Όσο δεν μπορούμε να φαντασθούμε. Απαιτείται συχνά ο κλυδωνισμός ως πόλεμος, ως καταστροφή, ως κακουχία, ως αμφιβολία, ως έρως, ως απογοήτευση και αποπλησμονή του καθημερινού, ως θάνατος, ώστε η αχνή πληροφορία να γίνει θέα, ανάβλεψη,αναψηλάφηση της ρωγμής.
Οντως απαιτείται η υποψία, εκείνη η καταιγιστική υποψία της πενίας και της στέρησης.Τότε ακριβώς η ύπαρξη ανανεώνεται και ανατροφοδοτείται, γιατί το βλέμμα της ξέρει πια να διακρίνει το φως της εγγύτητας των απειρικών μυστηρίων και του μυστικού πληρώματος...
Ανήκει αμετάκλητα στο παρελθόν η άποψη σύμφωνα με την οποία το μυστικό - ό,τι κοινά ονομάζεται μυστικισμός- αποτελεί έκφραση της φενακισμένης συνείδησης και γοητευτικό, πλην απατηλό, καταφύγιο της ανθρώπινης εκζήτησης.
Προσεκτική και στατική θέα των μεγάλων στιγμών της τέχνης, της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας, της επιστήμης, της θρησκείας και των άλλων εκδιπλώσεων της ανθρώπινης συνείδησης, πληροφορεί και πείθει πως στα έγκατα της δημιουργικής φοράς αγρυπνεί ένα αδήριτο, απροσδιόριστο, αλλά πραγματικό στοιχείο, το οποίο φανερώνει το λόγο. Αποκαλύπτει το ιερό "Είναι" των συναισθημάτων και απογυμνώνει τις εσώτερες αφετηρίες του πάθους.
Αιώνιο συμβαίνον το μυστικό στοιχείο του ανθρώπινου "Είναι", αποτελεί την πεμπτουσία του, καθιστά δυνατή την άμεση σύλληψη της εξωτερικότητας με αρχή τη χωρική ομογένεια. Εγγράφεται ιστορικά ως λογικός χρόνος, με το βαθύτερο και άφθαρτο από τον ιστορικό ορυμαγδό χαμόγελό του επιστατούντος Παιδίου.
Στα ερεβώδη βάθη της δοκιμασμένης συνείδησης, εκεί όπου όλα τα συμβατικά προσωπεία της καθημερινότητας τρέπονται σε άτακτη φυγή, αποκαλύπτεται η αιώνια ρωγμή του μυστικού. Λέω αιώνια, γιατί καθιστά δυνατό τον ιστορικό χρόνο της συνειδησιακής δοκιμασίας των βροτών. Ωστόσο, το αιώνιο είναι ασύλληπτο από το σχετικό και από το χρονικό. Αυτό μας πληροφορεί η συνειδησιακή εμπειρία, αυτό βεβαιώνει με την πρώτη τουλάχιστον ματιά ο ορθός λόγος.
Κι όμως, δεν πρόκειται για χιλιοειπωμένες επαναλήψεις περί των ορίων του ορθού λόγου. Η τομή, η ρωγμή για να κυριολεκτούμε, επιτελείται στην ίδια τη ρίζα του λόγου, με το εύδιο χαμόγελο της αυτάρκειας και της βεβαιότητας. Ο ορθός λόγος επιφαίνεται ιστορικά, τρέφεται από τα πεπερασμένα ιστορικά σχήματα και μεγέθη, εκφράζεται χθόνια, παράγει αναμφισβήτητα αγαθά.
Ο λόγος είναι μέχρι ένα ορισμένο σημείο η τροφή των ανθρώπων. Οξυμμένο όμως βλέμμα άγει στα κρύφια της στατικής συνείδησης, στη χάνουσα άβυσσο,στις πηγές των εμπνεύσεων των μυστικών,των φιλοσόφων, των ποιητών, των μουσουργών, των προφητών και των δημιουργικών γενικότερα προσωπικοτήτων.
