Του Κώστα Ράπτη
"Λέμε πάντα το εξής: το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι η τρομοκρατία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η υποκριτική, διπρόσωπη στάση ορισμένων απέναντι στις τρομοκρατικές οργανώσεις. Κράτη τα οποία ελέγχουν την παγκόσμια αγορά όπλων εξοπλίζουν τους τρομοκράτες. Τα προκαλώ να το αρνηθούν”. Αυτό διακήρυξε ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdogan την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ ακόμη βρισκόταν σε εξέλιξη στη Βιέννη η Διεθνής Ομάδα Υποστήριξης της Συρίας, με πρωταγωνιστές τους υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και της Ρωσίας Sergei Lavrov, σε αναζήτηση για άλλη μία φορά ενός συμβιβασμού ως προς τους όρους τήρησης της συριακής εκεχειρίας.
Όταν βεβαίως ο Erdogan καταγγέλλει "διπροσωπία” έναντι της τρομοκρατίας, αυτό που έχει κατά νού δεν είναι οι (πολλαπλά ενισχυμένοι από την Άγκυρα) τζιχαντιστές διαφόρων αποχρώσεων που δρουν στη βόρεια Συρία – όσο και αν οι ρουκέτες που εκτοξεύει το Ισλαμικό Κράτος εναντίον της μεθοριακής τουρκικής πόλης Kilis αποτελούν το νέο επιχείρημα που επικαλείται η Τουρκία για να απειλήσει με ανάληψη "μονομερούς δράσης” νοτίως των συνόρων της.
Η εξομοίωση των μαχητών της κουρδικής οργάνωσης της Συρίας PYD με τους τζιχαντιστές, σε μιαν αδιαφοροποίητη οντότητα που καλείται "τρομοκρατία” αποτελεί σταθερό μοτίβο της τουρκικής στρατηγικής. Όπως άλλωστε και οι τριβές, όλους τους προηγούμενους μήνες, με την Ουάσιγκτον, η οποία αρνείται να προσχωρήσει σε αυτή τη λογική.
Όμως, η διάσταση απόψεων πέρασε σε ανώτερο επίπεδο μετά την αιφνιδιαστική επίσκεψη που πραγματοποίησε το Σάββατο ο νέος διοικητής της Centcom, στρατηγός Joseph Votel στο Κομπάνι.
Η Centcom αποτελεί τη μία από τις έξι διακλαδικές διοικήσεις στις οποίες οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις διαιρούν τον πλανήτη, εν προκειμένω με δικαιοδοσία στην Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, ο δε διοικητής της επέχει θέση "ανθυπάτου” με ρόλο όχι μόνο στρατιωτικό, αλλά και πολιτικό.
Το Κομπάνι, πάλι, αποτελεί ένα από τα τρία αυτοδιαχειριζόμενα καντόνια που έχει συγκροτήσει μετά το 2100 το κουρδικό στοιχείο της Συρίας, υπό την καθοδήγηση του PYD, στα βόρεια της χώρας και αναδείχθηκε σε σύμβολο του αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους, κατά την πολύμηνη πολιορκία του, για την οποία ο Erdogan είχε προβλέψει απαθώς ότι θα τερματισθεί με την κατάληψη της πόλης.
Η επίσκεψη του στρατηγού Votel στο Κομπάνι αποτελεί κίνηση υψηλότατου συμβολισμού, καθώς σηματοδοτεί την μετάβαση των ΗΠΑ από την διακριτική πολιτική και επιχειρησιακή υποστήριξη των Κούρδων της Συρίας στην ανοιχτή σύμπραξη. Εντάσσεται δε στην προετοιμασία του εδάφους για την μελλοντική "πορεία προς τη Ράκκα” την οιονεί πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.
Επισκέψεις Αμερικανών αξιωματούχων στα κουρδοκρατούμενα εδάφη υπήρξαν και άλλες κατά το παρελθόν – όπως αυτή του ειδικού συμβούλου ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Brett McGurk πέρσι και ενδεχομένως (διότι δεν έχει επιβεβαιωθεί) εκ νέου την περασμένη εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία του Votel αποτελεί την υψηλότερου προφίλ επίσκεψη μέχρι τώρα.
