Δείχνει τόσο κακόγουστη η επανάληψη του πολιτικού δράματος γύρω από το νέο πακέτο αιματηρών μέτρων που παζαρεύεται μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών, ώστε όλο και μεγαλύτερα τμήματα της κοινωνίας αρχίζουν να αντιλαμβάνονται το προφανές: η χρεοκοπία έχει προ πολλού συντελεστεί. Αυτό άλλωστε το παραδέχονται εμμέσως πλην σαφώς όλοι σχεδόν οι «αρμόδιοι»: το ΔΝΤ, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, η Eurostat.
Οι μόνες που αρνούνται να παραδεχτούνε επισήμως αυτή την πραγματικότητα είναι οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις. Αυτές απλά επιδίδονται σε ένα διαρκές blame game σχετικά με το ποιος φταίει για αυτή την δραματική κατάσταση. Και η κοινωνία; Αυτή έχει απομείνει να πληρώνει τα τελευταία χρόνια το δυσανάλογο κόστος μιας μαρτυρικής κρίσης.
Κάπως έτσι φτάνουμε και στο διαφαινόμενο αποτέλεσμα και αυτής της διαπραγματευτικής προσπάθειας. Οι δανειστές επιδίδονται σε ένα μεταξύ τους μπρα -ντεφερ με το βλέμμα στραμμένο στο διεθνές πολιτικό κι οικονομικό αδιέξοδο (ενόψει κι ενός ενδεχόμενου Brexit), ενώ η κυβέρνηση εμφανίζεται αγωνιζόμενη να αποφύγει τη νομοθέτηση των επιπλέον μέτρων που απαιτούν Σόιμπλε και ΔΝΤ. Στην ουσία όμως επιχειρεί να περάσει τόσο στο εσωτερικό των κοινοβουλευτικών ομάδων ΣΥΡΙΖΑ κι ΑΝΕΛ όσο και στην κοινή γνώμη το μήνυμα «δεχτείτε αδιαμαρτύρητα ό,τι πάμε να περάσουμε, γιατί μπορεί να έρθουν πολύ χειρότερα».
Μνημόνια μέχρι τελικής πτώσεως
Από την άλλη, η ενεργοποίηση των υπό συζήτηση επιπλέον μέτρων φαντάζει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, είτε αυτά νομοθετηθούν τώρα είτε όχι. Κι αυτό γιατί είναι ηλίου φαεινότερο πως οι όποιοι δημοσιονομικοί στόχοι δεν πρόκειται να επιτευχθούν, ακόμη κι αν κλείσει επιτυχώς η περίφημη αξιολόγηση, ακόμη κι αν φτάσουν οι εμπλεκόμενοι σε συμφωνία για ρύθμιση του ελληνικού χρέους.
Κι αυτή η εξέλιξη φαντάζει αναπόδραστη με δεδομένο ότι η εικόνα βαθιάς ύφεσης έχει εγκατασταθεί για τα καλά στην ελληνική οικονομία ως απότοκο του απόλυτου μνημονιακού παραλογισμού. Στο κάτω κάτω της γραφής, δεν υπάρχει κανείς που να υποστηρίζει σοβαρά πως σε μια κοινωνία που επί χρόνια μαστίζεται από ακραία φτώχεια, μπορεί να υπάρξει η παραμικρή ελπίδα ανάπτυξης μέσω της περαιτέρω επιβάρυνσης του κόστους ζωής αλλά και μιας νέας φοροκαταιγίδας. Κι όμως κάποιοι στην κυβέρνηση επιμένουν να πιστεύουν πως θα καταφέρουν να «τετραγωνίσουν τον κύκλο». Μόνο που οι εν λόγω ψευδαισθήσεις (όπως κι οι αντίστοιχες εμπνεύσεις προηγούμενων κυβερνήσεων) είναι άκρως επικίνδυνες.
Το βαρέλι λοιπόν δε φαίνεται να έχει πάτο. Το επερχόμενο τέταρτο μνημόνιο θα φέρει το πέμπτο, το οποίο πιθανότατα, επειδή δε θα φέρει τα «επιθυμητά αποτελέσματα», θα δώσει τη σκυτάλη στο επόμενο και ούτω καθεξής, μέχρι κάποια στιγμή απλά να επιβεβαιωθεί το μοιραίο. Ως τότε βέβαια, δημόσια περιουσία δε θα έχει απομείνει ούτε για δείγμα, τα κοράκια των ξένων funds θα αρχίσουν να βγάζουν σπίτια στο σφυρί, η πραγματική ανεργία θα συνεχίσει να τραβάει την ανηφόρα. Κατά τ' άλλα όμως η χώρα θα συνεχίσει να αποτελεί μέλος της «ευρωπαϊκής οικογένειας».
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πόσες παραλλαγές του ίδιου δράματος αναμένεται να δούμε στο άμεσο μέλλον, από τη στιγμή μάλιστα που η πολιτική αστάθεια έχει κι αυτή εγκατασταθεί ως απόρροια των ακραίων πολιτικών λιτότητας. Σ' αυτό το πλαίσιο όμως, μένει παράλληλα να αποδειχτεί αν η χειμαζόμενη κοινωνία θα μείνει πάλι να παρακολουθεί το θέατρο του παραλόγου μέχρι τέλους, γνωρίζοντας μάλιστα εκ των προτέρων την κατάληξη. Σε τελική ανάλυση, πόσες ακόμη χρεοκοπίες να αντέξει πριν να εκραγεί;