Ρεπορτάζ: Γιώργος Σαχίνης
Με τις απόψεις της Γερμανικής Κυβέρνησης στο θέμα των Επανορθώσεων από τις καταστροφές, τις κλοπές, τα Ολοκαυτώματα περιοχών και τους δεκάδες νεκρούς της Ναζιστικής Κατοχής, να διαφωνούμε οριζοντίως και καθέτως. Ομολογούμε όμως ότι η έκπληξη που δοκιμάσαμε με τις απαντήσεις που έδωσε η Γερμανική Κυβέρνηση, προς τους 4 βουλευτές του κόμματος της Γερμανικής Αριστεράς στο Κοινοβούλιο τους, με αφορμή ερώτηση τους για την διάλεξη του καθηγητή Ρίχτερ σε ανώτατους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών τους, όπου υποστήριξε ότι η Ελλάδα χρωστά και από πάνω 70 δισεκατομμύρια ευρώ σε σημερινές τιμές, για εκείνη την περίοδο στη Γερμανία, ήταν αναπάντεχη.
Ούτε λίγο , ούτε πολύ, η επίσημη απάντηση της Γερμανικής Κυβέρνησης , όπως μεταφράστηκε επίσημα από την Ελληνική πρεσβεία, εμφανίζει ως αναξιόπιστη την επιστημονική επάρκεια και τα στοιχεία που επικαλείται ο κ. Ρίχτερ, δηλώνοντας άγνοια για τέτοια δεδομένα και ανακοινώνοντας ότι οι απόψεις Ρίχτερ από την Γερμανική Κυβέρνηση δεν λαμβάνονται καθόλου στα σοβαρά. Η θέση αυτή, ανεξάρτητα από την διαφωνία μας ως προς το πώς η Γερμανική Κυβέρνηση αντιμετωπίζει το θέμα των Γερμανικών Επανορθώσεων προς την Ελλάδα, στην ίδια απάντηση, δικαιώνει πλήρως την άποψη που καταθέσαμε εδώ και 2 χρόνια για την περίπτωση της επιστημονικής τεκμηρίωσης και αξιοπιστίας των υποτιθέμενων ιστορικών ισχυρισμών αληθείας του κ. Ρίχτερ. Η ίδια η Γερμανική Κυβέρνηση τα αμφισβητεί και τα «χρεώνει» ως προσωπικές απόψεις του κ. Ρίχτερ χωρίς καν την χρήση του όρου επιστημονικές απόψεις.
Είναι προφανές για τον αναγνώστη του neakriti.gr που θα διαβάσει το σχετικό σήμερα θέμα, ότι πλέον το Πανεπιστήμιο Κρήτης, τίθεται προ των ευθυνών ως προς την υπόθεση ανάκλησης του τίτλου αναγόρευσης του κ. Ρίχτερ σε επίτιμο διδάκτορα του, όταν η ίδια η Γερμανική Κυβέρνηση ευθέως αμφισβητεί την αξιοπιστία των στοιχείων του, που πλέον είναι θέμα συζήτησης το από πού προέρχονται και ποιο βαθμό εγκυρότητας έχουν ή αν είναι ακούσια ή εκούσια παραποιημένα.
Πρακτικά οι απαντήσεις της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, σχετικά με σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών με την συμμετοχή του Γερμανού ιστορικού Heinz Richter δείχνουν: Τις τόσο παράλογες όπως και επαίσχυντες θέσεις του ομιλητή ότι η Ελλάδα χρωστάει δήθεν ακόμη στη Γερμανία από την εποχή της γερμανικής κατοχής (1941-1944) χρήματα, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν τις παίρνει στα σοβαρά. Το Υπουργείο Οικονομικών δηλώνει επ' αυτού ευγενώς ότι δεν βλέπει κανένα λόγο να εξετάσει τις θέσεις αυτές εις βάθος «ως προς την επιστημονική τους συνάφεια». Με αυτό, οι απαντήσεις της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης αντικρούουν επίσης και Άρθρο της ημερήσιας εφημερίδας «Die Welt» καθώς και δημοσιεύματα του περιοδικού «Der Spiegel». Φυσικά παραμένει ερωτηματικό , για ποιο λόγο η Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Υπουργείου Οικονομικών προσφέρει σε έναν ιστορικό, που εκπροσωπεί τέτοιες αμφισβητήσιμες θέσεις μια τέτοια δυνατότητα εκφοράς του σε μία τόσο νευραλγική υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών.
