του
Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*
Το
κείμενο αυτό γράφεται με την εορτή του
Πάσχα της Ορθοδοξίας και ανεξαρτήτως
των εξελίξεων που αφορούν στη
«διαπραγμάτευση» και στις όποιες άλλες
διαδικασίες (εντός και εκτός της χώρας),
θίγει
ζητήματα άμεσης επικαιρότητας που
οπωσδήποτε προβληματίζουν.
Οι
σκέψεις που παρατίθενται μέσω του
κειμένου αυτού αποσκοπούν στο να θίξουν
το καίριο και ενεστώς
ζήτημα της αναπτυξιακής διαδικασίας,
το οποίο θα έπρεπε να προκριματίζει το
σύνολο των πολιτικών και οικονομικών
επιλογών. Οι επιλογές δε αυτές, αδιστάκτως
θα έπρεπε να αφορούν όχι μόνο αυστηρώς
την εσωτερική πολιτική, αλλά και την
πολιτική των Θεσμών έναντι της Ελλάδας.
Ωστόσο, ατυχώς στο πλαίσιο της εσωτερικής
πολιτικής αλλά και έννομης τάξης,
Αναπτυξιακός
Νόμος
δεν υφίσταται. Θα έπρεπε όμως τουλάχιστον
να είχε εκπονηθεί και επιμόνως
να είχε τεθεί στο «τραπέζι
της διαπραγμάτευσης»
με τους Θεσμούς. Και τούτο γιατί
οποιαδήποτε συζήτηση που αφορά στην
αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης
και της κρίσης χρέους, δεν μπορεί να
λαμβάνει χώρα ερήμην των αναγκαίων
επιλογών για την αναπτυξιακή διαδικασία.
Η αόριστη φιλολογία περί μεταρρυθμίσεων
πάσχει απολύτως όταν δεν έχει σαφείς
στόχους που να αφορούν στην παραγωγική
ανασυγκρότηση και όχι μόνο στην περιστολή
των δαπανών. Μεταρρύθμιση εννοείται
κάθε παραγωγική διαδικασία και σχέση
η οποία μέσω προσφοράς αγαθών ή υπηρεσιών
αυξάνει τη φοροδοτική βάση και το ΑΕΠ.
Αντιθέτως, η διαπραγμάτευση λαμβάνει
χώρα με μέτρα υπό αίρεση, ενώ αντί για
«Ταμείο Χρηματοδότησης» πρωτοβουλιών
για παραγωγή αγαθών ή προσφορά υπηρεσιών
έχει συγκροηθεί «Ταμείο Εκποίησης»
περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού
Δημοσίου! Με αυτή την «προδιάθεση» υπ’
όψιν τα εξής:
η
διεθνής τάξη πραγμάτων-ο έλεγχος της
«παραγωγικής υπεραξίας»
Είναι
κοινός
τόπος
και μάλιστα από την εποχή της αποικιοκρατίας,
οπότε και δημιουργήθηκαν σχέσεις
εξάρτησης ανάμεσα στις αποικιοκρατούμενες
χώρες και τις αποικιοκρατικές δυνάμεις
(με
άλλα λόγια ανάμεσα στις Μητροπόλεις
και στις Περιφέρειες),
ότι
παρά
την μετεξέλιξη των παραγωγικών σχέσεων
και των παραγωγικών δυνάμεων και
παρά
την επίτευξη της λεγόμενης «πολιτικής
ανεξαρτησίας»,
οι σχέσεις αυτές δεν
καταργήθηκαν!
Αντιθέτως διατηρήθηκαν και επιβεβαιώθηκαν
στον
οικονομικό τομέα
με κύρια αναφορά στην
εκμετάλλευση των φυσικών πόρων
αλλά και στην εκμετάλλευση
του εργατικού δυναμικού
με χαμηλό
κόστος παροχής εργασίας.
Στο
πλαίσιο αυτής της διαδικασίας-εκμετάλλευσης
διαμορφώθηκαν κολοσσοί οικονομικής
επικυριαρχίας. Με τη μετεξέλιξη δε,
λόγω της ηλεκτρονικής-ψηφιακής
τεχνολογίας, διαμορφώθηκε μια νέα
διεθνής τάξη πραγμάτων. Αυτή η νέα τάξη
πραγμάτων χαρακτηρίζεται από μια νέα
ποιότητα
στη σχέση «Μητρόπολης-Περιφέρειας» που
διαμορφώνει τις επιλογές του παγκόσμιου
εμπορίου και την συνεπεία αυτών των
επιλογών νέα διανομή
πλούτου.
