Της Μελίνας Κονταξή
Ιστορικός - Βαλκανιολόγος
Το 1920 υπογράφεται η συνθήκη των Σεβρών που αποκαθιστούσε εδαφικά τους Κούρδους και τους Αρμένιους κι έκανε την Χετζάζη, που βρίσκονται η Μέκκα και η Μεδίνα, ανεξάρτητη. Μόνο να φανταστούμε μπορούμε το πόσο ασφαλέστερος θα ήταν ο κόσμος αν η Μέκκα και η Μεδίνα δεν κατέληγαν εδάφη της Ουαχαμπιστικής Σαουδικής Αραβίας.
Σε ότι αφορά την Ελλάδα της έδινε την Ίμβρο, την Τένεδο, την Ανατολική Θράκη καθώς και την δυνατότητα απόκτησης της Σμύρνης μετά από δημοψηφίσμα. Η Βόρεια Ήπειρος ενσωμοτανόταν στην Ελλάδα με το συμφωνο Βενιζέλου - Τιττόνι και τα Δωδεκάνησα εκτός του Καστελόριζου.
Η συνθήκη των Σεβρών απέτυχε γιατί η στρατηγική του διαίρει και βασίλευε που εφάρμοσαν οι Οθωμανοί Τούρκοι στους γηγενείς πέτυχε. Ένα κομμάτι των Κούρδων ξεγελάστηκε από τον Κεμάλ ενώ ένα άλλο το έσφαζε, ο Τοπάλ Οσμάν ο σφαγέας και των Ποντίων.
Πόντιοι και Αρμένιοι έχασαν πολύτιμο χρόνο στην συγκρότηση της Ποντοαρμενικής Ομοσπονδίας και δεν κατάφερναν να συμφωνήσουν στο καθεστώς. Οι Ελληνες ήθελαν συνομοσπονδία Πόντου Αρμενίας. Οι Αρμένιοι μια ομοσπονδία με κοινό νόμισμα, κοινό στρατό, κοινό κοινοβούλιο και ελευθερια να ορίζουν οι Πόντιοι τα εσωτερικά Ποντιακά ζητήματα.
Ο Κεμάλ στο μεταξύ κέρδιζε χρόνο και συμμάχους. Τα αποτελέσματα γνωστά, η γενοκτονία του Μικρασιατικου Ποντιακου και του Ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης.
Οι γηγενείς προσπάθησαν να ενωθούν με πρωτεργάτη έναν από τους βασικούς οργανωτές και του Μακεδονικού Αγώνα, το μητροπολίτη Αμασείας Γερμανό Καραβαγγέλη.
Σε υπόμνημα του στις 10 Μαρτιού του 1921 στον υπουργό εξωτερικών Μπαλτατζή πρότεινε συνεργασία με Κούρδους και Αρμένιους για να χτυπηθεί ο Κεμάλ. Ηκυβέρνηση συμφώνησε αλλά έμεινε στα λόγια.
Οι χαμένες πατρίδες δημουργήθηκαν γιατί μια ζώη προσμέναμε σε σωτήρες και ούτε εξαιρείται το Ξανθό γένος που περιμέναμε να φέρει το σεφέρι κατά την Τουρκοκρατία και το τραγικό είναι ότι το περιμένουμε ακόμα.
Στο ξανθό γένος χρωστάμε τα Ορλωφικά και τις σφαγές που ακολούθησαν, τον πανσλαβισμό που οδήγησε στην δημιουργία του βουλγαρικού εθνικισμού και κατέληξε στον διωγμό των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας και στη δημιουργία κινδύνων για την Μακεδονία και την καπηλεία και την διαστρέβλωση της ιστορίας και τον εξαραβισμό των ελληνων της Συρίας με παρεμβασεις Ρώσων για την εκλογή άραβα πατριάρχη αντί για Έλληνα που διοριζόταν μέχρι το 1899 που εκλέχτηκε ο Μελέτιος Ντουμάνι.
Οι νταβατζήδες κοίταζαν μια ζωή τα συμφέροντα τους και όσο τα γηγενή έθνη είναι διχασμένα θα θεωρούν ότι τα συμφερόντα τους εξυπηρετούνται καλύτερα από τα τεχνητά κράτη τύπου Τουρκίας που βοήθησαν οι ίδιοι να φτιαχτούν.
Οι ιδεοληψίες, οι ανιστόρητες γενικεύσεις, αντάξιες της μάζας που το 1920 ψήφισε στην ουσία ότι δε θέλει Μεγάλη Ελλάδα και πανηγύριζε όταν ψήφιζε την επιστροφή του βασιλιά στο δημοψηφίσμα του 1920 γιατί είχε ψευδαισθήσεις ότι νίκησε τους ξένους, δε θα διασφαλίσουν μόνο ότι οι χαμένες πατρίδες θα μείνουν για πάντα χαμένες, θα διαλυθεί και το ελάχιστο κράτος που μας απέμεινε.
Οι Άγγλοι οι Γάλλοι οι Ρώσοι ήρθαν όταν καταλάβαμε πως ό,τι κάνουμε θα το κάνουμε μοναχοί μας και ήρθαν θέλοντας να υπερσπίσουν τα συμφέροντά τους. Εμείς τους αφήσαμε να μας διαλύσουν και δεν εκμεταλλευτήκαμε τις αντιθέσεις τους αλλά ποτέ δεν είναι αργά.
Η Ανατολία ανήκει στους λαούς της, Έλληνες, Άρμένιους, Ασσύριους, Κούρδους. Η Τουήρκική μάλλον η εκτουρκισμένη μειοψηφία δικαιούται το χώρο της όχι τον χώρο άλλων και όταν αυτό συμβεί η ειρήνη στη Μέση Ανατολή θα έρθει πιο κοντά και ο Ελληνισμός θα έχει δικαιωμένες πατρίδες.