Η Επίσημη Απάντηση της Γερμανικής Κυβέρνησης
Για λογαριασμό της Γερμανικής Κυβέρνησης και του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την επίσημη μετάφραση της Ελληνικής Πρεσβείας, την απάντηση στο Κοινοβούλιο της Γερμανίας, έδωσε ο Κοινοβουλευτικός Υφυπουργός κ. Jehns Spahn. Στην αρχή της απάντησης του , απαριθμεί τα πρώτα 15 ερωτήματα από τα 23 συνολικά των 4 βουλευτών του κόμματος «Die Linke» που ήταν :
Πότε πραγματοποιήθηκε το «εσωτερικό σεμινάριο» με τον κ. Heinz A. Richter στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών;
Ποιος προσκάλεσε σε αυτό το σεμινάριο;
Ποια ήταν τα θέματα (παρακαλώ επισυνάψτε την ημερήσια διάταξη).
Ήταν η Ελλάδα το μοναδικό θέμα της συνάντησης αυτής ή και άλλα κράτη;
Ποιοι ήταν οι ομιλητές;
Παρευρέθη ο Ομοσπονδιακός Υπουργός κ. Wolfgang Schäuble στο σεμινάριο;
Ποια άλλα σεμινάρια του είδους αυτού και για ποια θέματα ή ερωτήματα οργάνωσε το Υπουργείο Οικονομικών τα έτη 2014, 2015 και 2016 και ποιοι ήταν οι προσκεκλημένοι;
Με ποιο σκεπτικό προσκάλεσε το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών τον κ. Richter?
Απευθύνθηκε ο κ. Richter στο Υπουργείο ή ήταν πρωτοβουλία του Υπουργείου;
Έλαβε ο κ. Richter για την διάλεξη/γνωμοδότηση χρηματική αμοιβή;
Υφίστανται άλλες συμβατικές σχέσεις μεταξύ της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης και του κ. Richter και/ή του περιοδικού THETIS και /ή του εκδοτικού οίκου Franz Philipp Rutzen Verlag;
Φρόντισε η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση να εξεταστούν οι θέσεις του κ. Richter για δήθεν χρέος της Ελλάδος έναντι της Γερμανίας από την εποχή της κατοχής (1941-1945) από κάποια ανεξάρτητη πλευρά;
Πραγματοποίησε το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών ή σχεδιάζει εκδηλώσεις με εμπειρογνώμονες, οι οποίοι εκπροσωπούν τελείως αντίθετες θέσεις, όπως π.χ. με τον κ. Hagen Fleischer (παρακαλούμε ενδεχομένως για τις ακριβείς ημερομηνίες), και εάν όχι, γιατί όχι;
Θεωρεί η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση τις θέσεις, που αναπτύχτηκαν στο εν λόγω σεμινάριο, νόμιμες και επιστημονικά δικαιολογημένες;
Επέτρεψε η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση στον κ. Richter πρόσβαση σε νέα ανακαλυφθέντα αρχεία - μεταξύ άλλων στα Πολιτικά Αρχεία του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εξωτερικών -, στα οποία άλλοι ερευνητές δεν είχαν μέχρι τώρα πρόσβαση;
Οι 15 πρώτες απαντήσεις
Άλλο ήταν το θέμα του σεμιναρίου λέει η Γερμανική Κυβέρνηση στα ανώτατα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και για το οποίο ο κ. Ρίχτερ έλαβε μάλιστα και 1000 ευρώ ως οδοιπορικά και διανυκτέρευση αλλά από το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας και η ευθύνη σε αναφορά στο θέμα των Γερμανικών Επανορθώσεων ήταν μονομερώς του κ. Ρίχτερ , ο οποίος μάλιστα υποστήριξε ότι έχει στοιχεία ότι η Ελλάδα τελικά χρωστά στη Γερμανία για την Κατοχή και όχι το αντίστροφο. Μάλιστα ξεκαθαρίζουν ότι αφορμή για την πρόσκληση του ήταν μία δημοσίευση του για την Ελλάδα το 2012 και όχι όσα θα αποκάλυπτε υποτίθεται για τις Επανορθώσεις σε περιοδικό που εκδίδει ο ίδιος μετά την εκδήλωση στο Γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών , ειδικότερα η επίσημη απάντηση της Γερμανικής Κυβέρνησης επισημαίνει : « Όσον αφορά την εν λόγω εκδήλωση, πρόκειται για μια κεκλεισμένων των θυρών ημερίδα με την συμμετοχή περιορισμένου αριθμού Εκπροσώπων της Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 6 Νοεμβρίου μετά από πρόσκληση του Διευθυντή της εν λόγω Διεύθυνσης. Ο Ομοσπονδιακός Υπουργός κ. Schäuble δεν συμμετείχε στην ημερίδα. Στις 5 Νοεμβρίου 2015 συζητήθηκαν αναλυτικά επίκαιρα θέματα εξωτερικής πολιτικής καθώς και θέματα διαχείρισης θεμάτων προσωπικού. Για την δεύτερη ημέρα της ημερίδας, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Θεμάτων είχε προσκαλέσει σε διάλεξη τον Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter με θέμα «Η σημασία εθνικών δομών και πολιτικών συστημάτων για την ευρωπαϊκή ενοποίηση - παράδειγμα η Ελλάδα».
Για την διάλεξη αυτή στις 6 Νοεμβρίου 2015, ο Καθηγητής Δρ. Heinz A. Richter έλαβε αμοιβή από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών ύψους 1.000 Ευρώ ως οδοιπορικά και έξοδα διανυκτέρευσης. Δεν υφίστανται άλλες συμβατικές σχέσεις μεταξύ του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών, ή της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης και του Καθηγητή Δρ. Heinz A. Richter και/ή του περιοδικού «THETIS» και/ή του εκδοτικού οίκου Verlag Franz Philipp Rutzen. Αφορμή για την πρόσκληση απετέλεσε δημοσίευση εκ μέρους του Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter για το Ομοσπονδιακό Κέντρο Πολιτικής Επιμόρφωσης το έτος 2012 με τον τίτλο «Πολιτική κουλτούρα στην Ελλάδα (βλ. ιστότοπο στην ιστοσελίδα του Ομοσπονδιακού Κέντρου Πολιτικής Επιμόρφωσης: http:--www.bpd.de-apuy-142833-politische-kultur-in-griechenland?p=all). Σκοπός της διάλεξης και της επακολουθείσης συζήτησης με τον Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter ήταν να δώσει την δυνατότητα στους συμμετέχοντες στην ημερίδα αυτή, πάνω στην βάση των κυρίων θέσεων του στο ως άνω άρθρο, να διεισδύσουν βαθύτερα στην πολιτική κουλτούρα της Ελλάδος από την οπτική γωνία ενός ιστορικού.
Άρθρο του επιστημονικού περιοδικού «THETIS» του εκδοτικού οίκου Verlag Franz Philipp Rutzen για πιθανολογούμενο χρέος της Ελλάδος έναντι της Γερμανίας από την εποχή της κατοχής, δεν ήταν ακόμη γνωστό στους συμμετέχοντες στην ημερίδα και, ως εκ τούτου, δεν αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης, ούτε τον λόγο για την πρόσκληση του Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter. Οι θέσεις για πιθανολογούμενο χρέος της Ελλάδος έναντι της Γερμανίας από την εποχή της κατοχής (1941 έως 1945) ναι μεν αναφέρθηκαν συντόμως από τον Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter στην διάλεξή του, αλλά δεν αναλύθηκαν λόγω του ότι στο επίκεντρο της ημερίδας υπήρχαν άλλα θέματα. Υπό το φως των ανωτέρω, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν βλέπει τον λόγο να εξετάσει εις βάθος τις θέσεις του Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter ως προς την νομιμότητά τους ή και την επιστημονική τους συνάφεια ή να αναθέσει σε ανεξάρτητους τρίτους να τις εξετάσουν, ή να τις διαβιβάσει στην Ελληνική Κυβέρνηση.