Στόχος
είναι δε ο έλεγχος της «παραγωγικής
υπεραξίας».
η
μεταμοντέρνα περίοδος
Ο
στόχος αυτός, του ελέγχου της «παραγωγικής
υπεραξίας»,
διαμόρφωσε ένα συγκεκριμένο «καρτέλ»
το οποίο κατ’ εξοχήν αποτελείται από
τις εξής πολυεθνικές εταιρείες: τη
Google,
τη Microsoft
, την Exxon,
τη Royal
Dutch
Shell,
τη Deutsche
Bank,
τη
Morgan
Stanley,
τη Toyota,
τη Siemens,
τη Nestle,
τη Coca
Cola,
τη Wal–Mart,
τη Monsanto,
την ΑΒΒ,
την Shukori,
την Astra
Zeneca,
τη Sanofi–Aventis.
Οι εταιρείες αυτές αποτελούν κατά τη
διεθνή ορολογία το λεγόμενο «διεθνές
κεφάλαιο».
Η
διατύπωση όμως του όρου «διεθνές
κεφάλαιο» δεν αφορά καταρχήν και κατ’
αρχάς ένα
ενιαίο σύνολο κοινής δράσης
και κοινών
συμφερόντων.
Είναι σαφές ότι υπάρχουν ανταγωνισμοί-αντιθέσεις
ακόμη και συγκρούσεις συμφερόντων.
Είναι επίσης δεδομένο ότι δεν τελούν
οι προαναφερόμενοι οικονομικοί κολοσσοί
υπό κοινή ηγεσία. Αφορούν επιμέρους
οικονομικές δράσεις. Η ταυτότητα
όμως
των συμφερόντων του προαναφερόμενου
«καρτέλ»,
αφορά στην
πάγια και ψυχρή επιδίωξη για όλο και
περισσότερο αυξανόμενο κέρδος.
Με
δεδομένη δε και την διαρκώς κατακτούμενη
νέα ποιότητα στον τεχνολογικό και
ψηφιακό τομέα, διαμορφώνεται σώρευση
κεφαλαίου που αφενός
γκρεμίζει
τα εθνικά σύνορα
και αφετέρου
δημιουργεί νέες στρατηγικές του
κεφαλαίου. Οι στρατηγικές δε αυτές κατά
το μάλλον και μάλλον επιβάλουν την
επικυριαρχία της οικονομίας έναντι της
πολιτικής. Είναι
η μεταμοντέρνα περίοδος της μεταδημοκρατίας.
το
χρηματοπιστωτικό παίγνιο και η σώρευση
χρεών
Η
στρατηγική που αφορά στη γενική τάση
της καπιταλιστικής σώρευσης που στοχεύει
στη μεγιστοποίηση του κέρδους, λόγω της
ψηφιακής τεχνολογίας επέφερε μεταβολές
διάρθρωσης της παραγωγής και μετατόπιση
των αγορών διάθεσης
καθώς διαμόρφωσε «νέα
προϊόντα»
στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η ψηφιακή
δε εποχή μέσω του μετασχηματισμού του
χρηματοπιστωτικού συστήματος σε νέα
διαδικασία σώρευσης κεφαλαίου, διαμόρφωσε
κυρίως
μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων, τη
νέα σχέση «Μητρόπολης-Περιφέρειας» και
τη νέα μορφή υποτέλειας.
Διαμόρφωσε δε και κρίση χρέους, η οποία
ιδιαιτέρως εκφράστηκε εντός του
ευρωσυστήματος,
που ήταν ανέτοιμο
να αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση!
η
εξάρτηση σε άλλη βάση και σε άλλη ποιότητα
Η
μετεξέλιξη των πραγμάτων όμως όπως
προαναφέρεται δημιουργεί «οικονομικές
φούσκες», μόχλευση των τραπεζών, δραστικό
περιορισμό της ρευστότητας, και συρρίκνωση
της παραγωγικής διαδικασίας ως προς
την παραγωγή προϊόντων. Αυτή όμως η
διαδικασία δεν είναι συμβατή με το κατ’
ουσίαν εμπόριο, τη διάθεση και κατανάλωση
οικονομικών αγαθών. Αγαθών δηλαδή που
αφορούν όλο το φάσμα της ανθρώπινης
επιβίωσης και ποιότητας διαβίωσης.
