ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΜΒΟΥΚΑΣ
Στις 27 Μαρτίου του 1957 έξι χώρες-Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο-με την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης ίδρυσαν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Ουσιαστικά, η ΕΟΚ ήταν μετεξέλιξη της ΕΚΑΧ (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα), που είχε ιδρυθεί στις 18 Απριλίου 1951, με την υπογραφή της Συνθήκης των Παρισίων από τις προαναφερθείσες έξι ευρωπαϊκές χώρες. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 η ΕΟΚ άρχισε να ονομάζεται Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Μετά τη υπογραφή της Συνθήκη του Μάαστριχτ στις 7 Φεβρουαρίου του 1992, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η ΕΕ περιλαμβάνει σήμερα 28 χώρες, εκ των οποίων οι 19 συναποτελούν την ΟΝΕ (Οικονομική Νομισματική Ένωση), ευρέως γνωστή με τον όρο Ευρωζώνη λόγω κυκλοφορίας του ευρώ (€) ως κοινού νομίσματος. Η ΟΝΕ θεωρείται η μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση του πλανήτη. Η Ελλάδα αποτελεί χώρα μέλος της ΟΝΕ και βέβαια της ΕΕ. Τα πετυχημένα πειράματα της ΕΟΚ, της ΕΕ και της ΟΝΕ ήταν ιστορικό αποτέλεσμα της αγαστής και αρμονικής συνεργασίας της Γερμανίας και της Γαλλίας. Ο περίφημος γαλλογερμανικός άξονας έδινε λύσεις σε ακανθώδη ευρωπαϊκά προβλήματα, σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές που το πείραμα της κοπιώδους πορείας από την ΕΟΚ στην ΟΝΕ φαινόταν ότι θα αποτύχαινε.
Η Γερμανία με την Γαλλία αποτελούν τις κυρίαρχες δυνάμεις στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, που με τις από κοινού αποφάσεις τους προσδιορίζουν και καθορίζουν τις εξελίξεις εντός της ΟΝΕ και της ΕΕ. Δύο είναι τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν στη συνέχεια: 1) Η Γερμανία ή η Γαλλία θεωρείται η ηγέτιδα χώρα στην ΟΝΕ και την ΕΕ; Και 2) Ποιος είναι ο βαθμός επιρροής των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές υποθέσεις; Με κριτήριο τα μακροοικονομικά στοιχεία, η Γερμανία αξιολογείται ως η ηγεμονική δύναμη στην ΟΝΕ και την ΕΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2015, το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) της Γερμανίας ήταν 3.025 δις € και αντιπροσώπευε το 29,2% του συνολικού ΑΕΠ των χωρών μελών της Ευρωζώνης. Απεναντίας, με βάση τα στοιχεία του 2015, το ΑΕΠ της Γαλλίας εκτιμάτο σε 2.175 δις € αποτελώντας το 20,9% του συνολικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Ένας σημαντικός παράγοντας που συνηγορεί υπέρ της δεσπόζουσας θέσης της Γερμανίας στον ευρωπαϊκό χώρο, είναι τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που απορρέουν από τις διαχρονικά διευρυνόμενες γερμανορωσικές χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 40% περίπου των εξαγωγών της Ρωσίας κατευθύνεται στη Γερμανία, καθιστώντας έτσι τη Γερμανία τον σπουδαιότερο εμπορικό εταίρο της Ρωσίας. Ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας που καθρεφτίζει το μέγεθος του γερμανικού ηγεμονισμού, είναι η διείσδυση του γερμανικού πολυεθνικού κεφαλαίου σε χώρες όπως Ρωσία, Κίνα, ΗΠΑ. Τουρκία, κ.ά., πιστοποιώντας στην πράξη τον γερμανικό επεκτατισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αναφορικά με το δεύτερο ερώτημα, τα γεγονότα καταμαρτυρούν ότι οι ΗΠΑ παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στα ευρωπαϊκά δρώμενα, υπό το πρίσμα όμως των αρμονικών τους σχέσεων με τη Γερμανία. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και λόγω των ψυχροπολεμικών σχέσεων μεταξύ ΝΑΤΟ και Συμφώνου Βαρσοβίας, οι ΗΠΑ διατηρούσαν επί γερμανικού εδάφους πλειάδα στρατιωτικών βάσεων. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν πολλές στρατιωτικές βάσεις στη Γερμανία. Μια άλλη αξιοσημείωτη παρατήρηση είναι ότι η Γερμανία συνιστά τον πιστότερο ίσως σύμμαχο των ΗΠΑ στην μπαρουταποθήκη της Μέσης Ανατολής. Αξιομνημόνευτο είναι ότι στο παρελθόν η Γερμανία βοήθησε με έμψυχο και πολεμικό υλικό τις ΗΠΑ κατά τις επεμβάσεις της στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Ουσιαστικά, σε παγκόσμιο επίπεδο η Γερμανία εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα και γι’ αυτό η εξωτερική της πολιτική σε κρίσιμα θέματα συμπλέει με εκείνη των ΗΠΑ. Ένα από τα ισχυρότερα χαρτιά που κρατάει η χώρα μας, είναι η ύπαρξη των αμερικανικών βάσεων στην Κρήτη. Αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η στρατιωτική βάση της Σούδας, είναι ίσως η σημαντικότερη βάση των ΗΠΑ παγκοσμίως. Άρα, το αεροπλανοφόρο της Κρήτης αποτελεί όπλο στρατηγικής σημασίας κατά την χάραξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η εξωτερική πολιτική της χώρας πρέπει να είναι έξυπνη και πολυμήχανη, λόγω της υφιστάμενης αναγκαιότητας για περαιτέρω σύσφιξη των πολιτικοοικονομικών μας σχέσεων με τη Ρωσία του Πούτιν. ΗΠΑ, Γερμανία, Ρωσία και κάπου στη μέση η Ελλάδα. Η Ελλάδα της βαθύτατης οικονομικής-δημοσιονομικής κρίσης, η Ελλάδα των απάνθρωπων μνημονιακών πολιτικών, καλείται τα επόμενα χρόνια να περάσει από συμπληγάδες πέτρες.