Στη Λευκωσία για παζαρέματα ο Τουσκ, ενόψει της νέας Συνόδου για το προσφυγικό. Με φόντο την επικείμενη Σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό, που είναι προγραμματισμένη για τις 18 Μαρτίου, πραγματοποιείται σήμερα στη Λευκωσία συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
Η επίσκεψη Τουσκ θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική, στο πλαίσιο των εντεινόμενων ζυμώσεων για κατάληξη συμφωνίας με την Τουρκία, για την προσφυγική κρίση.
Αναστασιάδης και Τουσκ συναντήθηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο, ενώ ακολούθως θα προβούν σε δηλώσεις, χωρίς να δεχτούν ερωτήσεις από δημοσιογράφους.
Η νέα συνάντηση για το προσφυγικό, στις Βρυξέλλες, στην παρουσία του Τούρκου Πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου, είχε αποφασιστεί στις 7 Μαρτίου, όταν το μπλοκ των 28 είχε συναντηθεί με την τουρκική πλευρά, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της συνεργασίας στα θέματα μετανάστευσης και της προσφυγικής κρίσης.
Η δήλωση της 7ης Μαρτίου
Σύμφωνα με τη Δήλωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, που εκδόθηκε μετά το πέρας της συνάντησης, οι 28 συμφώνησαν, μεταξύ άλλων, ότι για κάθε Σύρο που θα γίνεται εκ νέου δεκτός στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στα κράτη - μέλη της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφισταμένων δεσμεύσεων.
Επίσης, συμφώνησαν να επισπεύσουν την εκταμίευση των 3 δισ. ευρώ προς την Άγκυρα, αναφορικά με τους πρόσφυγες από τη Συρία, καθώς και «να προετοιμαστούν για την απόφαση επί του ανοίγματος νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης το συντομότερο δυνατόν, βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2015».
Δύσκολη η συμπερίληψη ανοίγματος κεφαλαίων
Αυτό είναι και το σημείο που ανησυχεί και προβληματίζει ιδιαιτέρως τη Λευκωσία, η οποία είχε ξεκαθαρίσει τη θέση της, ακόμη μια φορά, στη σύνοδο της 7ης Μαρτίου.
Σε δηλώσεις του χθες, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης επανέλαβε ότι η θέση της κυπριακής κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη και δεν πρόκειται να αλλάξει, τονίζοντας ότι η εάν η Τουρκία επιθυμεί να προχωρήσει η ενταξιακή της πορεία, δεν έχει παρά να εκπληρώσει τις ανειλημμένες υποχρεώσεις της.
Χαιρέτισε, ταυτόχρονα, την ανάληψη της πρωτοβουλίας εκ μέρους του Ντόναλντ Τουσκ, επισημαίνοντας πως αυτή είναι η ορθή διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, ενώ ανέφερε ότι η Λευκωσία δεν αναμένει πιέσεις από τον Πρόεδρο του ΕΣ.
Όπως μεταδίδει το ΚΥΠΕ, Κύκλοι των Βρυξελλών, προερχόμενοι από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Κομισιόν, εξέφραζαν χθες την υπόθεση πως θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να περιληφθεί το πραγματικό άνοιγμα κεφαλαίων στην τελική λύση που θα προταθεί στην Άγκυρα και πως «η επίσκεψη Τουσκ έχει να κάνει περισσότερο με την αναζήτηση μιας κατάλληλης φραστικής διατύπωσης που θα ικανοποιεί και τις δύο πλευρές».
Συγκεκριμένα, δύο πηγές που μίλησαν στο ΚΥΠΕ συγκλίνουν στο ότι «η ΕΕ δεν υπολογίζει, ούτε στηρίζεται στο υποθετικό σενάριο μιας κυπριακής υποχώρησης στο θέμα του παγώματος των κεφαλαίων που άπτονται των κυπρογενών υποχρεώσεων της Τουρκίας». Επισημαίνουν, βεβαίως, ότι το πρόβλημα είναι διπλό, από τη μία η Κύπρος δεν μπορεί να δεχθεί μια διατύπωση που μιλά για το άνοιγμα συγκεκριμένων κεφαλαίων, από την άλλη η Τουρκία, για να συμφωνήσει στο σχέδιο δράσης με την ΕΕ, χρειάζεται και μια διατύπωση που να της υπόσχεται και τα τρία: χρήματα, κεφάλαια και βίζα.