Καμία βαρύτητα στις απόψεις Ρίχτερ για την Γερμανική Κυβέρνηση.
Στη συνέχεια διατυπώνεται το 16ο και το 17ο ερώτημα των 4 βουλευτών του Die Linke και η εξόχως αποκαλυπτική απάντηση της Γερμανικής Κυβέρνησης : «
Σημαίνει η πραγματοποίηση του εν λόγω σεμιναρίου ότι η θέση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων εκ μέρους της Γερμανίας προς την Ελλάδα έχει κλείσει «πολιτικά και νομικά», αναθεωρήθηκε και ότι ιστορικά γεγονότα θα πρέπει, ενδεχομένως, να αξιολογηθούν εκ νέου (βλέπε μεταξύ άλλων: www.zeit.de/politik/deutschland/2015-03/griechenland-reparationszahlungen-deutschland-weltkrieg);
Η απάντηση αναφέρει :
« Το αντικείμενο της ημερίδας δεν ήταν το θέμα των πολεμικών επανορθώσεων. Επομένως, δεν μπορεί να αποδοθεί στην εκδήλωση αυτή καμία βαρύτητα όσον αφορά στην αντίληψη της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης από το 1990 και μετά, ότι το θέμα των πολεμικών επανορθώσεων - και όχι μόνο όσον αφορά στην Ελλάδα - έχει τελειώσει πολιτικά και νομικά.
Ως προς τα λοιπά παραπέμπεται στην απάντηση των ερωτήσεων (1) έως (15)».
17. Κατά πόσον μπορεί κανείς να συμπεράνει από τα ανωτέρω ότι η μέχρι τώρα θέση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης δεν ήταν επιστημονικά τεκμηριωμένη;
Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να διακρίνει για ποιους λόγους η ημερίδα αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμπεράσματα επιστημονικής εδραίωσης της στάσης της. Με την στάση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης στο θέμα των πολεμικών επανορθώσεων, η οποία εκτίθεται αναλυτικά με επιχειρήματα στις απαντήσεις της στην Γραπτή Ερώτηση της Κοινοβουλευτικής Ομάδος της Αριστεράς DIE LINKE της 30ης Μαϊου 2014 (Έντυπο 18/1634, κυρίως η απάντηση στα ερωτήματα 5 και 6) και στην Γραπτή Ερώτηση της ιδίας Κοινοβουλευτικής Ομάδος της 6ης Φεβρουαρίου 2014 (Έντυπο 18/451, ιδιαίτερα η απάντηση στο ερώτημα 2), συμφωνεί και η νομολογία και η σχετική βιβλιογραφία επί του θέματος. Παραδειγματικά επισημαίνεται η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου από 26 Ιουνίου 2003, III ZR 245/98.
Καμία αξία στις δηλώσεις Ρίχτερ.
Στο 18ο ερώτημα των 4 βουλευτών του Die Linke που αναφέρει : «
Θέλει η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση να παρουσιάσει τις θέσεις του κ. Richter στην Ελληνική Κυβέρνηση»;
Η απάντηση της Γερμανικής Κυβέρνησης είναι αφοπλιστική :
« Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν βλέπει τον λόγο να διαβιβάσει τις δηλώσεις του Καθηγητή Dr. Heinz A. Richter, όπως εκτίθενται από τους ερωτώντας, στην Ελληνική Κυβέρνηση» .