Και ίσως πολλοί που επιχειρούν τον ιλιγγιώδη περίπλου μένουν στα μισά, ίσως αδυνατούν να αρθρώσουν πειστική φωνή και σ'αυτό ακριβώς το σημείο έγκειται η παρεξήγηση, υποτίμηση και αλίμονο η λήθη του μυστικού στοιχείου της ύπαρξης, της πεμπτουσίας δηλαδή του ανθρώπινου. Για εκείνους, εντούτοις, που αγρυπνούν η ρωγμή είναι αβυσσαλέα και θαυμασιώδης ταυτόχρονα. Αναδύεται ως ιερή πληροφορία και σταθμεύει ως διαφάνεια ζωής!..
Ο λόγος, ο ιστορικός λόγος, ο ορθός λόγος, είναι τέκνο της αμεσότητας και της εξωτερικότητας, των αέναων γάμων του ιερού και της εγκοσμιότητας, απώτερη θέα της σοφίας. Είναι βέβαιο πως το "Είναι"του μυστικού δεν περιγράφεται. Αν περιγραφόταν θα έχανε το καρμικό του μεγαλείο,θα ακύρωνε τις ιερότερες συγκινήσεις του ανθρώπινου, θα αλλοτρίωνε τις συνειδησιακότερες ανασκιρτήσεις.
Κι όμως, η ρωγμή του μυστικού μαρτυρεί το απερίληπτα λογικό 'Είναι"του, ψαύεται αποσπασματικά, κρύβεται και φανερώνεται ως φωτεινή σκιά. Γι' αυτό συνιστά την προυπόθεση και το πλήρωμα της λογικότητας, της ιστορικότητας των συνειδησιακών μας καταστάσεων.
Το φάσκειν παραπέμπει στο αντιφάσκειν, το αισθάνεσθαι στο πληρούσθαι, το λέγειν στο σιωπάν. Οι λέξεις αποβάλλουν το ιστορικό τους βάρος, ο κόσμος στον οποίο οι τελευταίες παραπέμπουν αποδιαστέλλονται στον ανέκφραστο κόσμο της αμεσότητας. Το υποκείμενο πεθαίνει ιστορικά και γνωστικά, σμίγει με τη ζωή.
Συναντά με την κρύφια διάσταση του χρόνου τη στιγμή.Καταφεύγουμε αναπόφευκτα στην άπειρη συνέχεια των στιγμών, στον ιστορικό χρόνο και λόγο. Ηδη, όμως, κομίζουμε την πληροφορία της ρωγμής. Πολυδιάστατη η πληροφορία της ρωγμής του μυστικού, ανθεί ιστορικά. στηρίζει και στηρίζεται στον ιστορικό λόγο, ο οποίος γίνεται άρμα της.
Τούτες τις διαπιστώσεις τις συναντάμε σ' όλους τους μεγάλους στοχαστές. Τις βρίσκουμε ως θάλασσες μαρτυρίας ζωής στους μεγάλους μύθους των λαών, στους μεγάλους δραματουργούς. Κι όμως, δεν προορίζονται για κάποια ελίτ, για κάποιους δηλαδή αριστοκράτες του πνεύματος, σαν η αλήθεια της ζωής να ανήκε σε λίγους εκλεκτούς.
Η ρωγμή του μυστικού πληροφορεί και την ταπεινότερη και φτωχότερη ανθρώπινη συνείδηση, αφού το αίσθημα, το συναίσθημα και ο λόγος συνιστούν κοινό μας δώρο και όπλο. Στα κράσπεδα της χαράς και της λύπης, του θαυμασμού και της απόγνωσης, της κατάληψης και της απορίας,ανατέλλει το βασίλειο του πραγματικά συμβαίνοντος, οι ρίζες του οποίου φτάνουν άδηλα, τις πιο πολλές φορές, ως τις τελευταίες ικμάδες της ύπαρξής μας...