Κάποιοι έχουν αντίθετη άποψη. Οι πολλοί αδιαφορούν για την ευεργετική επίδραση του βιβλίου και της μόρφωσης στην πνευματική μας ανάπτυξη. Και αρκετοί διαφωνούν με τούτη την επίδραση της γνώσης και πολύ περισσότερο του "φιλοσοφείν" στην καθημερινή μας ζωή. Από τη διαφωνία των αρκετών ωστόσο, μέχρι το χλευασμό της ευρύτερης γνώσης και του φιλοσοφικού στοχασμού, η απόσταση είναι προκλητικά μεγάλη.
Κι όταν η απαξίωση του βιβλίου και κατ' επέκταση της γνώσης γίνεται δημόσια, ως αποτέλεσμα της πνευματικής ανεπάρκειας και της γλωσσικής πενίας προβεβλημένων μεν, αλλά βασικά ορνιθόμυαλων προσώπων της υποτιθέμενης "διανόησης, της τέχνης και της πολιτικής, τότε αναδεικνύεται η κατάντια της Παιδείας της χώρας και του συστήματος αξιών.
Αρχέγονη μελωδία η γνώση οδηγεί τον άνθρωπο σ' ένα είδος εσωτερικής ευδαιμονίας. Η ασίγαστη όρεξη για μόρφωση και καλλιέργεια, η αμείλικτη κριτική στάση και τάση του φιλοσοφείν, η κοπιώδης απόπειρα να διαπιστώσει ο άνθρωπος μια γενική θεωρία και να φτάσει σε μια ολική γνώση, καθιστούν το βιβλίο, το διάβασμα και βέβαια το φιλόσοφο λογισμό μιαν από τις αποφασιστικότερες εκείνες δυνάμεις, που επεμβαίνουν δραστικά στο ιστορικό γίγνεσθαι και διαμορφώνουν τη ζωή.
Η αληθινή μόρφωση δεν αποξενώνεται, αλλά θεμελιώνεται επάνω στη ζωή. Αναβλύζει από τις εμπειρίες της, από την αινιγματικότητα της, από τα προβλήματα της και γίνεται κοφτερή συνείδηση για τη ζωή. Ο εθισμένος στο διάβασμα άνθρωπος, κι όχι μόνον ο διανοούμενος, θεωρεί κατά πρόσωπο τη γέννηση και το θάνατο, την ελευθερία και τον εξαναγκασμό, την αγάπη και το μίσος, την ευθύνη και την ενοχή, την αλήθεια και την πλάνη, το καλό και το κακό.
Βυθίζεται σε αγωνιώδη περισυλλογή και αναζητεί την αιτία τους. Αποφασίζει για την ουσία της ζωής και την αξία της. Το βιβλίο και η μόρφωση γίνεται έτσι ο επιούσιος άρτος της ζωής, ο αναπόφευκτος.
Η γνώση κινεί τη ζωή. Είναι ο ταραξίας της!
Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: Ο Ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο Αγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Με αφορμή το διπλό αυτό γεγενός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου.
Και είναι γεγονός αναντίρρητο ότι ο Ελληνας δεν έχει το βιβλίο στις προτεραιότητες του, όπως καταδείχνουν στατιστικά στοιχεία και έρευνες. Το αναγνωστικό κοινό γενικότερα μειώνεται χρόνο με το χρόνο και η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις σε σύγκριση με άλλες Ευρωπαικές χώρες. Και πολλοί νεοέλληνες θεωρούν ότι το διάβασμα και η μόρφωση "βλάπτουν" την υγεία, οπότε το "εγώ" τους ζει με το πρόβλημα της σύγχυσης και το βιώνει ως ένταση ανάμεσα στη γνώση και στην άγνοια.
Γνώση της γνώσης, γνώση της άγνοιας και γνώση της γνώσης και της άγνοιας, είναι τα στάδια, οι βαθμίδες που ανεβαίνει το "εγώ" για να επιτύχει την αυτογνωσία του. Η αυτογνωσία ή αυτοσυνειδησία είναι μια μορφή εσωτερικής πληρότητας πολύ ανήσυχη και σκληρή.
Η αυτογνωσία εξολοθρεύεται μόλις ο αγώνας για τη διαρκή κατοχή της σταματήσει. Την κατέχουμε μόνον υπό την έννοια της ατελεύτητης προσπάθειας για γνώση. Η αυτοσυνειδησία είναι μια λεπτή επίγνωση ελλείψεως, ενός "οίπω οίδα" και ένα κριτήριο για την ποιότητα του ανθρωπίνου Είναι. Ο βαθμός της γνώσης μετρείται σε αναλογία με το βαθμό της αυτογνωσίας.
Κι όταν μιλάνε για "διάβασμα" βιβλία, για μόρφωση γενικά, δεν πρέπει να εννοούμε τις καθιερωμένες με μια περγαμηνή σπουδές, αλλά τη βαθύτερη καλλιέργεια που παίρνοντας τον άνθρωπο από άνθρωπο "κατά φύσιν", τον κάνει κοινωνικό συνειδητό όργανο της ομαδικής ζωής. Το πανεπιστημιακό πτυχίο δεν μπορεί από μόνο του να μας δώσει ούτε την έννοια, ούτε το μέτρο της μόρφωσης.