Η κοινότοπη ρήση ότι ο "λαός είναι σοφός", μπορεί να παρηγορεί τους πολλούς δεινοπαθούντες και να αποτελεί λεκτικό άλλοθι των άλλων της πολιτικής φυγής, αλλά δεν απηχεί την πραγματικότητα. Πολλοί παράγοντες επενεργούν για να "σμιλεύεται" κατά το δοκούν η "σοφία" του λαού. Ο παράγων της ψυχοτροπίας του λαού, άλλωστε, δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Υπάρχει μια αγγλική παροιμία που λέει "βάλε έναν άσχετο καβάλα στο άλογο και θα καλπάσει στην κόλαση". Εμείς το κάναμε! Από αφέλεια και ευπιστία; Από τον Μυθριδατισμό μας στην ανασφάλεια και στην απάθεια; Από την έλλειψη πολιτικής αγωγής; Από την απουσία του κοινωνικού χρέους, που ανεβάζει την αισθητική στην παιδεία και ευαισθητοποιεί τη σκέψη και το στοχασμό; Πάντως το κάναμε!..
Ας κάνουμε ως πολίτες την αυτοκριτική μας. Την αποφεύγουμε όπως ο...διάολος το λιβάνι! Η λύση του προβλήματος "φωλιάζει" στη συνειδητοποίηση της αποδοχής μας ως κοινωνία των εσφαλμένων επιλογών μας. Ας μη φοβόμαστε την αυτοκριτική, τη θετική κριτική γενικώς. Οσο κι αν προσκρούει στον εγωισμό μας και στον παραδεδειγμένο εθισμό μας σε πρακτικές προσδιορισμένες για την αναποτελεσματικότητα τους.
Και θετική είναι η κριτική που επιτυγχάνει την εξυγίανση νοσηρών καταστάσεων ή αποκαθιστά την παραποιημένη αλήθεια. Η δημοκρατία είναι ευθύγραμμη, απλή, κινείται σ' ένα ορισμένο επίπεδο και καλύπτει ένα συγκεκριμένο πεδίο.Τα όρια της πολιτικής δημοκρατίας δεν είναι ρευστά και ασαφή,όπως φρόντισαν οι επιτήδειοι να το εμπεδώσουμε. Με αυτή την παραπλάνηση και τον αποπροσανατολισμό είμαστε επιρρεπείς στη σύγχυση που προκαλεί την επιπόλαια εντύπωση.
Εθιζόμαστε στο σύνδρομο του Τιτανικού...
Μας εγκλωβίζουν στην απελπισία και στις ενοχές με εκβιαστικά διλήμματα και το φόβο. Μας στέλνουν στην κόλαση και στο διάβολο με τέτοιο τρόπο, που πολλοί εξ' ημών αδημονούμε να αρχίσει το ταξείδι, για να θυμηθώ έναν εύστοχο κανόνα της διπλωματικής πρακτικής και...αβροφροσύνης, από τότε που "μπουσουλούσα" ως νεαρός διπλωμάτης στα αβαθή νερά της πολιτικής επιπολαιότητας, έστω για ένα βραχύ χρονικό διάστημα, μέχρι να βρεθώ στα...ελλαδικά βοθροειδή νερά της δημοσιογραφίας.
Μας κάνουν να νιώθουμε αδύναμοι και "κατώτεροι" των περιστάσεων. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε κατώτεροι χωρίς τη συγκατάθεσή μας!..
Οσο για τις "κολακείες" που ακούμε να εκστομίζονται από χείλη μεγαλοσχημόνων και με ύφος περισπούδαστο, ενίοτε συγκινητικό, ότι δηλαδή ως λαός έχουμε συναίσθηση της κρισιμότητας των περιστάσεων, ότι κατανοούμε την αναγκαιότητα των "μεταρρυθμίσεων" και άλλα ευτράπελα και επιχρυσωμένα λόγια των πολιτικών καιροσκόπων, νομίζω ότι η ρήση του Βλαδίμηρου Ιλιτς Λένιν, μια και έχουμε για μια ακόμη φορά πολιτική αθλιότητα με για πρώτη φορά κυβέρνηση αριστερά, μας "ταιριάζει" απόλυτα: "Πες μου ποιος σε παινεύει, να σου πω τι λάθη έκανες!΄΄".