Όπως λέει στο «Π» ο πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής, Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος, οι αγοραστές θέλουν να βγάλουν τη «θηλιά» από τον λαιμό τους και προσαρμόζονται
της Μαρίας Ακριβού
Κατακόρυφη είναι η πτώση που καταγράφει η αγορά ακινήτων στη χώρα μας από το 2008 μέχρι και σήμερα –έχοντας χάσει σωρευτικά σχεδόν το 40% της αξίας της–, με τις προβλέψεις να παραμένουν το ίδιο απαισιόδοξες και για την τρέχουσα χρονιά. Η προσφορά και η ζήτηση είναι αντιστρόφως ανάλογες, γεγονός που αυξάνει τη διαπραγματευτική ικανότητα των επίδοξων αγοραστών.
Παρότι στα χρόνια της κρίσης στην αγορά ακινήτων το «πάνω χέρι» το έχουν οι αγοραστές, αφού σπάνια πλέον εκδηλώνουν ενδιαφέρον για κάποιο ακίνητο, εντούτοις οι πωλητές αρνούνται να ρίξουν «νερό στο κρασί τους», περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την πιθανότητα μεταβίβασης του ακινήτου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κατά τη διαπραγμάτευση να γίνεται έκπτωση στις ζητούμενες τιμές της τάξης του 10% έως 20%, ανάλογα με τις ανάγκες των δυο μερών, τα ειδικά χαρακτηριστικά του ακινήτου και άλλους παράγοντες. Στα στοιχεία, δε, που παρέθεσε η Alpha Αστικά Ακίνητα σε σχετικό συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής φαίνεται ξεκάθαρα μια απόκλιση της τάξεως του 15%-19% ανάμεσα στις ζητούμενες τιμές πώλησης και σε εκείνες στις οποίες εντέλει πραγματοποιούνται πράξεις.
«Βάρος η κατοχή ακινήτου»
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής (ΕΛΙΕ) και ορκωτό εκτιμητή, κ. Μπάμπη Χαραλαμπόπουλο, αυτή η τάση έχει αρχίσει σταδιακά να αλλάζει, με τους πωλητές στην πλειονότητά τους να δείχνουν σημάδια προσαρμογής, αφού, όπως λέει και ο ίδιος στο «Π», «θέλουν να βγάλουν τη θηλιά από τον λαιμό τους, επειδή η κατοχή ακινήτου έχει καταντήσει, πλέον, βάρος».
Απαισιόδοξος για την πορεία της αγοράς ακινήτων, ο κ. Χαραλαμπόπουλος εκτιμά πως θα συνεχιστούν και το 2016 η υποτονικότητα και η περαιτέρω πτώση τιμών, σε διαφορετικά ποσοστά, ανάλογα με το είδος των ακινήτων, την περιοχή, το μέγεθος, την παλαιότητα, αλλά και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. «Η ανάκαμψη της κτηματαγοράς συναρτάται με τη γενικότερη πορεία της οικονομίας της χώρας. Όσο η χώρα δεν μπαίνει σε πορεία ανάπτυξης, τόσο και η αγορά ακινήτων θα είναι σε κακή κατάσταση».
Χρέη και φόροι «πνίγουν» τους ιδιοκτήτες
Επισημαίνει, ωστόσο, πως ευκαιρίες εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά είναι δύσκολο να εντοπιστούν, αφού κάποιοι έχουν αναγάγει την αγορά ακινήτων σε… επάγγελμα, πιέζοντας τους πωλητές να δώσουν σε εξευτελιστικές τιμές ακίνητα που απέκτησαν με κόπο και ιδρώτα, καθώς σήμερα, είτε λόγω χρεών είτε λόγω υπέρμετρης φορολογίας, αδυνατούν να τα συντηρήσουν. Μην ξεχνάμε ότι οι φόροι στην ακίνητη περιουσία έχουν αυξηθεί από τα 487 εκατ. ευρώ το 2010 σε 2,87 δισ. ευρώ το 2015, ενώ φέτος προβλέπεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο, αγγίζοντας τα 3,7 δισ. ευρώ. «Εξειδικευμένοι αγοραστές τέτοιων ακινήτων προσπαθούν να πληροφορηθούν ποιοι έχουν ανάγκη άμεσης ρευστοποίησης ακινήτων που κατέχουν. Τότε εμφανίζονται και προσφέρουν πολύ χαμηλές τιμές σε σχέση με την πραγματική αξία του κάθε ακινήτου. Σήμερα, ένα μεταχειρισμένο διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων στη Θεσσαλονίκη μπορεί να πωλείται ακόμη και στην τιμή ενός καινούργιου αυτοκινήτου μεσαίου κυβισμού».
