Του Κώστα Στούπα
Στα τέλη του περασμένου Φθινοπώρου η αποδοχή του κ. Τσίπρα και της κυβέρνησης παρέμεναν σε υψηλά επίπεδα και προβλημάτιζε όσους έβλεπαν τα αδιέξοδα στα οποία μας οδηγεί. Η άποψη της στήλης ήταν πως η αποκαθήλωση του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης θα λάβει χώρα μέχρι το Πάσχα, αφού πρώτα καταβάλουν τους φόρους.
Τώρα η εκτίμηση είναι πως το πολύ στα μέσα της περιόδου καταβολής φόρων δηλ. (κατά το μέσον του επόμενου Φθινοπώρου) αν δεν έχει προκύψει κάποιο "ατύχημα" (κάτι που είναι πολύ πιθανό) θα έχει ολοκληρωθεί η κατάρρευση της αποδοχής καθώς αυξάνεται η μείωση της ανοχής.
Υπάρχουν μια σειρά ζητήματα υλικής και ηθικής φύσης που κονιορτοποιούν την αποδοχή της κυβέρνησης κατ’ αρχήν και εν συνεχεία την ανοχή σ’ αυτήν.
Μερικά από αυτά που ακουμπάνε την "τσέπη" είναι ο ΕΝΦΙΑ που αντί να καταργηθεί αυξάνεται, οι αναπηρικές συντάξεις που μειώνονται, ο ΦΠΑ που σε βασικά είδη εκτοξεύτηκε στο 24%, στο προσφυγικό επικρατεί χάος με σιδηροδρομικές γραμμές υπό κατάληψη και λαθρομετανάστες τους οποίους έχει διοχετεύσει η Άγκυρα ανεξέλεγκτους στην ελλ. επικράτεια. Η ιδιωτική οικονομία πνέει τα λοίσθια λόγω φορο και εισφοροεπιδρομής, οι διορισμοί ημετέρων χωρίς καν τα τυπικά προσόντα πάνε και έρχονται, η αξιολόγηση καθυστερεί και πνίγει την οικονομία γιατί ο πρωθυπουργός δεν ελέγχει την κοινοβουλευτική του ομάδα.
Το χειρότερο "μπούλινγκ" η κυβέρνηση θα το υποστεί από ομάδες όπως οι καθαρίστριες οι οποίες μένουν απλήρωτες για μήνες και τις οποίες είχε κάνει "σημαία" και εκμεταλλεύτηκε για να ανέλθει στην εξουσία.
Η συντριβή της κυβέρνησης Τσίπρα δεν εντοπίζεται προς το παρόν στη διαφορά των 3 έως 6 μονάδων κατά μέσο όρο από την προπορευόμενη Νέα Δημοκρατία που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Η συντριβή εντοπίζεται σε ερωτήσεις όπως "πιστεύετε πως τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή ή τη λάθος κατεύθυνση όπου το 86,5% τον Απρίλιο έναντι του 80,5% τον περασμένο Ιανουάριο πιστεύει πως κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση.
Επίσης ικανοποιημένο από την κυβέρνηση τον Απρίλιο εμφανίζεται ένα 5,5% έναντι 12,5% τον Ιανουάριο. Στις δημοσκοπήσεις της Καπα Research το Νοέμβριο του 2015, τον Ιανουάριο και τον Απρίλιο του 2016 ο κ. Τσίπρας σαν καταλληλότερος για πρωθυπουργός συγκεντρώνει αντίστοιχα 41,8% το Νοέμβρη, 34,8% τον Ιανουάριο και 29,7% τον Απρίλιο όπου περνά και στη δεύτερη θέση.
Μπορεί ο κ. Τσίπρας και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να αντιστρέψουν τη φθορά η οποία θα επιταχυνθεί τους επόμενους μήνες, ακόμη και αν της κάνουν σαν επικοινωνιακό δώρο κάποια ρύθμιση του χρέους;
Υπάρχουν προηγούμενα που αυτό έχει γίνει σε άλλες χώρες αλλά προϋποθέτει ρεαλιστική επίγνωση της κατάστασης, ιδίως της οικονομικής και αποτελεσματικούς χειρισμούς. Φοβάμαι πως απουσιάζουν αμφότερα.
Ο Μπιλ Κλίντον στα δυο πρώτα χρόνια της θητείας του τα είχε κάνει "θάλασσα" ακολουθώντας μια αριστερών αποχρώσεων πολιτική. Το αποτέλεσμα ήταν στις ενδιάμεσες εκλογές του 1994 οι ρεπουμπλικάνοι να κερδίσουν την πλειοψηφία και στη Γερουσία και στη Βουλή των αντιπροσώπων.
