Σταδιακή αποσάθρωση του status quo στο Αιγαίο επιβάλλει η Άγκυρα
Σε μια πρωτοφανή δοκιμασία των ορίων αντοχής και ανοχής της υποβάλλει την Ελλάδα η Τουρκία, καθώς στην ιδιαίτερα δύσκολη στιγμή στην οποία βρίσκεται η χώρα μας κλιμακώνονται με πρωτοφανή τρόπο οι προκλήσεις στο Αιγαίο.
Σε μια στιγμή που η Αθήνα είναι απορροφημένη από την άσχημη τροπή που έχει πάρει η διαπραγμάτευση με τους δανειστές, που τα αποθεματικά εξαντλούνται και μαζί με αυτά αποδυναμώνεται η αποτρεπτική ισχύς της χώρας, λόγω και έλλειψης πόρων, ενώ την ίδια περίοδο εξαρτάται απολύτως από τις διαθέσεις της Άγκυρας προκειμένου να μην κατακλυσθεί η χώρα από δεκάδες χιλιάδες μετανάστες, η Τουρκία επιλέγει την ένταση, με την οποία επιβάλλει στην πράξη την αποσάθρωση του status quo στο Αιγαίο.
Και με συμβολικές κινήσεις μάλιστα επιχειρεί να αποδείξει ότι η αποτρεπτική ισχύς της χώρας μας είναι απολύτως περιορισμένη. Όταν στην επέτειο των Ιμίων ο κ. Καμμένος πέταξε πάνω από τη θαλάσσια περιοχή των βραχονησίδων για να ρίξει στεφάνι στη μνήμη των τριών αξιωματικών του ΠΝ, τουρκικά μαχητικά πέταξαν πάνω από τις ελληνικές βραχονησίδες. Στις Οινούσσες, έπειτα από ένα μπαράζ υπερπτήσεων και ενώ η ηγεσία του ΥΕΘΑ διέτασσε την πλήρη ανάπτυξη της αντιαεροπορικής άμυνας, τουρκικά μαχητικά πέταξαν και πάλι πάνω από το νησί. Τη Μ. Τετάρτη, δε, και ενώ ο Α/ΓΕΕΘΑ, ναύαρχος Αποστολάκης, βρισκόταν στη Ρω, τουρκικά μαχητικά έκαναν υπερπτήση στο ακριτικό νησί…
Με τις κινήσεις αυτές η Τουρκία απλώς θέλει να αποδείξει ότι η δύναμη αποτροπής δεν υφίσταται, εάν δεν συνοδεύεται από τη βούληση και αποφασιστικότητα ακόμη και για χρήση της στρατιωτικής ισχύος για τη διασφάλιση και προστασία της εδαφικής κυριαρχίας και των εθνικών συμφερόντων…
Φυσικά, η απάντηση σε αυτή την κλιμάκωση που επιχειρεί η Τουρκία δεν μπορεί να είναι στρατιωτική, καθώς αυτό τελικά θα οδηγούσε στο να τεθούν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης όλες οι διεκδικήσεις της Τουρκίας.
Όμως απουσιάζει, προς το παρόν, η ουσιαστική προσπάθεια διπλωματικής διαχείρισης της κρίσης από το υπουργείο Εξωτερικών, που περιορίζεται στα τυπικά διαβήματα, καθώς ο κ. Κοτζιάς δείχνει απρόθυμος να μπερδευτεί στα πόδια του κ. Τσίπρα και του Π. Καμμένου, που χειρίζονται τα ελληνοτουρκικά, ενώ η ίδια στάση τηρείται και από το Μέγαρο Μαξίμου. Είναι ενδεικτικό ότι αν και στη Σμύρνη οι δύο πρωθυπουργοί, Αλ. Τσίπρας και Αχμ. Νταβούτογλου, μίλησαν με τόσο θερμά λόγια για τις διμερείς σχέσεις, παρά την πρωτοφανή κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων, δεν έχει επιδιωχθεί να υπάρξει έστω και τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο πρωθυπουργών, ώστε να σταματήσει αυτό το επικίνδυνο παιγνίδι με τη φωτιά στο Αιγαίο.
