Διαβάζοντας την ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα προ ημερών ο
γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, θα υπέθετε κανείς
ότι το επιχειρησιακό σχέδιο της αποστολής του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο έχει πλέον
διασαφηνιστεί πλήρως. Ελλάδα και Τουρκία δεν θα επιχειρούν στα χωρικά
ύδατα και τον εναέριο χώρο η μία της άλλης, ενώ όσοι άνθρωποι
διασώζονται από νατοϊκά πλοία στη θάλασσα (και δεν έχουν προλάβει να
περάσουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα, σύμφωνα με το τελικό σχέδιο) θα
οδηγούνται πίσω στην Τουρκία. Περίπου αυτά ανακοίνωσε ο Στόλτενμπεργκ
στις 25 Φεβρουαρίου, και ακριβώς... αυτά έρχεται να αμφισβητήσει τώρα η
Aγκυρα μέσω διαρροών στον Τύπο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εύλογες
αμφιβολίες: πρωτίστως για το εάν και κατά πόσο θα εφαρμόσουν οι Τούρκοι
το σχέδιο του ΝΑΤΟ και δευτερευόντως για το πότε αναμένεται να
ξεκινήσουν τελικώς να το εφαρμόζουν.
Τούρκοι «αξιωματούχοι», που
μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στην εφημερίδα «Hurriyet», σημειώνουν ότι
το επιχειρησιακό σχέδιο του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο έχει ακόμη πολύ δρόμο
μπροστά του μέχρι να αρχίσει να γίνεται πράξη από πλευράς της Τουρκίας.
Σημειώνουν,
συγκεκριμένα, ότι η σχετική διαδικασία βρίσκεται ακόμη στο πρώτο από τα
συνολικά τρία στάδια της πορείας υλοποίησής της, και ότι μέχρι στιγμής
το μόνο που υπάρχει είναι μια «τεχνική συμφωνία», η διαδικασία εφαρμογής
της οποίας μένει να διευκρινιστεί. «Η δεύτερη φάση (σ.σ. των
διαπραγματεύσεων) πρόκειται να διεξαχθεί το κρίσιμο διάστημα μεταξύ 29
Φεβρουαρίου και 6 Μαρτίου». Η συγκεκριμένη φάση «θα έχει να κάνει με την
περιγραφή των λεπτομερειών εφαρμογής του σχεδίου», και σε αυτήν
πρόκειται να συμπεριληφθεί και ο «σχεδιασμός χαρτών», ο οποίος
αναμένεται μάλιστα να γίνει παρουσία αξιωματικών του τουρκικού πολεμικού
ναυτικού και ενδεχομένως «να διαρκέσει εβδομάδες».
Εάν πραγματικά
ισχύουν έστω ως διαθέσεις, όλα αυτά προφανώς έρχονται σε πλήρη αντίθεση
με τον σχετικό ευρωπαϊκό σχεδιασμό στο Αιγαίο, καθώς και με τη συμφωνία
Ελλάδας-Γερμανίας-Τουρκίας ως προς την εμπλοκή των συμμαχικών δυνάμεων
στην ανάσχεση των προσφυγικών ροών.
 |
Oσο
για την έλευση του ΝΑΤΟ, οι Τούρκοι την καλωσορίζουν ως θετική εξέλιξη
υποστηρίζοντας ότι έτσι «επιβεβαιώνεται η θέση της Αγκυρας ότι το Αιγαίο
είναι μια κοινή θάλασσα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας». Τουλάχιστον αυτό
αναφέρεται στο χθεσινό δημοσίευμα της «Hurriyet», σύμφωνα μάλιστα με το
οποίο η τουρκική πλευρά «έχει ξεκαθαρίσει στους Γερμανούς» ότι δεν
πρόκειται να δεχθεί «να της επιβάλουν στο όνομα της ευρωπαϊκής
αλληλεγγύης τις ελληνικές θέσεις περί Διεθνούς Δικαίου (σ.σ. αναφορικά
με το καθεστώς στο Αιγαίο)».
Οι Τούρκοι μάλιστα αφήνουν, εμμέσως
πλην σαφώς, ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν παραβιάσεις του ελληνικού
χώρου στο πλαίσιο του σχεδίου για τον περιορισμό των μεταναστευτικών
ροών. Διευκρινίζουν ωστόσο παράλληλα ότι οι όποιες παραβιάσεις δεν
πρόκειται να λειτουργήσουν ως προηγούμενο για εδαφικές διεκδικήσεις.
Η
ελληνική πλευρά είναι βέβαια σε θέση να γνωρίζει πολύ καλά τις...
πάγιες τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο. Υπό αυτό το πρίσμα, υπάρχει
πράγματι ανησυχία ότι οι Τούρκοι ίσως επιχειρήσουν να «περάσουν» κάποιες
από αυτές τις πάγιες διεκδικήσεις τους... από το παράθυρο της σχετικής
νατοϊκής αποστολής. Προς μια τέτοια κατεύθυνση δείχνουν άλλωστε και τα
«εκβιαστικά» παζάρια που έχει κάνει μέχρι στιγμής ο Τούρκος πρόεδρος
Ερντογάν με την ΕΕ για να προσφέρει τη συνεργασία του στο μέτωπο της
αντιμετώπισης του Προσφυγικού.
Υπό αυτές τις συνθήκες, υπάρχει
επίσης έντονος προβληματισμός για το εάν η Άγκυρα θα συμμορφωθεί με τους
συγκεκριμένους όρους που έχει θέσει η νατοϊκή αποστολή στο Αιγαίο για
τον περιορισμό των προσφυγικών ροών. Η Αθήνα προφανώς γνωρίζει τους
κινδύνους, αλλά εμφανίζεται αποφασισμένη να αποδυναμώσει τις όποιες
τουρκικές διεκδικήσεις (εάν αυτές φυσικά κάνουν την εμφάνισή τους) και
να μην αφήσει αναπάντητη καμία πρόκληση.
Οι αποκαλύψεις της
«Hürriyet» έρχονται ωστόσο να ενισχύσουν τις πληροφορίες που θέλουν την
Τουρκία να προβάλλει εμπόδια στους νατοϊκούς σχεδιασμούς. Έρχονται,
επίσης, να σκιαγραφήσουν τις διαθέσεις της Άγκυρας σε μια εξαιρετικά
κρίσιμη χρονικά στιγμή, καθώς η Ευρώπη αναζητάει απεγνωσμένα τρόπους να
μειώσει τις προσφυγικές ροές εν όψει της Συνόδου Κορυφής της 7ης
Μαρτίου, στην οποία πρόκειται μάλιστα να πάρει μέρος και η Τουρκία.
Οι
εν λόγω αποκαλύψεις έρχονται ωστόσο και σε μια περίοδο εντατικοποίησης
των ελληνοτουρκικών επαφών, εν όψει του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας
Ελλάδας-Τουρκίας που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη Σμύρνη στις 8
Μαρτίου.
Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών, Πρέσβης
κ. Δημήτριος Παρασκευόπουλος, είχε χθες συνάντηση στο νεοκλασικό της
Β.Σοφίας με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Φεριντούν
Σινιρλίογλου. Στο ίδιο κτήριο είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί
σήμερα ο 60ος γύρος των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας, ενώ την
ερχόμενη Παρασκευή, 4 Μαρτίου, καταφθάνει στην Αθήνα και ο Τούρκος ΥΠΕΞ
Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να προετοιμάσει το επικείμενο Ανώτατο Συμβούλιο
Συνεργασίας. Στις 7 Μαρτίου, μεταφέρονται όλοι, Ευρωπαίοι και Τούρκοι,
στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής, όπου αναμένεται να κριθούν πολλά
(εάν όχι όλα), και την αμέσως επόμενη ημέρα Έλληνες και Τούρκοι
μεταβαίνουν στη Σμύρνη.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ / ΕΘΝΟΣ