Τότε φαινόταν απίθανο πως ο Κλίντον θα μπορούσε να αναστηθεί πολιτικά και να κερδίσει με άνεση και μια δεύτερη θητεία.
Ο Ντικ Μόρρις που ήταν σύμβουλός του σε ένα βιβλίο περιγράφει πως έπαθε σοκ όταν είδε τις δημοσκοπήσεις που είχε παραγγείλει. "...ήταν μια καρικατούρα του εαυτού του, που έδινε τη μάχη μακριά από την κεντρώα εκλογική βάση, ακολουθώντας τις αριστερόστροφες προτροπές του κόμματός του".
Ο Μπιλ Κλίντον τότε άλλαξε πολιτικό στίγμα και προσπάθησε να πάρει θέση κάπου ανάμεσα στον πυρήνα των αξιών του δημοκρατικού κόμματος και εκείνου των ρεπουμπλικάνων. Η συμβουλή του Μόρρις ήταν η περίφημη τριγωνοποίηση, όπου η μια βάση του τριγώνου ήταν το ακροατήριο των δημοκρατικών και η άλλη το ακροατήριο των ρεπουμπλικάνων. Η κορυφή του τριγώνου βρίσκεται πάνω από τις δύο βάσεις και επιτρέπει σε αυτόν που την κατέχει να εφαρμόζει μέτρα και της μιας και της άλλης πλευράς επιλεκτικά.
Στον τομέα της οικονομίας επέλεξε πολλές θέσεις που ικανοποιούσαν το ακροατήριο των ρεπουμπλικάνων και σε κοινωνικά ζητήματα θέσεις που ικανοποιούσαν τους δημοκρατικούς.
Έτσι ικανοποίησε το αριστερό ακροατήριο σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνικής πρόνοιας, παιδείας, αμβλώσεων κλπ.
Το ακροατήριο της άλλης πλευράς το ικανοποίησε με μείωση κρατικών υπαλλήλων, μείωση φόρων και κρατικών δαπανών. Επίσης εφάρμοσε αυστηρή πολιτική στην πάταξη της εγκληματικότητας.
Κατάφερε όχι μόνο να αντιστρέψει το κλίμα και να κερδίσει και την επόμενη θητεία, αλλά να θεωρείται και από τους πιο επιτυχημένους προέδρους.
Η περίπτωση Μιτεράν
Ανάλογη είναι και η περίπτωση Μιτεράν ο οποίος με τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του 1981 έφερε τους σοσιαλιστές στην εξουσία με ένα ιδιαίτερα αριστερό ριζοσπαστικό πρόγραμμα, που προέβλεπε μείωση της ανεργίας μέσω των προσλήψεων στο δημόσιο και αύξηση της φορολογίας. Προέβλεπε επίσης εκτεταμένες κρατικοποιήσεις.
Όπως είναι φυσικό το κλίμα στην οικονομία επιδεινώθηκε και η ανεργία αντί να μειωθεί αυξήθηκε. Το Μάρτη του 1983 οι σοσιαλιστές υπέστησαν δεινή ήττα στις δημοτικές εκλογές και δήμαρχος στο Παρίσι εξελέγη ο Ζακ Σιράκ.
Το 1984 ο Μιτεράν εγκατέλειψε τις σοσιαλιστικές αυταπάτες και άρχισε να μιλά για εκσυγχρονισμό στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Ο αριστερός πρωθυπουργός ο Πιέρ Μωρουά αντικαταστάθηκε και άρχισαν οι περικοπές δημοσίων δαπανών. Η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται και στις επόμενες προεδρικές εκλογές ο Μιτεράν κατάφερε να επικρατήσει του Σιράκ.
Τα παραπάνω δυο παραδείγματα δείχνουν πως πολιτικοί με αριστερές αυταπάτες αφού συγκρούστηκαν με την πραγματικότητα κατάφεραν να επανακάμψουν εφαρμόζοντας πιο ρεαλιστικές πολιτικές.
Το πρόβλημα του κ. Τσίπρα είναι πως δεν διαθέτει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να εφαρμόσει τόσο ριζικές οικονομικές πολιτικές. Είναι παγιδευμένος στη θέση πως η αύξηση της φορολογίας είναι το μόνο μέτρο που μπορεί να περάσει από την οριακή του πλειοψηφία στη Βουλή και αυτή εφαρμόζει.
Κάτι τέτοιο όμως οδηγεί την οικονομία στην κατάρρευση και τον ίδιο στο περιθώριο...