Άγνοια για πολιτικές τσέπες στην Ελλάδα
Παράλληλα η Γερμανική Κυβέρνηση δηλώνει «άγνοια» για τους ισχυρισμούς του Ρίχτερ , ότι οι όποιες πληρωμές επανορθώσεων της Γερμανίας προς την Ελλάδας κατέληξαν σε τσέπες πολιτικών απαντώντας ότι :
« Σύμφωνα με το Άρθρο 1 Παράγραφο 1 της Συνθήκης από 18 Μαρτίου 1960 μεταξύ της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του Βασιλείου Της Ελλάδος περί καταβολής αποζημιώσεων για Έλληνες υπηκόους, θύματα μέτρων δίωξης από τους Εθνικοσοσιαλιστές, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας κατέβαλε στο Βασίλειο της Ελλάδος 115 εκ. Γερμανικά Μάρκα υπέρ εκείνων των Ελλήνων, οι οποίοι λόγω καταγωγής, θρησκευτικών πεποιθήσεων ή κοσμοθεωρίας καταδιώχτηκαν από τους Εθνικοσοσιαλιστές και οι οποίοι λόγω της δίωξής τους υπέστησαν στέρηση της ελευθερίας τους και ζημία της υγείας στους, και ιδιαίτερα υπέρ των μελών των οικογενειών δολοφονηθέντων κατά τις διώξεις αυτές. Σύμφωνα με την Παράγραφο 2 του ως άνω Άρθρου, η κατανομή του ποσού αυτού αφέθηκε στην ελεύθερη βούληση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Όπως, επίσης, και στις περιπτώσεις άλλων κρατών, κατά τις οποίες η κατανομή πληρωμών εκ μέρους της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας έλαβε χώρα βάσει λεγόμενων Συνολικών Συμφωνιών, έτσι και στην περίπτωση της Ελλάδος η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν είχε καμία επιρροή όσον αφορά στην κατανομή των καταβληθέντων ποσών και δεν διαθέτει επίσης καθόλου στοιχεία όσον αφορά στην ταυτότητα εκείνων που επωφελήθηκαν της αποζημίωσης» .
Κανένα στοιχείο για Ελληνικό χρέος της Κατοχής
Στα επόμενα ερωτήματα , η Γερμανική Κυβέρνηση αδειάζει πλήρως την επιστημονική αξιοπιστία του Ρίχτερ, καθώς διευκρινίζει πως δεν υπάρχουν στοιχεία και η έρευνα συνεχίζεται, καθώς δεν τεκμηριώνεται «στήριξη» της Ελλάδας στην Κατοχή είτε με εμπορεύματα, είτε με χρυσό από την Γερμανία, Ωστόσο, εδώ η Γερμανική Κυβέρνηση καταλήγει στις απαράδεκτες διατυπώσεις της ότι για αυτήν το θέμα των Επανορθώσεων προς την Ελλάδα , έχει κλείσει οριστικά και αμετάκλητα , νομικά και πολιτικά από το 1990 , κάτι που είναι καταφανώς αστήριχτο και κάθετα αντίθετο από τις Ελληνικές πάγιες θέσεις για τις διεκδικήσεις Γερμανικών Οφειλών : Στην ερώτηση « Ποια είναι τα στοιχεία που διαθέτει η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση όσον αφορά την εξαγωγή εμπορευμάτων από τη Γερμανία προς την Ελλάδα κατά την διάρκεια της κατοχής;
α) Τι είδους εμπορεύματα ήταν αυτά;
β) Ποιοι καρπώθηκαν τα εμπορεύματα αυτά;
γ) Ποια ήταν η αξία των εμπορευμάτων αυτών» ;
Η απάντηση της Γερμανικής Κυβέρνησης είναι πως :
« Στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση είναι γνωστό ότι το είδος και η έκταση των γερμανο-ελληνικών εμπορευματικών ανταλλαγών κατά την διάρκεια της κατοχής αποτελεί αντικείμενο ιστορικών ερευνών. Η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν διαθέτει πέραν τούτου άλλα δικά της στοιχεία» .