Με
βάση την προαναφερόμενη διαπίστωση,
διαμορφώνονται σε νέα ποιότητα δύο νέες
εξαρτήσεις.
Η
πρώτη αφορά την τεχνολογική εξάρτηση.
Ήδη από μακρού χρόνου η UNCTAD
(United
Nations
Conperence
of
Trade
and
Development)
έχει δημοσιεύσει παραδοχές σύμφωνα με
τις οποίες οι περισσότερες συμβάσεις
που αφορούν μεταφορά τεχνολογίας
(Know-how)
συνομολογούνται με επαχθείς όρους. Έτσι
οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις
δημιουργούν τη νέα εξάρτηση της προηγμένης
σε τεχνολογία χώρας έναντι της
υποανάπτυκτης. Υπ’ όψιν δε ότι η
«εισαγωγή»
αυτή του Know-how
συνεπάγεται και νέο διεθνή καταμερισμό
εργασίας.
Η
δεύτερη αφορά τη λεγόμενη συμβολή στην
αναπτυξιακή βοήθεια.
Η «συμβολή
αυτή»
αφορά στην ενίσχυση των κρατικών
επιδιώξεων μέσω αγοράς κρατικών ομολόγων.
Διαρκώς αναφέρεται ότι είναι αναγκαία
η προσφυγή κράτους στις «διεθνείς
αγορές»(!)
προκειμένου να αντληθούν κεφάλαια για
την εξυπηρέτηση των κρατικών επιδιώξεων.
Βεβαίως η προσφυγή στον διεθνή δανεισμό,
δηλαδή
στις αγορές,
δεν είναι πράξη καταδικαστέα. Σε πολλές
δε περιπτώσεις είναι και αναγκαία. Θα
πρέπει όμως να στοχεύει στην ενίσχυση
της παραγωγικής δυνατότητας μιας χώρας,
και όχι στην εξυπηρέτηση αναγκών
Δημόσιας Διοίκησης του κράτους (π.χ.
καταβολή μισθών). Η διαδικασία αυτή
προσφυγής χωρών στις αγορές για
χρηματοδότηση μέσω αγοράς κρατικών
ομολόγων, χαρακτηρίζεται σε πολλές
περιπτώσεις από ασύμμετρη εκμετάλλευση,
από υπέρβαση του μέτρου και από τη
δημιουργία ακραίων καταστάσεων, που
αντιστρατεύονται κατ’ ουσίαν την
παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας η
οποία προσφεύγει στο διεθνή δανεισμό.
Η
Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που
πλήττουν οι προαναφερόμενες εξαρτήσεις,
τόσο
εκείνης της τεχνολογικής εξάρτησης όσο
και εκείνης της προσφυγής στις διεθνείς
αγορές. Ειδικότερα κατά το μέρος του
διεθνούς δανεισμού η Ελλάδα έχει υποστεί
ασύμμετρη εκμετάλλευση από τη συμπεριφορά
των αγορών. Για την κατάσταση όμως αυτή
ασφαλώς δεν είναι άνευ ευθυνών το
«εγχώριο
πολιτικό σύστημα»,
όπως δεν είναι άμοιρο ευθυνών και το
«ενωσιακό
σύστημα»
που δεν εφάρμοσε τις πρόνοιες αποφυγής
υπερδανεισμού της Ελλάδας –χώρας του
ευρωσυστήματος.
Ούτως
εχόντων όμως των πραγμάτων, η Ελλάδα
στην παρούσα ιστορική φάση, χωρίς τη
δραστική διαγραφή χρέους ώστε αυτό να
καταστεί βιώσιμο και χωρίς την εκπόνηση
αλλά και εφαρμογή ενός σύγχρονου
προγράμματος μέσω Αναπτυξιακού Νόμου
που θα λαμβάνει υπ’ όψιν τα δεδομένα
της παγκόσμιας οικονομίας και του
παγκόσμιου εμπορίου, δεν μπορεί να
εξέλθει από την κρίση που μαστίζει την
κοινωνία και την οικονομία.
---------------------------------------------
*
Ο
Πέτρος
Μηλιαράκης
δικηγορεί
στα Ανώτατα
Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας
και στα Ευρωπαϊκά
Δικαστήρια του
Στρασβούργου
και του Λουξεμβούργου
(ECHR
και GC
- EU).