Ιδιαίτερα απογοητευτικό όμως ήταν και το γεγονός ότι παρά τη φιλότιμη προσπάθεια της ελληνικής πλευράς να τεθεί -έστω και για τυπικούς λόγους- το θέμα της τουρκικής στάσης στο Αιγαίο αλλά και ο παραδεκτός τρόπος με τον οποίο επεχείρησε να περάσει τις διεκδικήσεις της μέσα από τη νατοϊκή θαλάσσια επιχείρηση για τους πρόσφυγες, ο πρωθυπουργός απέφυγε στις δημόσιες δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση με τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ, οποιαδήποτε αναφορά. Ο κ. Στόλτενμπεργκ όμως, στις συνεντεύξεις του στη «Χουριέτ» και στην «Καθημερινή», διέλυσε τις όποιες ψευδαισθήσεις υπήρχαν στην ελληνική κυβέρνηση, καθώς ο γ.γ. του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι η Συμμαχία δεν παίρνει θέση στα θέματα του Αιγαίου και στις ευαισθησίες που έχουν τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία.
Με τη δήλωσή του αυτή ουσιαστικά νομιμοποιεί όλο το πακέτο των τουρκικών διεκδικήσεων, δηλαδή την απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», την απαίτηση για επέκταση του τουρκικού χώρου ευθύνης για έρευνα και διάσωση μέχρι το μέσο του Αιγαίου, τη μείωση του εύρους του ελληνικού εναερίου χώρου από τα δέκα ν.μ. στα έξι ν.μ.
Εξάλλου, η πρώτη ψυχρολουσία για την Αθήνα είχε έρθει όταν, παρά τις προειδοποιήσεις που υπήρχαν, συναίνεσε στη νατοϊκή επιχείρηση στο Αιγαίο, χωρίς σαφώς προκαθορισμένο πλαίσιο, με αποτέλεσμα οι διεκδικήσεις της Τουρκίας να γίνουν αποδεκτές στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, λόγω του βέτο που άσκησε η Τουρκία στον σχεδιασμό της επιχείρησης. Και αυτό η ελληνική πλευρά το αποδέχτηκε στην πράξη, παρά τα έγγραφα και τις επίσημες διαμαρτυρίες, καθώς ούτε ένα νατοϊκό σκάφος δεν ελλιμενίστηκε στα ελληνικά νησιά, τα ελικόπτερα των νατοϊκών σκαφών δεν πέταξαν στον ελληνικό εναέριο χώρο των δέκα μιλίων, ενώ εμποδίστηκε η ανάπτυξη της δύναμης στο Κεντρικό και Νότιο Αιγαίο, ώστε και το Καστελλόριζο να αποκλεισθεί από την επιχείρηση και άλλες «ευαίσθητες» περιοχές, όπως εκείνη των Ιμίων…
Η Τουρκία μάλιστα εκμεταλλεύεται την προφανή ευαισθησία που υπάρχει για το θέμα των προσφύγων και έτσι, μόλις το τελευταίο δεκαήμερο, ανακοίνωσε την πραγματοποίηση δύο ασκήσεων έρευνας και διάσωσης στο κέντρο του Αιγαίου, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λέσβου, Σκύρου, Ψαρών και Χίου (27-28 Απριλίου και 3-6 Μαΐου)... Η Τουρκία, με τις ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε αλλά και με την ανακοίνωση της άσκησης «DENIZ ASLANI-2016», επαναφέρει τη θέση της για ζώνη τουρκικής ευθύνης για έρευνα και διάσωση μέχρι τη γραμμή που διχοτομεί το Αιγαίο και κάνει λόγο για διεθνή ύδατα και εναέριο χώρο του Αιγαίου, ενώ στον σχεδιασμό της άσκησης έχει επικαλυφθεί και ελληνικός εναέριος χώρος…
Στην ανταλλαγή ανακοινώσεων και ΝΟΤΑΜ των αρμοδίων αρχών των δύο χωρών, η Τουρκία επισήμως δήλωσε ότι δεν αναγνωρίζει τον ελληνικό εναέριο χώρο των δέκα ν.μ. και ότι τα τουρκικά αεροσκάφη δεν θα καταθέσουν σχέδια πτήσης, ούτε θα εισέλθουν στον ελληνικό εναέριο χώρο των «έξι ν.μ». Την προηγούμενη εβδομάδα, όμως, η Τουρκία είχε αμφισβητήσει την αρμοδιότητα της Ελλάδας για έρευνα και διάσωση ακόμη και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, στις βόρειες ακτές της Λέσβου, με αφορμή τη διάσωση μεταναστών που επέβαιναν σε βυθιζόμενη λέμβο.
Στην τουρκική άσκηση θα συμμετέχουν δυνάμεις του Στρατού, του Ναυτικού, της Αεροπορίας και της Ακτοφυλακής και έχουν προσκληθεί για να παρακολουθήσουν την τελική φάση της και ξένοι στρατιωτικοί ακόλουθοι στην Τουρκία αλλά και εκπρόσωποι του Τύπου, που θα επιβιβασθούν από το λιμάνι της Σμύρνης στο σκάφος έρευνας και διάσωσης «TCSG-UMUT»…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος