Η νατουραλιστική απεικόνιση της κοινωνίας πάνω σ' ένα τεντωμένο σκοινί , με το βάθος το απροσμέτρητο από κάτω, να προσπαθεί να εξισορροπήσει φόβο, αγωνία και προσδοκία, με τα γκρεμίσματα γύρω της από άθλιες πολιτικές, καταδείχνει την αδιέξοδη πραγματικότητα.
Τις τελευταίες μέρες γίναμε και πάλι παθητικοί θεατές μιας ακόμη παράστασης θεάτρου γκροτέσκο με το επίμαχο θέμα του "σαρδάμ" Μουζάλα, με την ενσαρκωμένη γελοιότητα να πρωταγωνιστεί στο πολιτικό προσκήνιο, αποδεικνύοντας τη θλιβερή κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας.
Κανείς δεν είναι αμέτοχος κάποιας ευθύνης και ενοχής, που ωστόσο έχασαν τον προσωπικό τους χαρακτήρα και απέκτησαν την κοινωνική τους διάσταση. Με την πολιτική να μην στέκεται στο ανθρώπινο. Με τα πρόσωπα και τις καταστάσεις να παίρνουν θέσεις στην όπερα της προσβολής της κοινωνίας, για να υμνολογήσουν το "θάνατο του Κύκνου", που συμβολίζει την καθαρότητα των ιδεών και των απόψεων.
Μια κοινωνία μετατράπηκε σε όπερα. Με το δραματικό στοιχείο των "αποδεκατισμένων" θεσμών,με υποτείνουσα τη "σταύρωση" του κοινωνικού δικαίου και το "θάνατο" της κοινωνικής και εθνικής αξιοπρέπειας. Με το σαρκασμό ή και αυτοσαρκασμό των σκεπτόμενων πολιτών, τη σαδιστική ειρωνεία των εξουσιαστών και τη σάπια καρδιά των παντός είδους ιερουργών της πολιτικής, της απληστίας και της πλεονεξίας.
Με τα σύμβολα να έχουν χάσει το νόημά τους. Με το πολιτικό στοιχείο σε έξαρση στο πλαίσιο των ευκαιριακών γεγονότων, αλλά και στο γενικότερο κλίμα της κοινωνικής ζωής που ανακυκλώνει τα γεγονότα. Με την επικράτηση του μύθου στην ελληνική κοινωνία. Και μολονότι ο Ελληνας δεν θέλει να είναι απομυθοποιημένος, τον απομυθοποίησαν τα έργα του!..
Η αισθητική που αναδύεται μέσα από τη σύζευξη κοινωνικής αγωνίας και φοβίας, πολιτικής ανικανότητας και μωρίας, του ρεαλισμού του παρόντος και της πεισιθάνατης προοπτικής, είναι τελικά η αισθητική του ρεαλιστικού μηδενισμού. Είναι η αισθητική που δένει βαθιά με τη θεώρηση της κοινωνικής πραγματικότητας,με την οδύνη της κοινωνίας.
Και η σωρεία των λέξεων που την περιγράφουν,δεν μπορούν να έχουν την κομψή ευαισθησία του απαλού συναισθήματος. Εχουν συχνά την "αγριάδα" που αναλογεί στα γεγονότα και στη διάσταση της ανατρεπτικής ιδέας. Τα δε πρόσωπα αφομοιώνονται μέσα στα γεγονότα που πλαταίνουν και δημιουργούν τις καταστάσεις-πλαίσια. Και μας κρατούν το πέρασμα στη καθολική στάση της ζωής μέσα στις βιωμένες πραγματικότητες.
Κι αυτές οι βιωμένες πραγματικότητες, με τη πολλότητα του νοήματος τους,όπως προβάλλει από διαπλασμένες καταστάσεις, δεν μας απαλλάσσουν ως κοινωνία από τη δουλικότητα της προσαρμογής σε συγκεκριμένη θεώρηση. και είναι "πραγματικότητες" ασυγκόλλητες, γεμάτες ρωγμές που στάζουν αγανάκτηση, απογοήτευση, κοινωνικό ιδρώτα, βλασθήμια, θάνατο, ρουφιανιά και πουτανιά, ψέμα και δόλο, πολιτική καβαλίνα και ραγισμένες ελπίδες μπλεγμένες σε πεθαμένες ιδέες...
Είναι το ραγιάδικο και ντερβίσικο συνάμα στοιχείο σε ασφυκτικό εναγκαλισμό. Είναι οι απογυμνωμένες αβρότητες, οι χρεοκοπημένες ηθικές, η "λαμπαδηφορία" των αναξίων και των βλακών, η λατρεία της υποκρισίας, η αθωότητα των αδικαίωτων και η "ωραιότητα" των τάφων, όπου βρίσκονται καταπλακωμένες οι μεγάλες ιδέες του έθνους.
Και είναι η αναπόδραστη ιστορική ανάγκη, η κοινωνική πλάνη που θυμίζει "ντροπιασμενές εποχές" στον Τροπικό του Τίποτα, απ' όπου προβάλλει το μηδέν με τη μελωδία των εραστών των μεγάλων λόγων και σχημάτων
Τελικά όσα βιώνουνε ως κοινωνία πολιτών, όσα κουδουνίζουν στα καλοταισμένα με ψέματα αυτιά μας, τείνουν να περάσουν από τη σάρκα στη μνήμη και στο πνεύμα, καθώς η ισοπέδωση, η κατεδάφιση συνοδεύεται και με ίση αδιαφορία.
Το τελευταίο κράτημα στο εθνικό κατρακύλισμα παραμένει ο φόβος και ο πετροκαταλύτης χρονος. Το ζωώδες ίσως ξυπνήσει το αδιάφορο πνεύμα και τη ξεφτισμένη οργή...