Ιστορικός - Δρ Βαλκανικού Πολιτισμού
Γράφει ο Καβάφης για το θρήνο της Τραπεζούντας… Η Ρωμανίαν πέρασεν η Ρωμανία πάρθεν… «όμως εκείνο που με άγγιξε πιο πολύ ήταν το άσμα το Τραπεζούντιο με την παράξενη του γλώσσα και με τη λύπη των Γραικών, των μακρινών εκείνων που ίσως όλοι πίστευαν πως θα σωθούμε ακόμα» …
Αυτοί οι μακρινοί Έλληνες δεν σταμάτησαν ποτέ να υπερασπίζονται το έθνος από την στιγμή που ιδρύθηκε η Τραπεζούντα το 756 πχ. από Σινωπείς (η Σινώπη είχε ιδρυθεί από Μιλήσιους). Κράτησε αναμμένη την φλόγα της αντίστασης του Ελληνισμού μετά την άλωση της Πόλης από τους δυτικούς, διατηρώντας εστίες αντίστασης. Φιλοξένησε τον Ξενοφώντα και τους Μυρίους, τα αδέρφια που είχαν την ανάγκη τους.
Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας κράτησε τον Ελληνισμό ζωντανό μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους πολιτισμένους δυτικούς και δεν έπεσε παρά μόνο το 1461 στους Οθωμανούς Τούρκους. Άντεξε 257 χρόνια και παραδόθηκε παρά την θέληση του λαού μετά από πολιορκία 32 ημερών, στον στρατό του Μωάμεθ που είχε επικεφαλής τον εξομώτη Μαχμούτ Πασά μέλος της οικογένειας των Αγγέλων, πρώτο ξάδερφο του μυστικοσύμβουλου του τελευταίου αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Δαυίδ Κομνηνού, Γεωργίου Αμιρούτζη. Ο Αμιρούτζης είχε καθοριστικό ρόλο στην υποδούλωση, ο ίδιος ασπάστηκε τον ισλαμισμό οικογενειακώς.
Από τα Ύψαλα της Τραπεζούντας καταγόταν η οικογένεια Υψηλάντη, γόνος της οποίας ήταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης που δεν δίστασε να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας, θυσιάζοντας τα όλα για ένα έθνος που δεν είχε καμία εγγύηση ότι ήταν έτοιμο να επαναστατήσει.
Είναι γνωστά τα ονόματα 19 Πόντιων αγωνιστών του Ιερού Λόχου. Ο Αχιλλέας Ανθεμίδης γράφει ότι ο Σουλτάνος θεώρησε τον ιερό λόχο Ποντιακή μονάδα και με αυτή την πρόφαση έσφαξε τους πρόκριτους της Αργυρούπολης. Για δυο χρόνια οι κάτοικοι της Αργυρούπολης και άλλων περιοχών του Πόντου δεν επιτρεπόταν να παίρνουν νερό την ημέρα έστω και αν η βρύση βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού τους.
… Εύχομαι όπως σύμπαν το έθνος εξεγερθή κατά της τυραννίας και πατάξη το διάβολο της δουλείας κατά κεφαλής και δημιουργήση το νέον Ελληνικόν Κράτος…
Έτσι περιγράφεται η μύηση στην Φιλική Εταιρεία, του Σιλβέστρου Λαζαρίδη, διακόνου του μητροπολίτη Χαλδαίας Σωφρονίου, και κατοπινού μητροπολίτη.
Στον κώδικα του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου Αργυρούπολης υπάρχει η καταχώρηση 12.000 γρόσια για τις ανάγκες του Γένους. Η απόφαση για την συγκέντρωση χρημάτων για το έθνος είχε παρθεί τον Αύγουστο του 1821 από τον Σιλβέστρο και προκρίτους της Αργυρούπολης.
…. Που είναι η Ελλάδα; Γιατί στο σχολείο ακούμε όλο εξυμνήσεις; Που είναι οι ήρωες; Δεν τα ξέρουν αυτά; Νόμιζα πως ήταν αθάνατοι… Πελοπίδας … Μολών Λαβέ … Αυτά γράφει ο Δημοσθένης Κελεκίδης, που στα 17 του ανέβηκε στο βουνό και έγινε ένας από τους ηρωικούς αντάρτες του Πόντου, περιγράφοντας πως ένιωθε όταν στα 14 του έβλεπε τους Τούρκους να φυλακίζουν και να σκοτώνουν Έλληνες.
..... Είναι δε εις θέσιν οι Πόντιοι να αποτελέσουν τους φρουρούς του Ελληνισμού... …. Εν πρώτοις είναι έργο εις το οποίο είχουν συνηθίσει από αιώνων….
Γράφει ο μετέπειτα αντιστράτηγος Δημήτρης Καθενιώτης, απεσταλμένος του Βενιζέλου στον Πόντο.
Όχι μόνο δεν ενισχύθηκαν οι Πόντιοι αντάρτες με όπλα και στρατό αλλά όπως αναφέρει ο Πόντιος αξιωματικός του ελλαδικού στρατού Καραίσκος που είχε πάει στον Πόντο για να βοηθήσει, εμποδίστηκε από την ελληνική στρατιωτική αποστολή της Κωνσταντινούπολης, όταν θέλησε να ξαναπάει.
Ο Πόντος, το προπύργιο του Ελληνισμού μπορούσε να σωθεί και μαζί του ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.
Το αντάρτικο των γηγενών (Κούρδων, Αρμενίων, Ελλήνων) που διοργάνωνε ο έμπειρος από τον Μακεδονικό Αγώνα, μητροπολίτης Αμάσειας Γερμανός Καραβαγγέλης, και θα διασπούσε τις δυνάμεις του Κεμάλ, και θα ενίσχυε τους αντικεμαλικούς Τούρκους, και θα δίχαζε το κομμάτι των Κούρδων που στήριξαν τον Κεμάλ βλέποντας ότι οι πιθανότητες υλοποίησης του δικού τους κράτους είναι πιο κοντά, και θα είχαν ξεσηκωθεί και άλλοι Κούρδοι.
Μάθαμε να θεωρούμε πως είναι μακριά ότι δεν ανήκει στο κράτος, και σιγά σιγά στην πόλη, στην οικογένεια, στον εαυτούλη μας.
Υπάρχουν σήμερα Πόντιοι στην Τουρκία ή μάλλον στην γη των προγόνων τους, που ξέρουν ότι δεν είναι Τούρκοι, όπως ξέρουν και πως πουλήθηκαν από το αίμα τους. Κανένας δεν ξέρει τι θέλουν, όμως μακάρι να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους.
Το αντάρτικο που οργάνωνε ο Γερμανός Καραβαγγέλης θα οδηγούσε στην ελευθερία όλων των γηγενών, ποτέ δεν είναι αργά…