Το «κλειδί»
Το κλειδί, συμπληρώνουν διπλωματικοί κύκλοι, είναι να υπάρξει μια διατύπωση που να ικανοποιεί επί της ουσίας και τις δύο πλευρές. Οι ίδιοι κύκλοι επισημαίνουν ότι «σε καμία περίπτωση δεν νοείται άνοιγμα κεφαλαίων, εκτός του δεδομένου και προκαθορισμένου διαπραγματευτικού πλαισίου».
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία μπορεί να λάβει μιαν ακόμα «αόριστη» υπόσχεση, σε ένα τελικό κείμενο συμπερασμάτων, με μια γλώσσα που θα είναι όμως «ικανοποιητική».
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ουδείς στις Βρυξέλλες αναμένει, προγραμματίζει, ή υπολογίζει σε μια κυπριακή υποχώρηση στο συγκεκριμένο θέμα.
Ωστόσο, πιθανή θεωρείται η συμπερίληψη, στο τελικό ανακοινωθέν του μεθαυριανού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, αναφοράς σε άνοιγμα κεφαλαίων, χωρίς ρητή παραπομπή σε εκείνα που κρατεί παγωμένα η Λευκωσία.
Και το ερώτημα, βεβαίως, που προκύπτει είναι, εάν, ακόμα και ένας τέτοιου είδους φραστικός ελιγμός, απομακρύνει, επί της ουσίας, από τις τουρκικές απαιτήσεις.
«Προσυμφωνία» η ανακοίνωση της Δευτέρας
Η ανακοίνωση της Δευτέρας είναι «μια προσυμφωνία και όχι μια τελική συμφωνία με την Τουρκία», επεσήμανε χθες από το βήμα της καθημερινής ενημέρωσης των συντακτών ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς. Αυτή είναι μια δήλωση που αφορά το σύνολο των προβλέψεων στην ανακοίνωση της περασμένης Δευτέρας και «τώρα είναι αρμοδιότητα του προέδρου του Συμβουλίου Ντόναλτ Τουσκ, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια τελική συμφωνία με την Τουρκία», ανέφερε ο επικεφαλής εκπρόσωπος, σημειώνοντας ότι «ο Πρόεδρος Τουσκ σε αυτό το πλαίσιο θα επισκεφθεί την Κύπρο».
Ο κ. Σχοινάς κλήθηκε να απαντήσει σε επανειλημμένες ερωτήσεις για τη νομιμότητα των προβλέψεων του σχεδίου, ειδικά στο κομμάτι που αφορά την επιστροφή Σύρων προσφύγων στην Τουρκία, τη συμβατότητα της πρακτικής αυτής με τη συνθήκη του Δουβλίνου για το άσυλο, το δικαίωμα των προσφύγων για κατάθεση αιτήσεων ασύλου στην ίδια την Ελλάδα, αλλά και τις νομοθετικές ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβούν οι δύο χώρες, Τουρκία και Ελλάδα, ώστε τα τελικά συμφωνηθέντα να υλοποιηθούν.
Σε αυστηρό πλαίσιο οι διαπραγματεύσεις
Ο εκπρόσωπος απάντησε, υπενθυμίζοντας τη ρήση του ίδιου του Προέδρου της Κομισιόν Ζ.Κ. Γιούνκερ, ο οποίος, παραπέμποντας σε γνωμοδότηση της νομικής υπηρεσίας της Κομισιόν, εκτίμησε το βράδυ της περασμένης Δευτέρα ότι οι προβλέψεις στην «προσυμφωνία» είναι νόμιμες. Ο Πρόεδρος είχε αναφερθεί στα άρθρα 33 και 38 της κοινοτικής οδηγίας για το άσυλο, σε σχέση με τις ασφαλείς τρίτες χώρες.
