ΑΝΤΡΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΑ
Απαιτήσεις - φωτιά του ΔΝΤ για εργασιακά και ασφαλιστικά
Άκρως ανησυχητική είναι η αποκάλυψη του Bloomberg, ότι το μνημόνιο της Κομισιόν αναφέρει ότι έως τον Σεπτέμβριο η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να ευθυγραμμίσει τα πλαίσια των ομαδικών απολύσεων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων με την καλύτερη πρακτική στην Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, το Ταμείο χωρίς περιστροφές ζητά αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων, περαιτέρω περιορισμό των μισθών, «ελαστικοποίηση» του ωραρίου εργασίας αλλά και παρεμβάσεις στο δικαίωμα της απεργίας. Το... πολιτικό κουβάρι των εργασιακών σχέσεων αρχίζει και αυτό να ξετυλίγεται, με τους εκπροσώπους των δανειστών μας να πιέζουν για την επίσπευση της διαδικασίας.
Την ίδια ώρα η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει ότι επιδιώκει την υιοθέτηση των «βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών», αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο για επί τα βελτίω παρεμβάσεις στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος όμως επιβεβαιώνει με δηλώσεις του ότι «το ΔΝΤ ζητάει ομαδικές απολύσεις», προσθέτοντας ότι «είναι προφανώς κάτι το οποίο εμείς ποτέ δεν πρόκειται να δεχθούμε. Σεβόμαστε τις κόκκινες γραμμές μας»…
Πάντως, είναι φανερό ότι η Ευρώπη δείχνει να ενστερνίζεται τις απόψεις του Ταμείου στο συγκεκριμένο θέμα και επιμένει στην προώθηση των αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις. Άλλωστε, στο μνημόνιο επισημαίνεται ότι οποιεσδήποτε αλλαγές στο πλαίσιο των πολιτικών της αγοράς εργασίας θα γίνονται έπειτα από διαβούλευση και με τη σύμφωνη γνώμη των Θεσμών.
Επιπλέον, με έκθεσή του το ΔΝΤ ζητά δραστική ρύθμιση του ελληνικού χρέους από τώρα και χωρίς προϋποθέσεις, αποκαλύπτοντας τη βαθιά δυσπιστία του στις προβλέψεις για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ επί 10 χρόνια.
Το Ταμείο μεταθέτει τις ευθύνες για το παρελθόν στην Ευρωζώνη επειδή δεν έκανε κούρεμα το 2010 φοβούμενη συστημικό κίνδυνο και αμφισβητεί ότι η κυβέρνηση μπορεί να φέρει εις πέρας ιδιαίτερα φιλόδοξους μεταρρυθμιστικούς στόχους, καθώς μάλιστα δεν υπάρχει ευρεία πολιτική στήριξη. Ακολούθως, διαψεύδει ότι οι τράπεζες θα μπορέσουν να στηρίξουν την ανάπτυξη, σημειώνοντας το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων και τους αδύναμους ισολογισμούς τους. Με λίγα λόγια, το ΔΝΤ ζητά πολλά που οι Ευρωπαίοι δεν πρόκειται να κάνουν.
Οι αλλαγές αυτές δεν πρέπει να συνιστούν επιστροφή στο παρελθόν και σε πολιτικές που δεν είναι συμβατές με την προώθηση της ανάπτυξης. Το μνημόνιο επισημαίνει ακόμη ότι η πιθανότερη αντικατάσταση κάποιων μελών των Δ.Σ. τραπεζών θα γίνει χωρίς πολιτική ανάμειξη.
Ήδη πάντως στελέχη του υπουργείου Εργασίας, τεχνοκράτες των Θεσμών και στελέχη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) μελετούν τις αντίστοιχες προβλέψεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να καταλήξουν στο καταλληλότερο εργασιακό μοντέλο. Στις 30 του μηνός θα συνεδριάσει στο Άμστερνταμ η εννεαμελής επιτροπή εμπειρογνωμόνων για την αναμόρφωση των εργασιακών σχέσεων στη χώρα μας, την οποία εκπροσωπεί ο καθηγητής Ιωάννης Κουκιάδης.
Ακόμη, σε κάθε ευκαιρία οι δανειστές, επικαλούμενοι την επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και τον περιορισμό της ανεργίας, ζητούν:
◆ Την καθιέρωση κατώτατου μισθού χωρίς τριετίες και κανένα επίδομα. Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τον Φεβρουάριο του 2012 ο κατώτατος μισθός της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) έχει υποχωρήσει από τα 751 στα 586 ευρώ μεικτά και ειδικά για τους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών στα 511 ευρώ μεικτά. Επίσης, οι τριετίες διατηρούνται «παγωμένες» έως ότου η ανεργία υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό. Συνεχίζουν όμως να χορηγούνται σε όσους τις δικαιούνται.
◆ Την αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων. Σήμερα ομαδικές απολύσεις θεωρούνται όσες γίνονται από επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 20 εργαζόμενους. Επιτρέπονται έως 6 απολύσεις τον μήνα για επιχειρήσεις με προσωπικό από 20 έως 150 εργαζόμενους. Ποσοστό 5% ή έως 30 απολύσεις τον μήνα για επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 150 εργαζόμενους.
