Του Χρήστου Μηνάγια
Τους τελευταίους μήνες το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου κλιμακώνει σταδιακά την αλαζονική και τυχοδιωκτική του συμπεριφορά σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο προκειμένου να διαφυλάξει την εξουσία του. Σε εθνικό επίπεδο, οι πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία φέρνουν στη μνήμη τα τρομοκρατικά στερεότυπα και τις σκοτεινές περιόδους του ολοκληρωτισμού στον 20ο αιώνα.
Ειδικότερα, στην Τουρκία διεξάγεται ένας εμφύλιος πόλεμος, η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, οι μεταρρυθμίσεις που αρχικά υποσχέθηκε το κυβερνών ΑΚΡ έχουν δώσει τη θέση τους σε συστηματικές παραβιάσεις των ατομικών ελευθεριών, των ατομικών δικαιωμάτων, της ελευθερίας έκφρασης και της ελευθερίας του τύπου, ενώ δεκάδες χιλιάδες παιδιά έχουν βίαια σταλεί στα ισλαμικά σχολεία προκειμένου να παρακολουθήσουν υποχρεωτικά την ισλαμική θρησκευτική εκπαίδευση. Από την άλλη πλευρά, σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο η Τουρκία του Ερντογάν κατέδειξε ότι, είτε δεν μπόρεσε να αντιληφθεί, είτε δεν θέλησε να δει τις αλλαγές των ισορροπιών στη Μέση Ανατολή. Μάλιστα, η κατάρρευση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας και η όξυνση των ενδημικών προβλημάτων ασφαλείας της θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική της χώρας, θέτοντας σε αμφισβήτηση ακόμη και το μέλλον του κόμματος ΑΚΡ.
Παρόλα αυτά, την παρούσα περίοδο το κόμμα ΑΚΡ και προσωπικά ο Ερντογάν επιδιώκουν την απόκτηση παράπλευρων κερδών, τα οποία έχουν να κάνουν με δύο παράγοντες: πρώτον, από την έλλειψη πολιτικής σκέψης των κομμάτων της αντιπολίτευσης στην Τουρκία και δεύτερον, τόσο από την αναποφασιστικότητα των ηγεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαχειρισθεί συλλογικά την «μεταναστευτική-προσφυγική» κρίση, όσο από την ανοχή που επιδεικνύουν οι εν λόγω ηγεσίες στις εκβιαστικές και τυχοδιωκτικές απαιτήσεις της Άγκυρας.
Σημειωτέον ότι, η «μεταναστευτική-προσφυγική» κρίση και οι βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες διαστάσεις της που καλείται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα και εν γένει η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν μετατραπεί σε ευκαιρία για την Τουρκία του Ερντογάν, η οποία αφενός την είχε προβλέψει από το 2013, αφετέρου προχώρησε στη σύνταξη μεταναστευτικής πολιτικής και οργάνωσε κατάλληλα τον κρατικό μηχανισμό της χώρας. Επίσης, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, μεγάλος αριθμός μεταναστών στην Τουρκία προωθούνται σχεδόν ανενόχλητοι στα Δυτικά Παράλια και την περιοχή του Έβρου, εισερχόμενοι αρχικά από περιοχές της νότιας και νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου η παρουσία των δυνάμεων ασφαλείας της χώρας βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και τα μέτρα ασφαλείας είναι ιδιαίτερα αυξημένα. Στο χάρτη που ακολουθεί φαίνονται τα σημεία εισόδου των μεταναστών στην Τουρκία και οι διαδρομές που αυτοί ακολουθούν μέχρι να φθάσουν στα Δυτικά Παράλια και τον Έβρο.
Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται ο αριθμός των Σύριων που τελούν υπό το καθεστώς της «προσωρινής προστασίας» στην Τουρκία από το 2011 έως την 24-03-2016. Ας σημειωθεί ακόμη ότι, η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει στους Σύριους και ούτε πρόκειται να τους αναγνωρίσει το καθεστώς του πρόσφυγα, αλλά τους εντάσσει στο καθεστώς «προσωρινής προστασίας (temporary protection)». Για το λόγο αυτό σε όλα τα επίσημα έγγραφα τους οι Τούρκοι αναφέρονται μόνο σε «μετανάστες ή μεταναστευτικό» και ποτέ δεν αναγράφουν «πρόσφυγες ή προσφυγικό». (σ.σ. Σύμφωνα με οδηγία της ευρωπαϊκής ένωσης η «προσωρινή προστασία» εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη με έγκριση του Συμβούλιου, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Η απόφαση αυτή, αφενός λαμβάνεται όταν διαπιστωθεί η μαζική εισροή εκτοπισθέντων στην ευρωπαϊκή ένωση, αφετέρου καθορίζει τις ομάδες των προσώπων στα οποία θα εφαρμοστεί η προστασία. Η διάρκεια της «προσωρινής προστασίας» είναι ετήσια με δυνατότητα παράτασης για δύο χρόνια κατά ανώτατο όριο. Μπορεί επίσης να τερματιστεί όταν το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, κρίνει ότι η κατάσταση στη χώρα προέλευσης επιτρέπει τον ασφαλή και μόνιμο επαναπατρισμό των εκτοπισθέντων. Επίσης, τα κράτη μέλη οφείλουν να βεβαιώνονται για τη θέληση των εκτοπισθέντων να γίνουν δεκτοί στην επικράτειά τους. Τέλος, δύνανται να εξαιρεθούν από το ευεργέτημα της «προσωρινής προστασίας» πρόσωπα ύποπτα για εγκλήματα κατά της ειρήνης, εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, για σοβαρό έγκλημα που δεν είναι πολιτικό, για πράξεις που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και πρόσωπα που θεωρούνται επικίνδυνα για την εθνική ασφάλεια του κράτους υποδοχής.)
Περαιτέρω θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, η διαχείριση του μεταναστευτικού ανατέθηκε στο τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο μέσω του Συμβουλίου Μεταναστευτικής Πολιτικής και της Γενικής Διεύθυνσης Διαχείρισης Μεταναστευτικού (βλ. ακόλουθο οργανόγραμμα) υλοποιεί την αποστολή του προβαίνοντας στις παρακάτω ενέργειες:
Σύνταξη της μεταναστευτικής στρατηγικής, προώθηση των σχετικών προγραμμάτων, καθώς επίσης παρακολούθηση και συντονισμός των πολιτικών και στρατηγικών που έχουν καθορισθεί.
Σύνταξη και δημοσιοποίηση των στατιστικών στοιχείων, καθώς επίσης των ετησίων εκθέσεων και αναφορών.
Σχεδιασμός και πραγματοποίηση εκπαίδευσης, καθώς επίσης διοργάνωση ημερίδων, σεμιναρίων και συνεδρίων σε ό,τι έχει να κάνει με θέματα μεταναστών και προσφύγων.
Παρακολούθηση των δημοσιευμάτων και δικαστικών αποφάσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αξιολόγηση τους και ενημέρωση των αρμοδίων Φορέων.
Εγκατάσταση πληροφοριακών συστημάτων και έλεγχος λειτουργίας τους.
Εξασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και των τεχνολογικών υποδομών.
Εξασφάλιση της ασφαλούς και διαρκούς λειτουργίας των τεχνολογικών υποδομών (επικοινωνιών και πληροφορικής).
Προώθηση των ενεργειών σε ό,τι αφορά σε θέματα νομίμων και παράνομων μεταναστών, καθώς επίσης ατόμων που στερούνται υπηκοότητας.
Καθορισμός των αρμοδιοτήτων και των μέτρων που πρέπει να ληφθούν αναφορικά με την παράνομη μετανάστευση.
Συντονισμός των δυνάμεων ασφαλείας, πληροφοριών και λοιπών αρμοδίων Φορέων για θέματα παράνομης μετανάστευσης και δουλεμπορίας.
Προώθηση αποφάσεων, βουλευμάτων και συμφωνιών αναφορικά με την επαναπροώθηση των παράνομων μεταναστών.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που δημοσιοποίησε η Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης Μεταναστευτικού στις 24-03-2016, στην Τουρκία υπάρχουν 2.748.858 Σύριοι που τελούν υπό το καθεστώς «προσωρινής προστασίας» από τους οποίους μόνο οι 271.103 βρίσκονται σε προσωρινούς καταυλισμούς, ενώ οι 1.038.788 έχουν ηλικία κάτω των 15 ετών. Πέραν των παραπάνω, ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά δήλωσε ότι στην Τουρκία, πέραν των Σύριων, υπάρχουν 320.782 μετανάστες από άλλα κράτη, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των μεταναστών να ανέρχεται σε 3.069.640 άτομα. Εκτός τούτου, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, ο ολοκληρωτικός εκκαθαριστικός πόλεμος όλων των στρατηγικών κέντρων ισχύος της Τουρκίας (ισλαμιστές-εθνικιστές-στρατιωτικοί) εναντίον των Κούρδων θα έχει ως συνέπεια την εσωτερική μετανάστευση που θα ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο άτομα και στη συνέχεια το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός νέου κύματος Κούρδων προσφύγων με προορισμό την Ευρώπη. Ακολούθως παρατίθενται ο Πίνακας Κατανομής των Σύριων στην Τουρκία ανά Γένος και Ηλικία, ο Χάρτης Κατανομής των Σύριων ανά Νομό στην Τουρκία, καθώς επίσης ο Χάρτης Κατανομής των Σύριων στους Προσωρινούς Καταυλισμούς στην Τουρκία.