Σε σχέση με το άλλο άκρο της ανακοίνωσης, αυτό που αφορά τις παραχωρήσεις προς την Τουρκία, πηγές της Κομισιόν και του Συμβουλίου, ενόψει της επίσκεψης Τουσκ στην Κύπρο, επεσήμαναν ότι «όσον αφορά το άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων, η ανακοίνωση παραπέμπει στην προηγούμενη σύνοδο ΕΕ - Τουρκίας και προβλέπει ενταξιακές διαπραγματεύσεις, αυστηρά μέσα στο προδιαγεγραμμένο διαπραγματευτικό πλαίσιο».
«Καμία συμφωνία για άνοιγμα»
Εν τω μεταξύ, στη Βουλή των Κοινοτήτων έφερε το θέμα των ανταλλαγμάτων που ζητά η Τουρκία από την ΕΕ για να συνεργαστεί στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης ο βουλευτής των Συντηρητικών Ντέιβιντ Μπάροους.
Σε συζήτηση για τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας ο βουλευτής της περιφέρειας Enfield-Southgate στο βόρειο Λονδίνο ρώτησε τον Υπουργό Ευρώπης, της βρετανικής κυβέρνησης, για τις συνθήκες υπό τις οποίες τέθηκαν τα ζητήματα της άρσης των θεωρήσεων βίζας για Τούρκους πολίτες και επί του ανοίγματος κεφαλαίων των διαπραγματεύσεων ένταξης της Άγκυρας.
Συγκεκριμένα, ο κ. Μπάροους ρώτησε τον Ντέιβιντ Λίντινγκτον κατά πόσο μπορεί να επιβεβαιώσει ότι «η ΕΕ δεν θα υπαναχωρήσει από τις δεσμεύσεις της να διασφαλίσει ότι καμία πρόοδος δεν θα σημειωθεί επ' αυτών των δύο θεμάτων πριν αναγνωριστεί η Δημοκρατία της Κύπρου και πριν σημειωθεί πρόοδος προς μία λύση του κυπριακού προβλήματος».
Στην απάντησή του ο κ. Λίντινγκτον σχολίασε πως ο κ. Μπάροους έθιξε ένα από τα θέματα που έχουν προκαλέσει καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις ένταξης τα τελευταία χρόνια. «Και αυτό επίσης θα πρέπει να εξεταστεί και να συζητηθεί πριν από την επερχόμενη συνάντηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Δεν έχει υπάρξει συμφωνία ακόμα επί του ανοίγματος οποιουδήποτε κεφαλαίου ένταξης», είπε ο Βρετανός Υπουργός Ευρώπης.
Επισημαίνουν κινδύνους
Εν τω μεταξύ, κινδύνους από την επίσκεψη Τουσκ στη Λευκωσία επισημαίνουν Οικολόγοι και Κίνημα Αλληλεγγύη, προειδοποιώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να μην υπαναχωρήσει στις όποιες πιέσεις δεχθεί η ΚΔ.
Και βρετανικό βέτο;
Η Ενταξη της τουρκίας στην Ε.Ε. δεν βρίσκεται στα χαρτιά για το επόμενο χρονικό διάστημα, διαμηνύει την ίδια ώρα ο Υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας τζορτζ Όζμπορν, θυμίζοντας σε συνέντευξή του στο BBC πως η χώρα του έχει το δικαίωμα βέτο επί του θέματος, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Για τη Βρετανία, δεν τίθεται, επί του παρόντος τουλάχιστον, θέμα ένταξης της τουρκίας στην Ε.Ε., τόνισε ο Βρετανός ΥΠΟΙΚ, ενώ έδειξε κόκκινη κάρτα και στο αίτημα της Άγκυρας για κατάργηση της βίζας.
«Έχουμε δικαίωμα βέτο επί του κατά πόσο η τουρκία θα ενταχθεί ή όχι Μπορούμε να θέσουμε όρους και έχουμε καταστήσει απολύτως σαφές ότι δεν θα δεχθούμε νέα κράτη-μέλη στην Ε.Ε. και δε θα τους δώσουμε την απρόσκοπτη ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, αν οι οικονομίες τους δεν είναι πολύ πιο κοντά σε μέγεθος και ευημερία στη δική μας», υπέδειξε.