Ο πρόεδρος του ΕΛΙΕ προσθέτει πως αυτήν τη στιγμή στην αγορά υπάρχουν μεταχειρισμένα οικιστικά ακίνητα, που διατίθενται μέχρι και προς 300 ευρώ το τετραγωνικό, όταν το 2008 η τιμολογιακή πολιτική που ακολουθούνταν ήταν 1.100-1.200 ευρώ/τ.μ.!
Στην επίσημη, πάντως, έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η Alpha Αστικά Ακίνητα, αναφέρεται πως στα ανατολικά προάστια η απόκλιση ζητούμενων – πραγματικών τιμών κατά το 2015 διαμορφώθηκε σε 18,7%, καθώς ο μέσος όρος των ζητούμενων τιμών άγγιξε τα 1.700 ευρώ/τ.μ., ενώ ο αντίστοιχος των εκτιμώμενων τιμών στις οποίες έγιναν οι πράξεις δεν ξεπέρασε τα 1.380 ευρώ/τ.μ. Αντίστοιχα, στα δυτικά προάστια του λεκανοπεδίου, η απόκλιση του 2015 διαμορφώθηκε σε 15,1%, καθώς η μέση ζητούμενη τιμή άγγιξε τα 1.575 ευρώ/τ.μ., έναντι 1.340 ευρώ/τ.μ., που ήταν η εκτιμώμενη τιμή στην οποία έγιναν οι πράξεις αγοραπωλησίας.
Σε πολύ χαμηλά επίπεδα οι αγοραπωλησίες ακινήτων
Ειδικότερα, οι τιμές στα δυτικά προάστια της Αττικής υποχώρησαν κατά 9%, ενώ στα ανατολικά προάστια κατά 7%. Η πτώση των νεόδμητων στα δυτικά κυμάνθηκε μεταξύ 4% και 6% και στα ανατολικά προάστια από 4% έως 10%. Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση, η συνολική πτώση των τιμών των κατοικιών στην Ελλάδα από την αρχή της κρίσης έως το τέλος του 2015 αγγίζει το 38,9%, με την κάμψη των νεόδμητων να διαμορφώνεται σε 36,9% και στα μεγαλύτερης ηλικίας ακίνητα σε 40,2%. Αντίστοιχα, η πτώση στην περιοχή της Αττικής ανέρχεται, πλέον, σε 42,1%.
Παράγοντες της αγοράς υπογραμμίζουν πως οι βασικοί λόγοι που η αγορά κατοικίας στα δυτικά προάστια συνέχισε την πτωτική της πορεία και το 2015 ήταν αφενός η έλλειψη κατασκευαστικής και επενδυτικής δραστηριότητας, αφετέρου η πολύ χαμηλή ζήτηση, η οποία αφορούσε κυρίως ακίνητα 70-100 τ.μ. και όχι νεόδμητα, σε κεντρικά σημεία των δήμων ή κοντά σε σημεία εξυπηρέτησης από συγκοινωνίες και, μάλιστα, μέσα σταθερής τροχιάς. Ανάλογη ήταν η εικόνα που κατεγράφη και στα ανατολικά προάστια, με τις αγοραπωλησίες να είναι ελαφρώς αυξημένες, αφού εκδηλώθηκε, έστω και περιορισμένη, ζήτηση στους παραθαλάσσιους δήμους της Αττικής, κυρίως από ξένους αγοραστές, που αναζητούσαν σπίτια με χαρακτηριστικά κατά παραγγελία.
Αξίζει να σημειωθεί πως ένας μεγάλος αριθμός ακινήτων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχει περιέλθει στα χέρια των τραπεζών. Πληροφορίες λένε πως ένα μέρος εξ αυτών θα δοθεί σε funds τα οποία θα δρομολογήσουν διαδικασίες πώλησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει επιπλέον κάμψη τιμών, αφού η προσφορά θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο. Ήδη, στη Θεσσαλονίκη ξένοι αγοραστές εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την αγορά μικρών ξενοδοχείων και boutique hotels, αλλά η γραφειοκρατία βάζει «φρένο» στην ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών.