Του Στέλιου Συρμόγλου
Επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821 σήμερα. Και βλέπω την Ελλάδα σαν ένα γιγάντιο βράχο, που αναζητώντας τη μοναξιά υψώνεται προς τον ουρανό της δόξας, απτόητος από τον κατακλυσμιαίο χειμώνα της ιστορίας. Κάτω στους πρόποδες του, απλώνεται η κοιλάδα των γόων της σημερινής ελληνικής κοινωνίας που χειμάζεται. Επάνω στις ασυμφιλίωτες με τη μοίρα κορυφές, ξενοδοχείται η αδάμαστη ψυχή του έθνους.
Απροσμέτρητη η ευθύνη όσων βάλθηκαν να ανασκαλοπίσουν σήμερα το πανάχραντο σώμα της πατρίδας. Με το ξεγέλασμα των ελπίδων του λαού. Ανίκανοι να κοιτάξουν κατά πρόσωπο τη πιθανή συμφορά. Πικρή και σκληρή είναι κάποτε η γεύση, η οιμωγή της ιστορίας. Η απερισκεψία και η ηθικοπολιτική ανευθυνότητα εκβάλλουν στον όλεθρο. Το εγκώμιο γίνεται θρήνος.
Επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821 σήμερα. Και οι μεγάλες πράξεις προβάλλουν ως τρανές μαρτυρίες καταξίωσης του ανθρώπου. Σελαγίζουν τις ύστατες ικμάδες της συνείδησης και αιωνίζονται μετέωρες, χωρίς να μπορούν να που περισσότερα. Η ανθρώπινη γλώσσα αδυνατεί να εκφραστεί, γιατί παραμένει πάντα συμβολική μαρτυρία που σώζει τα φαινόμενα καλύπτοντας ταυτόχρονα την ουσία.
Και μόνο ο βιώσιμος ποιητικός λόγος μπορεί να υμνήσει ό,τι δεν εκφράζεται στην ουσία του, ό,τι προσεγγίζεται ελάχιστα, για να κινεί τις μυστικότερες δυνάμεις της συνείδησης στην κατάνυξη του μυστηρίου.
Μόνο έτσι μπορούμε να εισέλθουμε στην καρδιά του ηρωικά τραγικού. Να αντιληφθούμε το έπος των μαχητών, που προσδίδει ευρύτερες διαστάσεις στον έρωτα της ζωής, της δημιουργίας και της ελευθερίας. Ο πόθος της ελευθερίας είναι πληρωμένος και τιμημένος με το θάνατο. Θάνατος λοιπόν, ή ελευθερία;
Σε αυτό συνίσταται η ηρωική τραγικότητα; Ας προσέξουμε περισσότερο. Η ζώσα συνείδηση, έγχρονη συνείδηση, του ένσαρκου όντος είναι, ταυτόχρονα, αυτοσύλληψη της ζωής που δίνεται με ορισμένες αξίες, χωρίς τις οποίες είναι αδύνατο να ζήσει. Θάνατος για την ηρωική συνείδηση είναι η δουλεία, η αναξιοπρέπεια και όλες οι εκφυλιστικές καταστάσεις.
Η Ελλάδα, ο Ελληνισμός, οι Ελληνες παγιδεύτηκαν και παγιδεύονται από τους διιστορικούς πειρασμούς και τα εκβιαστικά διλήμματα. Και οι σημερινοί επίγονοι εκφυλίζουν ιερές παρακαταθήκες του παρελθόντος. Και περιπίπτουν στην ιστορική λήθη ή την κόπωση.
Γι' αυτό ακριβώς έχουν ανάγκη τις μαρτυρίες των ποιητών τους, των φιλοσόφων τους,των μεγάλων δασκάλων τους.Το παρελθόν και οι άληστες στιγμές του γίνονται μνήμη, ανάμνηση, μάθημα. Από την ανταπόκριση μας στις μεγάλες φωνές θα εξαρτηθεί η πιστότητα μας, η ιστορική μας συνέχεια, η ευαισθησία.