◆ Την ενίσχυση των ευέλικτων μορφών εργασίας και την εισαγωγή νέων. Ειδικά ως προς την αποκαλούμενη και ευέλικτη απασχόληση, προωθούνται μορφές εργασίας όπως η «μικροεργασία», στην οποία προβλέπονται πολύ χαμηλές αμοιβές χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, τα «συμβόλαια μηδενικών ωρών», που αντιστοιχούν σε απασχόληση όποτε επιθυμεί ο εργοδότης, καθώς και διάφορες παραλλαγές αυτών, όπως «συμβόλαια λίγων ωρών» ή «συμβόλαια με το τηλέφωνο» κ.ά.
◆ Την ελαστικοποίηση του πλαισίου διευθέτησης του χρόνου εργασίας (αυξομείωση ωραρίου), με ενίσχυση του διευθυντικού δικαιώματος.
◆ Τη μείωση του κόστους των υπερωριών.
◆ Την αλλαγή του καθεστώτος λήψης αποφάσεων για κινητοποιήσεις αλλά και ολόκληρου του φάσματος λειτουργίας των συνδικάτων. Ζητείται στο εξής οι αποφάσεις για κήρυξη απεργίας να λαμβάνονται από το σύνολο των μελών ενός κλάδου και όχι από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ή μιας μεμονωμένης Γενικής Συνέλευσης, που μπορεί να στερείται απαρτίας. Επίσης, τίθεται θέμα επανεξέτασης της χρηματοδότησης και του τρόπου λειτουργίας των συνδικάτων.
◆ Την καθιέρωση της ανταπεργίας του εργοδότη. Πρόκειται για το μέτρο του lockout, που, εάν εφαρμοστεί, θα ακυρώνει στην πράξη τις όποιες απεργιακές κινητοποιήσεις.
Στο πλαίσιο αυτών των απαιτήσεων των δανειστών, η ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντίνα Κούνεβα, με γραπτή δήλωσή της, γνωστοποίησε ότι έλαβε απάντηση από την Κομισιόν
–με καθυστέρηση πέντε μηνών– σε ερώτησή της για την επανεξέταση των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, η Κωνσταντίνα Κούνεβα επισημαίνει την εμμονή της Κομισιόν στις γνωστές νεοφιλελεύθερες συνταγές της «ευελιξίας» στην αγορά εργασίας και στην ανάγκη για «έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν» στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου. Προσθέτει δε ότι δεν έλαβε απάντηση στο ερώτημά της αν οι λύσεις που θα επιλεγούν βασίζονται στις συνθήκες που επικρατούν στο Λουξεμβούργο, με τον κατώτατο μισθό των 1.900 ευρώ, ή στη Βουλγαρία, με τον μισθό των 184 ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας και οι επιστημονικοί συνεργάτες των συνδικάτων:
◆ Από τις 200 κλαδικές συμβάσεις που υπήρχαν πριν από το 2010, σήμερα διατηρούνται μόλις και μετά βίας 16.
◆ Η απασχόληση έχει μειωθεί στο 53%.
◆ Η ανεργία έχει «σταθεροποιηθεί» στο 25%. Περίπου ένας στους δύο είναι μακροχρονίως άνεργος, δηλαδή βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας για τουλάχιστον ένα έτος. Μόλις ένας στους δέκα λαμβάνει επίδομα ανεργίας.
◆ Το ποσοστό φτώχειας των ανέργων αυξήθηκε από 34,8% το 2009 στο 65,5%.
◆ Η ανασφάλιστη εργασία φτάνει στο 30%.
◆ Η απλήρωτη εργασία θίγει πάνω από 1 εκατομμύριο εργαζόμενους.
◆ Παρατηρείται έκρηξη της εκ περιτροπής και της μερικής απασχόλησης. Σύμφωνα με στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», τουλάχιστον μία στις δύο νέες προσλήψεις αφορά σε μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση και όχι σε πλήρη εργασία.
◆ Μεταξύ των απασχολούμενων, πιο σημαντική ήταν η επιδείνωση του ποσοστού φτώχειας των εργαζομένων μερικής απασχόλησης, το οποίο από 30,1% το 2009 εκτινάχθηκε στο 52%.
◆ Το ποσοστό απόλυτης φτώχειας των μισθωτών πλήρους απασχόλησης το 2009 ανερχόταν στο 7,6% και πλέον αγγίζει το 20%.
Οι μειώσεις μισθών που έχουν σημειωθεί από το 2010 και μετά κυμαίνονται στα επίπεδα του 40%-50% μεσοσταθμικά. Οι περικοπές αυτές δεν βοήθησαν ούτε στη μείωση της ανεργίας, που διατηρείται σε πολύ υψηλά επίπεδα, τα υψηλότερα στην Ε.Ε., ούτε στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Αντίθετα, επιδείνωσαν το βιοτικό επίπεδο των πολιτών.