα πρέπει να εξετάσουμε το άνοιγμα μόνο στις θέσεις που έχουν ρίσκο, όχι στις αντισταθμιστικές. Αυτό όμως αφορά τις φυσιολογικές συνθήκες. Όταν η αγορά κυλάει ομαλά, όταν υπάρχουν αντισυμβαλλόμενοι.  

Αν οι συνθήκες εκφοβίσουν τους αγοραστές ή τους πωλητές και αυτοί εξαφανιστούν, αν δηλαδή δεν εμφανίζεται bit και ask σε κανονικό spread, τότε ακόμα και οι αντισταθμιστικές θέσεις δεν αξίζουν παρά κλάσματα της εκτιμώμενης αξίας τους. Τέτοιες καταστάσεις ζήσαμε  το 2008, στην μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση.

Το τρομακτικό είναι πως η Deutsche Bank, είναι πολλαπλάσια μεγαλύτερη και πολύ περισσότερο εκτεθειμένη από ότι η Lehman Brothers.

Αν σκάσει αυτό το κανόνι, δεν θα μείνει τίποτα όρθιο.  

liberal.gr

* Ο Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου «Επενδυτές χωρίς Σύνορα».