Ενώ στο ερώτημα για τον χρυσό, « Ποια στοιχεία διαθέτει η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση για
την μεταφορά αποθεμάτων χρυσού της τράπεζας Ράιχσμπανκ στην Ελλάδα κατά την διάρκεια της κατοχής;
α) Ποια ήταν η προέλευση του χρυσού αυτού;
β) Τι απέγιναν τα αποθέματα χρυσού μετά το τέλος της κατοχής»;
Η απάντηση είναι αποκαλυπτική :
« Το ερώτημα αυτό, το οποίο αντιμετωπίζεται σε σχέση με το βασικό θέμα των πολεμικών επανορθώσεων, ήτοι των αποζημιώσεων προς την Ελλάδα, αποτελεί, εξ όσων γνωρίζει η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, αντικείμενο ιστορικών ερευνών. Δεν υπάρχουν περαιτέρω διαπιστώσεις επί του θέματος. Για την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, το θέμα των πολεμικών επανορθώσεων έχει λήξει από νομικής πλευράς. Το θέμα των πολεμικών επανορθώσεων έχει λήξει και από πολιτικής πλευράς. Η Συνθήκη 2 + 4 για την «τελική ρύθμιση όσον αφορά τη Γερμανία» είχε ως αποτέλεσμα το 1990 και τον τερματισμό του θέματος των πολεμικών επανορθώσεων. Ο στόχος των πολεμικών επανορθώσεων για την αποκατάσταση της ειρήνης επετεύχθη ήδη μέσω άλλης πορείας, μέσω της δημιουργίας της μεταπολεμικής τάξεως πραγμάτων στην Ευρώπη».
Σχόλιο Γερμανίδας Βουλευτή
Η Γερμανίδα Βουλευτής του κόμματος Die Linke, Heike Hänsel, μία από τους 4 που κατέθεσαν τα ερωτήματα , σχολιάζοντας τις απαντήσεις επίσημα της Γερμανικής Κυβέρνησης δήλωσε :
«Οι απαντήσεις της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, σχετικά με σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών με την συμμετοχή του Γερμανού ιστορικού Heinz Richter δείχνουν: Τις τόσο παράλογες όπως και επαίσχυντες θέσεις του ομιλητή ότι η Ελλάδα χρωστάει δήθεν ακόμη στη Γερμανία από την εποχή της γερμανικής κατοχής (1941-1944) χρήματα, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν τις παίρνει στα σοβαρά. Το Υπουργείο Οικονομικών δηλώνει επ' αυτού ευγενώς ότι δεν βλέπει κανένα λόγο να εξετάσει τις θέσεις αυτές εις βάθος «ως προς την επιστημονική τους συνάφεια». Με αυτό, οι απαντήσεις της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης αντικρούουν επίσης και Άρθρο της ημερήσιας εφημερίδας «Die Welt» καθώς και δημοσιεύματα του περιοδικού «Der Spiegel».
Αλλά για ποιο λόγο η Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Υπουργείου Οικονομικών προσφέρει σε έναν ιστορικό, που εκπροσωπεί τέτοιες αμφισβητήσιμες θέσεις μια τέτοια πλατφόρμα, δεν μπορώ να το κατανοήσω - ιδιαίτερα και για τον λόγο ότι η πρόσκληση του κ. Richter αιτιολογείται με δημοσίευμά του το έτος 2012. Η πρόσκληση καθώς και η διάθεση των για εσωτερική κατανάλωση θεμάτων του σεμιναρίου στον τύπο αφήνει να εννοηθεί ότι εδώ επιδιώκεται η άσκηση πολιτικής κατά των, κατά την γνώμη μου, νομίμων αξιώσεων της Ελλάδος για πολεμικές επανορθώσεις. Η προσεκτική αποστασιοποίηση από τις θέσεις του κ. Richter δείχνουν ότι ακόμη και στο Υπουργείο του Υπουργού Οικονομικών κ. Wolfgang Schäuble έχουν κατανοήσει ότι με αυτό έγινε υπέρβαση ορίων».