Ποτέ πριν οι κινεζικές αγορές δεν έμοιαζαν περισσότερο με καζίνο του Λας Βέγκας. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι επενδυτές εκτόξευσαν τον τζίρο των συναλλαγών στην Κίνα σε αστρονομικά επίπεδα, στοιχηματίζοντας στα πάντα, από ράβδους σκυροδέματος μέχρι αυγά. Μία ημέρα του περασμένου μήνα "άλλαξε χέρια" τόσος χαλκός που έφτανε για να ανεγερθούν 178.082 πύργοι του Άιφελ και βαμβάκι αρκετό για να φτιαχτεί τουλάχιστον ένα τζην για κάθε άνθρωπο πάνω στον πλανήτη.
Οι αγορές εμπορευμάτων δεν κινούνται ανέμελα αφού οι Κινέζοι είναι μανιώδεις τζογαδόροι. Οι κυβερνητικές πολιτικές έχουν καταστήσει την Κίνα ιδιαίτερα επιρρεπή στις φούσκες. Παρότι ορισμένες από αυτές τις φούσκες αποπληθωρίζονται προσεκτικά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκύψουν νέες εκτός και εάν οι ίδιες οι πολιτικές αλλάξουν.
Το ζήτημα είναι η πλεονασματική ρευστότητα στην Κίνα, που αναπηδά από πάγιο σε πάγιο όπως η μπίλια του φλίπερ. Ακόμα και οι Κινέζοι ηγέτες αναγνωρίζουν ότι ήταν η προσπάθεια τους να αποκρούσουν την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2009 που επέτρεψε σε αυτό τον πακτωλό χρημάτων να λάβει επικές διαστάσεις. Μέχρι στιγμής, η πιστωτική επέκταση και η αύξηση της ρευστότητας έχουν επισκιάσει κατά πολύ τις καλές ευκαιρίες για επενδύσεις στην πραγματική οικονομία της Κίνας, η οποία χωλαίνει από την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Και η αναντιστοιχία επιδεινώνεται: η συνολική χρηματοδότηση των κοινωνικών δαπανών, το ευρύτερο μέτρο δανεισμού της Κίνας, αυξήθηκε σχεδόν με τετραπλάσιο ρυθμό από ό,τι το ονομαστικό ΑΕΠ πέρυσι.
Τα χρήματα δεν μένουν σε ένα σημείο: όλη αυτή η αυξημένη ρευστότητα διοχετεύεται στο real estate και τα χρηματοοικονομικά πάγια. Το περασμένο καλοκαίρι, αυτό οδήγησε στην εκρηκτική άνοδο και εν συνεχεία θεαματική βουτιά του χρηματιστηρίου της Σαγκάης. Τώρα αυτό είναι που ωθεί τις τιμές των ακινήτων στις μεγαλύτερες πόλεις -η αγορά ακινήτων του Shenzhen διογκώθηκε περισσότερο από 50% κατά το παρελθόν έτος- σε επίπεδα υψηλότερα από ό,τι σε οποιαδήποτε μεγαλούπολη των ΗΠΑ πλην της Νέας Υόρκης.
Ωστόσο, αντί να οπισθοχωρεί, η κινεζική κυβέρνηση εντείνει τη στρατηγική της. Τον Ιανουάριο, αμέσως μετά την κατάρτιση ενός νέου πενταετούς σχεδίου που επικεντρώνεται εν μέρει στην ανάγκη να συρρικνωθούν διάφορες βιομηχανίες όπως αυτή του χάλυβα και του άνθρακα, η κυβέρνηση χαλάρωσε για ακόμη μία φορά τους όρους δανεισμού, οδηγώντας την πιστωτική επέκταση στο 67% για τον Ιανουάριο και στο 43% για το πρώτο τρίμηνο. Τα χρήματα ήταν γραφτό να "αγοράσουν" -και το έκαναν- την επιτάχυνση της ανάπτυξης. Αλλά κατευθύνθηκαν επίσης σε νέα δάνεια προς επιχειρήσεις-ζόμπι, καθώς και σε κερδοσκοπία στις αγορές εμπορευμάτων και ομολόγων.
Οι αξιωματούχοι συνεχίζουν επίσης να παρεμβαίνουν σημαντικά στην οικονομία, ενθαρρύνοντας μάλιστα τους επενδυτές να εστιάζουν στις κυβερνητικές δηλώσεις, παρά στα βασικά οικονομικά μεγέθη, όταν αποφασίζουν πού θα τοποθετήσουν τα χρήματά τους. Πριν από τα υψηλά της χρηματιστηριακής αγοράς τον Ιούλιο του 2015, οι ηγέτες διατυμπάνιζαν τις αρετές των μετοχών και κόμπαζαν για το πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει ο δείκτης της Σαγκάης. Πιο πρόσφατα, εκθείαζαν τα οφέλη της ιδιοκτησίας ενός ακινήτου και περιόρισαν τις απαιτήσεις προκαταβολών για ορισμένους αγοραστές κατοικιών. Από το Δεκέμβριο, που η κυβέρνηση ανακοίνωσε μια σειρά νέων επενδύσεων σε υποδομές, οι τιμές των υλικών που σχετίζονται με τις κατασκευές, όπως οι ράβδοι οπλισμού σκυροδέματος και το τσιμέντο εκτοξεύτηκαν.
Τελευταία η κυβέρνηση επιχείρησε να περιορίσει την κερδοσκοπία στην αγορά εμπορευμάτων, αυξάνοντας τις προμήθειες και συντομεύοντας τις ώρες διαπραγμάτευσης, μέτρα που φαίνεται να έχουν κάποια επίδραση. Αλλά ο μόνος σίγουρος τρόπος για να αποτρέψει η Κίνα νέες φούσκες είναι να χαλιναγωγήσει τη πιστωτική επέκταση, να επιβραδύνει την ανάπτυξη της ρευστότητας και να αφήσει ελεύθερες τις τιμές των παγίων να τιμολογηθούν βάσει κινδύνου. Αν η κυβέρνηση συνεχίσει να παρεμβαίνει για να αποτρέψει την πτώση των τιμών και να διασώζει τις τράπεζες ή άλλους επενδυτές, η πιθανότητα ζημιάς είναι προεξοφλημένη.
Η πιθανότητα μιας σοβαρής κρίσης παγίων όπως αυτή που γνώρισε η Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990 και οι ΗΠΑ το 2009, παραμένει χαμηλή για την ώρα, εν μέρει λόγω όλης αυτής της ρευστότητας. Αλλά οι κίνδυνοι αυξάνονται καθημερινά. Εν τω μεταξύ, τα χρήματα που περιστρέφονται γύρω από την κινεζική οικονομία, παγιδευμένα από τους ολοένα πιο αυστηρούς ελέγχους κεφαλαίων, ασκούν ασφυκτική πίεση στο νόμισμα. Οι έξυπνοι επενδυτές ψάχνουν τρόπο διαφυγής: οι αποδόσεις που προσφέρονται στο εσωτερικό της Κίνας δεν είναι αρκετές για να αντισταθμίσουν την είσοδο σε αυτό που φαινομενικά δείχνει ως ελεγχόμενες αγορές και τεχνητές τιμές.
Αργά ή γρήγορα, αν οι κίνδυνοι συνεχίζουν να διογκώνονται, θα έρθει η στιγμή που η κυβέρνηση θα χάσει την ικανότητα να στηρίζει το γουάν και θα ενδώσει στα δάνεια επ 'αόριστον. Στην πραγματική ζωή, δεν κερδίζει πάντα η μπάνκα.