ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
Ο χειρισμός των ελληνοτουρκικών υποθέσεων απαιτεί ένα πολύ προσεκτικό μείγμα σύνεσης και αποφασιστικότητας. Ο κανόνας αυτός ισχύει εδώ και δεκαετίες, αλλά έχει ιδιαιτέρως κρίσιμη σημασία σήμερα. Η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό της, καθώς έχει ανοίξει πολλά και επικίνδυνα μέτωπα. Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας απρόβλεπτος και αλαζών ηγέτης. Είναι πολύ δύσκολο να τον ερμηνεύσει κανείς. Ακόμη και οι πλέον ειδικοί αναλυτές μεγάλων χωρών δυσκολεύονται να τον «διαβάσουν». Αποφάσεις όπως η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους παραμένουν απλώς ανεξήγητες. Κάποιοι θεωρούν ότι η Τουρκία είναι αδύναμη και πως ενδεχομένως βρίσκεται στα πρόθυρα διάλυσης. Βιάζονται πολύ και αποδεικνύουν πόσο επικίνδυνη είναι η γεωπολιτική ανάλυση όταν μπερδεύει την επιθυμία με την πραγματικότητα.
Εχουμε, όμως, ένα άλλο δεδομένο που πρέπει να μας προβληματίσει. Το Αιγαίο έχει καταστεί αιχμή, άμεσης προτεραιότητος. Η προσφυγική/μεταναστευτική κρίση το έχει φέρει στην κορυφή της ατζέντας, σε συνδυασμό με τη διευρυνόμενη ναυτική παρουσία της Ρωσίας και τη γενικευμένη αστάθεια στην περιοχή. Μέχρι πρότινος οι τουρκικές διεκδικήσεις και τα ζητήματα του Αιγαίου βρίσκονταν καταχωνιασμένα σε αναλύσεις και αναφορές των διαφόρων μεγάλων δυνάμεων, κυρίως των ΗΠΑ και της Βρετανίας, και βεβαίως του ΝΑΤΟ. Τώρα είναι θέματα που αρχίζουν να απασχολούν πολλούς και στην Ευρώπη.
Οταν η σημερινή κυβέρνηση αποδέχθηκε την αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, μπορεί να σκέφθηκε ότι είναι ένας τρόπος είτε να κατοχυρώσει τις ελληνικές θέσεις στο πλαίσιο των επιχειρήσεων είτε πάλι να φωτίσει την τουρκική επιθετικότητα. Δεν έχει πετύχει τίποτα από τα δύο. Ακούμε προσεκτικά τα περί δυσφορίας, εκνευρισμού των Αμερικανών κ.ά., στο πλαίσιο της Συμμαχίας. Μέχρι στιγμής δεν έχει καταγραφεί κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, οι τουρκικές «ευαισθησίες» γίνονται σεβαστές.
Είναι δύσκολο ακόμη να διακρίνει κανείς αν υπάρχει θεαματική κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο, διότι, δυστυχώς, οι φήμες και η έλλειψη γνώσεων από πολλούς «ειδικούς» δημιουργούν ένα πολύ θολό τοπίο. Πρέπει να θυμόμαστε, όμως, πάντα ότι ο χειρισμός των ελληνοτουρκικών δεν είναι δουλειά για ιεράρχες, πολιτευτές κ.ά. Η Ελληνική Δημοκρατία έχει αναθέσει αυτήν την αποστολή σε πολιτικούς, διπλωμάτες, στρατιωτικούς, επικεφαλής μυστικών υπηρεσιών και μόνον.
Ελπίζουμε όλοι ότι ο πρωθυπουργός έχει μία συνολική εικόνα της κατάστασης και δεν θα επιτρέψει να σημειωθεί πάλι μία ανεξέλεγκτη κλιμάκωση σαν και αυτήν που ζήσαμε πριν από τα Ιμια. Και ελπίζουμε, επίσης, ότι δεν έχει καμία ψευδαίσθηση για το τι θα συμβεί αν η ένταση ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο σημείο. Σύσσωμη η ηγεσία των μεγάλων δυνάμεων, οργανισμών κ.λπ. θα καλέσει τις δύο χώρες «να τα βρουν». Είναι έτοιμος να χειρισθεί κάτι τέτοιο ο κ. Τσίπρας μέσα στη σημερινή συγκυρία;