Ο Faysal Itani, εμπειρογνώμονας του Atlantic Council, εκτίμησε, μιλώντας στο Middle East Eye, ότι με τον τρόπο αυτό η Ουάσιγκτον σηματοδοτεί "το πλήρες διαζύγιο της πολιτικής της κατά του Ισλαμικού Κράτους από τον ευρύτερο πόλεμο της Συρίας”, σε σχέση με τον οποίο οι αμερικανικές αντιφάσεις παραμένουν ανεπίλυτες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ύπαρξη ενός αξιόπιστου επιτόπιου συμμάχου κατά των τζιχαντιστών, που ακριβώς στο Κομπάνι απέδειξε τις ικανότητές του, δεν μπορεί να αγνοηθεί από τις ΗΠΑ. Επιπλέον, η προοπτική πολιτικής επίλυσης της συριακής κρίσης, επιβάλλει το ξεπέρασμα σε κάποια χρονική στιγμή του "βέτο” που θέτει η Τουρκία (και μόνο αυτή, όπως τονίζει ο Lavrov) στην συμμετοχή του PYD στις ειρηνευτικές συνομιλίες της Γενεύης.
Υπογραμμίζει άλλωστε ειρωνικά τις "καταγγελίες” Erdogan το γεγονός ότι οι Κούρδοι οικοδεσπότες του παραπονέθηκαν στον Αμερικανό στρατηγό ότι στηρίζονται για τον εξοπλισμό τους στη μαύρη αγορά, με την οποία, όπως είπαν, "δεν οικοδομείται πραγματικός στρατός”.
Εντός της Τουρκίας πάντως η μάχη των δυνάμεων ασφαλείας με τους ενόπλους του ΡΚΚ (αδελφής οργάνωσης του PYD) μόλις πέρασε ένα κρίσιμο κατώφλι, με την κατάρριψη στις 13 Μαϊου τουρκικού επιθετικού ελικοπτέρου, χάρη σε ρωσικό φορητό πύραυλο εδάφους-αέρος 9K38 Igla, σαν αυτούς που χρησιμοποιούν οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας, της Αρμενίας, του Ιράν, της Συρίας και της Αιγύπτου...
Ο στρατηγός Vottel φέρεται να ενδιαφέρεται ιδίως για την ενίσχυση του αραβικού σκέλους των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, που έχουν συγκροτηθεί με τη συμμετοχή 25.000 Κούρδων και 5.000 Αράβων μαχητών, ώστε η "πορεία προς τη Ράκκα” να μην λάβει τα χαρακτηριστικά "κουρδικής προέλασης”, η οποία αναπόφευκτα θα κληροδοτήσει με εθνοτικές συγκρούσεις την "επόμενη μέρα”.
Πρόκειται ακριβώς για το σενάριο που διεκτραγωδούν οι εκπρόσωποι της "μετριοπαθούς” ένοπλης συριακής αντιπολίτευσης, που καταγγέλλουν, με δηλώσεις τους στην Voice of America μετά την επίσκεψη Votel στο Κομπάνι, ότι ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός στηρίζεται απλώς "με τον αναπνευστήρα”, ενώ το αμερικανικό ενδιαφέρον δείχνει να έχει στραφεί εξολοκλήρου στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις.
Όσο για τις τουρκικές αντιρρήσεις, αυτές ο διοικητής της Centcom είχε ασφαλώς την ευκαιρία να τις ακούσει κατά την απροειδοποίητη επίσκεψή του στην Άγκυρα την Κυριακή, όπου συναντήθηκε με Τούρκους στρατιωτικούς και διπλωμάτες και πληροφορήθηκε, κατά τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, ότι η γειτονική χώρα δεν ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην "πορεία προς τη Ράκκα”.