ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Προβληματισμός επικρατεί στην Ουάσιγκτον για την πορεία της σχέσης των ΗΠΑ με την Τουρκία. Ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα εμφανίζεται ακόμη και σε προσωπικό επίπεδο απογοητευμένος από τα αυξανόμενα αρνητικά σημάδια που διαπιστώνονται και τα οποία οι αρμόδιες υπηρεσίες των ΗΠΑ αποδίδουν πρωτίστως στον απρόβλεπτο χαρακτήρα και στον αυταρχισμό του Ταγίπ Ερντογάν. Κάποιοι στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ διατηρούν αμυδρές ελπίδες ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας με τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου μπορεί να αποδειχθούν πιο παραγωγικοί. Ωστόσο, σε επανειλημμένες περιπτώσεις διαπιστώνουν ότι «τα πάντα περνούν» από τον Ερντογάν.
Στους κύκλους αξιωματούχων και αναλυτών της Ουάσιγκτον είναι διάχυτη η εκτίμηση ότι «διάβασαν» λάθος τον Τούρκο πρόεδρο, τον οποίο μόλις λίγα χρόνια πριν εξήραν ως μεγάλο μεταρρυθμιστή. Σε μια ένδειξη της ενόχλησης που υπάρχει όλο και περισσότερο, ο Ομπάμα «αφήνει» την επικοινωνία με τον Ερντογάν στον αντιπρόεδρο Μπάιντεν, κάτι που εκνευρίζει τον μεγαλομανή Τούρκο ηγέτη, ο οποίος, όπως εξήγησε στην «Κ» διευθυντής μεγάλης τουρκικής εφημερίδας, θεωρεί τον εαυτό του έναν από τους «δυόμισι μεγάλους ηγέτες του κόσμου». Ο άλλος δεν είναι ο Ομπάμα αλλά ο Πούτιν. Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι ο «μισός» που συμπληρώνει το παζλ.
Ο Ομπάμα φέρεται να έχει δηλώσει πρόσφατα στο έγκυρο περιοδικό Atlantic πως είναι απογοητευμένος από τον Ερντογάν και πλέον τον θεωρεί αποτυχημένο και αυταρχικό, καθώς και ότι στο κορυφαίο ζήτημα της Συρίας «αρνείται να χρησιμοποιήσει τον τεράστιο στρατό του για να φέρει σταθερότητα στη γειτονική του χώρα». Επίσημα ο Λευκός Οίκος παίρνει αποστάσεις από τις παραπάνω περιγραφές, αλλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι αντανακλούν την πραγματικότητα.
Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του προσφυγικού, οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τον κομβικό ρόλο της Αγκυρας και το οικονομικό βάρος που επωμίζεται από τη φιλοξενία 2,5 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων στο έδαφός της –ο Μπαράκ Ομπάμα δεσμεύθηκε ότι στη διάρκεια του 2016 οι ΗΠΑ θα απορροφήσουν 10.000– ωστόσο θεωρούν ότι οι τουρκικές αρχές δεν κάνουν όσα θα έπρεπε για να παρεμποδίσουν τις προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα.
Υπό αυτό το πρίσμα, στηρίζουν μεν τη συμφωνία Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας και εξαίρουν τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, αλλά ταυτόχρονα ενθαρρύνουν την Αγκυρα να ανταποκριθεί χωρίς να εγείρει ζητήματα που δυσχεραίνουν την απρόσκοπτη υλοποίηση της συμφωνίας. Η πίεση αφορά τόσο την πολιτική πτυχή και τις πρόνοιες της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας όσο και την επιχειρησιακή σε ό,τι αφορά τη δράση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, όπου τα προσκόμματα που θέτει η Αγκυρα αναφορικά με το εύρος και κάποιες κινήσεις της στην περιοχή προκαλούν ενοχλήσεις στην έδρα της Συμμαχίας.
Ακόμα και κάποιοι από τους πιο στενούς υποστηρικτές της Αγκυρας στην Ουάσιγκτον προειδοποιούν τώρα για την αρνητική μετεξέλιξη του Ερντογάν. «Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία είναι πολύ ανησυχητικές», ανέφεραν πρόσφατα σε ανοικτή επιστολή προς τον Τούρκο πρόεδρο δύο πρώην πρέσβεις των ΗΠΑ στην Τουρκία, οι Ερικ Εντελμαν και Μορτ Αμπράμοβιτς.