Το 4ο μνημόνιο της Ελλάδας με τους δανειστές είναι επί θύραις και η κυβέρνηση το αποδέχεται μεν, αναζητεί ωστόσο τρόπους να το περάσει από την Βουλή.
Οι θεσμοί, μετά και το σημερινό Eurogroup, απέδειξαν ότι είναι άκαμπτοι στην αξίωση να νομοθετηθούν μέτρα προληπτικά, και μάλιστα «στο ψαχνό» (περικοπές μισθών, συντάξεων, μείωση αφορολόγητου κλπ) ύψους 3,5 δισ. ευρώ, σε περίπτωση που η χώρα δεν πιάσει τους στόχους δημοσιονομικού πλεονάσματος το 2018.
Η κυβέρνηση, σε μια ύστατη προσπάθεια οπισθοφυλακής, επιχειρηματολογεί ότι δεν υπάρχει θεσμική δυνατότητα νομοθέτησης «νόμων υπό αίρεση» στην Ελλάδα. Σημειώνει ωστόσο ότι οποιαδήποτε συζήτηση για προληπτικές δεσμεύσεις, πρέπει να συνοδεύεται από μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος επιστρέφει απόψε στην Αθήνα και το βράδυ του Σαββάτου θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις με τους εκπροσώπους του κουαρτέτου. Στόχος – αν και μάλλον φιλόδοξος – είναι να έχει επέλθει συμφωνία μέχρι την Μεγάλη Τετάρτη, ώστε να γίνει έκτακτο Eurogroup την Μεγάλη Πέμπτη, όπου και θα ληφθεί η τελική απόφαση.
Ποια είναι τα δεδομένα ως τώρα;
Οι δανειστές ξεκαθάρισαν ότι δεν θα κλείσει η αξιολόγηση αν δεν υπογράψει η κυβέρνηση τα προληπτικά μέτρα. «Η δέσμη μέτρων πρέπει να περιλαμβάνει ένα προληπτικό πακέτο το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί εάν είναι απαραίτητο για να τηρηθεί οι στόχοι για το πλεόνασμα. Το πακέτο αυτό πρέπει να είναι ισχυρό, να νομοθετηθεί εκ των προτέρων και να έχει τα στοιχεία τα οποία θα το ενεργοποιήσουν» δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ. Και πρόσθεσε: «Αν υπάρχει το πακέτο, το έκτακτο πακέτο και ο μηχανισμός ενεργοποιήσης, μπορούμε να έχουμε έκτακτο Eurogroup την επόμενη Πέμπτη. Δεν έχει κλείσει. Τότε θα έχουμε και σοβαρή συζήτηση για το χρέος».
Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση πρέπει να συμφωνήσει σε συγκεκριμένα μέτρα ύψους 3,5 δισ. Ευρώ περίπου, ή 2 μονάδες του ΑΕΠ. Τα μέτρα αυτά θα αποτυπωθούν - ονομαστικά και συγκεκριμένα - στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο (MOU). Η επικαιροποίηση του Μνημονίου (νεότεροι στόχοι, χρονοδιαγράμματα κ.λπ.) γίνεται μετά από κάθε αξιολόγηση. Εφόσον η αξιολόγηση κλείσει την Μ. Πέμπτη, την επομένη η κυβέρνηση πρέπει να νομοθετήσει.
Το MOU είναι δεσμευτικό, αλλά δεν περνά από την Βουλή. Επιπλέον, η ελληνική νομοθεσία δεν επιτρέπει να ληφθούν προληπτικά μέτρα. Ωστόσο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έδωσε μια απάντηση: «Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι γεμάτη ιδέες».Τον γόρδιο δεσμό θα λύσει μάλλον η εξής ιδέα: Η κυβέρνηση θα υπογράψει το 4ο μνημόνιο (MOU) και θα νομοθετήσει στη Βουλή έναν Ειδικό Μηχανισμό Δέσμευσης ο οποίος αν διαπιστώσει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 δεν θα είναι 3,5%, θα ενεργοποιήσει τα επώδυνα μέτρα που θα ενσωματωθούν στο επικαιροποιημένο μνημόνιο. Ακόμη πάντως δεν είναι σαφές το πότε θα αξιολογηθεί το εάν η Ελλάδα πιάνει τους στόχους του πλεονάσματος για το 2018 καθώς αυτό μπορεί να γίνει και εντός του 2017.
Αντίστοιχος μηχανισμός υπάρχει σήμερα και ονομάζεται Δημοσιονομικό Συμβούλιο και επιβλέπει τις δαπάνες. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο με αυτόματη διαδικασία, όπου διαπιστωθεί υπέρβαση δαπανών περικόπτει τις καταναλωτικές. Κατ' αντιστοιχία, το ίδιο θα πράξει και ο νέος αυτός Μηχανισμός που θα περάσει από τη Βουλή.
Με άλλα λόγια, οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν την δημιουργία του Ειδικού Μηχανισμού και όχι το Μνημόνιο. Θα γνωρίζουν ωστόσο τα μέτρα που θα περιλαμβάνει το 4ο MOU κυβέρνησης-δανειστών.
Πάντως, κορυφαίος παράγοντας του οικονομικού επιτελείου υποστήριζε πως «δεν μπορούν να επιμείνουν για 2 μονάδες του ΑΕΠ μετά την έκθεση της Eurostat», επιχειρώντας να δημιουργήσει την ελπίδα ότι τα τελικά μέτρα δεν θα είναι ύψους 3,5 δισ. ευρώ, αλλά λιγότερα.