Επειδή πια πρέπει να προσέχουμε και τι λέμε: ας υποθέσουμε ότι παίρνεις δύο χιλιάδες φιλελεύθερα αγόρια και κορίτσια, αποφοίτους του Harvard και του LSE. Τα μαντρώνεις πίσω από συρματόπλεγμα και ετοιμάζεσαι να τα στείλεις στην Τουρκία. Νομίζεις ότι υπάρχει έστω και μία περίπτωση να διατηρηθεί η τάξη και η ηρεμία; Ομως ακόμα και αν μείνουν όλοι βουβοί και ακίνητοι, δεν θα συμβεί το ίδιο με τους ιούς. Και αυτό δεν έχει να κάνει ούτε με το χρώμα, ούτε με τη φυλή, ούτε την εθνικότητα των ανθρώπων.
Στην πραγματικότητα τα περιστατικά βίας στους καταυλισμούς και στα κέντρα προσφύγων δεν είναι πολλά ή, τέλος πάντων, δεν αντιστοιχούν, ακόμα, στις συνθήκες που διαμορφώνονται εκεί. Οπως λέει μία κυβερνητική πηγή, ο μεγάλος αριθμός γυναικόπαιδων συγκρατεί κάπως τα πράγματα. Ωστόσο αυτό δεν θα κρατήσει για πολύ αν δεν υπάρξει αποτελεσματικός διαχωρισμός και ομαδοποίηση ανά εθνικότητα. «Δεν μπορείς να αφήνεις solo Μαροκινούς ανάμεσα σε γυναικόπαιδα από τη Συρία…» Και από Δευτέρα αρχίζουν οι επαναπροωθήσεις στην Τουρκία…
Θα τους βάλουν στα πλοία με τη βία;
Το σχέδιο προβλέπει έναν αστυνομικό για κάθε μετανάστη. Νερό, χυμοί και σάντουιτς για όλους. Ξέρει κανείς τι θα συμβεί αν οι άνθρωποι αυτοί αρνηθούν να μπουν στο πλοίο; Δεν είναι μόνο η εικόνα, που κατά βάση ενδιαφέρει την κυβέρνηση. Είναι και η λειτουργικότητα του σχεδίου. Θα έχει δώσει ο άλλος τρεις χιλιάδες δολάρια για να περάσει στην Ευρώπη και θα πάρει από το χέρι έναν αστυνομικό για να επιστρέψει στην Τουρκία; Το πιο πιθανό είναι να στυλώνει τα πόδια και να αρνείται να φύγει. Και αν από δίπλα υπάρχουν αλληλέγγυοι και «αλληλέγγυοι», στο τέλος μπορεί να σερβίρεται κοκτέιλ χημικών και κρότου λάμψης.
Ο πρωθυπουργός επαναλαμβάνει ότι το Προσφυγικό είναι υπεράνω των ελληνικών δυνάμεων καθώς αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμών από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ομως αυτό δεν είναι αληθές όσον αφορά τη διαχείριση εξήντα χιλιάδων ανθρώπων. Εδώ το πρόβλημα δεν δημιουργείται από τον όγκο των προσφύγων και μεταναστών, αλλά από την ανεπάρκεια του κράτους. Παγιδευμένη ανάμεσα σε ιδεοληψία και ερασιτεχνισμό, η κυβέρνηση, αντί να πάρει τον πρώτο λόγο, τον παραχώρησε στο πρόβλημα. Μάλιστα ακόμα και τώρα, επιμένει να κάνει βλακώδη επικοινωνιακή διαχείριση. Κρύβει την αλήθεια, εγκαλεί για ρατσισμό όσους την επισημαίνουν και στο τέλος πέφτει στα γόνατα οικτίροντας την Ευρώπη. Επιχειρησιακά, είχαν αποκλείσει το σενάριο του εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών. Οταν το σκέφτηκαν, ήταν πια αργά. Θεωρούσαν ότι η Ελλάδα θα λειτουργούσε μόν ως δίαυλος και όχι ως σταθμός. Ακόμα και όταν κατάλαβαν ότι πρέπει να δημιουργήσουν υποδομές, υπήρξαν αναστολές σχετικές με τις τοπικές κοινωνίες κ.λ.π. Η Ειδομένη και ο Πειραιάς ήταν αναπόφευκτη κατάληξη. Και μετά ήρθαν οι ΜΚΟ.
Προλαβαίνεις να φτιάξεις ΜΚΟ;
Η ΜΚΟ είναι πλέον η καλύτερη μπίζνα στη χώρα. Πάντα ήταν, αλλά τώρα ο κλάδος παρουσιάζει νέα άνθηση. Κανένας δεν ξέρει πόσοι είναι και ποιοι είναι. Πόσοι είναι ανθρωπιστές, πόσοι είναι πράκτορες και πόσοι κοινοί απατεώνες. Θα διαχειριστούν τεράστιο όγκο εθνικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων. Μιλάμε για πάρτι, αντίστοιχο αυτού που καταγγέλλει η αντιπολίτευση για τις απ’ ευθείας αναθέσεις. Να, ο δήμαρχος Χίου λέει ότι για τη σίτιση των προσφύγων έχουν τεθεί φωτογραφικές προδιαγραφές, ώστε να αποκλειστούν οι τοπικές εταιρίες. Σιγά μην του απαντήσει κανείς. Δεν προλαβαίνουμε.
Η απουσία οργανωμένων κρατικών δομών επιτρέπει την αυθαίρετη διάθεση κονδυλίων που, σε ένα καλό σενάριο, μπορούν να λειτουργήσουν ως οικονομικός απινιδωτής σε τοπικό επίπεδο. Αλλωστε ευρωπαϊκά λεφτά υπάρχουν και αν η χώρα κινηθεί έξυπνα, ίσως πάρει περισσότερα. Πριν από λίγες μέρες η Μαρία Σπυράκη αποκάλυψε ότι υπάρχουν ως και δέκα δισ. ευρώ αδιάθετα, από διαρθρωτικά προγράμματα που θα μπορούσαν να διατεθούν για το Προσφυγικό, αρκεί να αναληφθεί η κατάλληλη πρωτοβουλία. Το λένε και άλλοι στην Ευρώπη: ίσως μέσα από το ζόφο να αναδύεται μία ευκαιρία για την Ελλάδα. Ομως για ποιο λόγο να δώσει χρήματα η Ευρώπη όταν ήδη ακούει τη μουσική του «πάρτι»;
Από τη Δευτέρα το Προσφυγικό μπαίνει σε νέα φάση. Αν οι επαναπροωθήσεις γίνουν ομαλά και αποτελεσματικά, τότε το πιθανότερο είναι οι ροές να αποκοπούν. Κανένας δεν θα ρισκάρει τα δολάρια του για να επιστρέψει πίσω λίγες μέρες μετά -εκτός βέβαια και αν η Τουρκία προσφέρει την υπηρεσία δωρεάν. Το σημαντικότερο παραμένει η φιλοξενία αυτών των ανθρώπων εδώ. Σημασία δεν έχει να τους πάρεις, απλώς, από τον Πειραιά. Δεν είναι σκουπίδια για να τους βάλεις κάτω από το χαλάκι. Πρέπει να φιλοξενηθούν αξιοπρεπώς σε συνθήκες τάξης και κοινωνικής ειρήνης.
Οσοι γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις, επιμένουν ότι το θέμα είναι διαχειρίσιμο. Ομως, από την άλλη, όλοι ξέρουμε και πού ζούμε.
Κώστας Γιαννακίδης
Protagon