Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Παρότι η Ελλάδα βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας οι σημαντικότερες χώρες βρίσκονται στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, οι γειτονικές μας χώρες, όπως η Τουρκία είναι σημαντικοί μας οικονομικοί εταίροι. Άρα οποιαδήποτε εξέλιξη στις χώρες αυτές πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με ενδιαφέρον και προβληματισμό, καθώς αγγίζει τα εθνικά μας, αλλά και εμμέσως τα προσωπικά μας, οικονομικά συμφέροντα.
Η εκτίμηση, επομένως, του ΔΝΤ ότι η γειτονική μας Βουλγαρία, χώρα με σχεδόν μηδενικούς συντελεστές φόρου και υπόδειγμα για κάποιους, αναμένεται το 2016 να μειώσει τους ρυθμούς ανάπτυξης της σε μόλις 2,3%, από 3%, πρέπει να μας προβληματίσει. Πολύ περισσότερο, καθώς έρχεται μετά την εκτίμηση της Παγκόσμιας τράπεζας που δίνει μόλις 2,2% ρυθμό ανάπτυξης ΑΕΠ στην γείτονα αυτή χώρα. Ρυθμοί ανάπτυξης που, κρίνοντας από τα μοντέλα σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς είναι κάτω από 2,5%, και αποτελούν επιβράδυνση, πιθανότατα θα οδηγήσουν σε αύξηση της ανεργίας. Ότι, σημαίνει αυτό για την οικονομική και πολιτική ευστάθεια της χώρας αυτής.
Στα γειτονικά Σκόπια, χώρας που έχει βοηθηθεί αρκετά από την ΕΕ, οι εκτιμήσεις της εκεί Κεντρικής Τράπεζας της ΠΓΔΜ που ανακοινώθηκαν χτες είναι ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ στη χώρα, που έτρεχε με 3,5% ετησίως πέρσι, τώρα προσγειώνεται απότομα στο 1,6%!
Η μόνη χώρα που, ευνοημένη από το κολοσσιαίας ποσότητας μαύρο χρήμα που φέρνουν εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες για να λαδώσουν τους εκεί εγχώριους λαθρέμπορους ανθρώπινης ελπίδας, ώστε να την διασχίσουν και να δραπετεύσουν στην ασφαλή Δύση, με πλοία και φουσκωτές βάρκες, η Τουρκία, ως τώρα εκτιμώταν να κρατάει ρυθμούς ανάπτυξης 3,5% ετησίως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όμως ακόμη και η Τουρκία βρίσκεται εν μέσω τεράστιων συγκρούσεων όχι μόνο εθνικών και ταξικών(τεράστιες αντιθέσεις), αλλά και γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην καταπίεση του κουρδικού έθνους (και όχι μόνο) και πλέον στη δίωξη ακόμη και Κούρδων βουλευτών (!) με απόφαση του Ερντογαν, που φοβάται το κουρδικό κράτος που δημιουργείται σε Ιράκ - Συρία, αλλά και στο ξεκίνημα μιας νέας συναλλαγματικής κατάρρευσης που μάλλον βρίσκεται σε εξέλιξη. Η Τουρκική λίρα το τελευταίο πενθήμερο έχασε 5%, όσο δηλαδή κανονικά χάνει σε 4 μήνες! Οι πρόσφατες συνεχιζόμενες παραβιάσεις του Ελληνικού εναέριου χώρου, που παρακολουθούνται στενά από υπερδυνάμεις όπως Ρωσία και ΗΠΑ, είναι η καλύτερη υπενθύμιση, ή σωστότερα επιβεβαίωση, ότι η γείτονα αυτή χώρα έχει σοβαρά προβλήματα και οδεύει για τα βράχια!
Είναι τουλάχιστον σύμπτωση η αλλαγή φρουράς στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην πιο ανεπτυγμένη χώρα των Βαλκανίων, την Ελλάδα. Ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Geoffrey Pyatt, ήταν πριν πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία, από το 2013. Ήταν εκείνος που βρίσκονταν στην Ουκρανία όταν πραγματοποιήθηκε ένοπλα και βίαια η ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου της χώρας Γιανουκόβιτς, με τους στημένους πυροβολισμούς, και η εγκαθίδρυση προέδρου - μαϊμού, του Ολιγάρχη Ποροσένκο. Παρότι δείχνει το ενδιαφέρον της υπερδύναμης, και μεγαλύτερης συμμάχου μας, για την Ελλάδα, έντονη είναι είναι η αίσθηση ότι γίνεται με καθαρά γεωπολιτικά κριτήρια. Ενδεχομένως οι ΗΠΑ βλέπουν, ίσως και να δρομολογούν, αλλαγές στα Βαλκάνια.
Με τα παραπάνω δεδομένα αστάθειας στα Βαλκάνια, και με την παγκόσμια κρίση να χτυπάει την πόρτα της Δύσης στα τέλη του 2016, η απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τα ανοικτά μέτωπα και να κάνει συμφωνία στην Ευρώπη αποτελεί μια επώδυνη, αναντίστοιχη με το πρόγραμμα της, όχι την μόνη εναλλακτική, αλλά όχι παράλογη λύση. Οι κίνδυνοι είναι στην αβεβαιότητα, ιδιαίτερα εν μέσω κρίσεων στα Βαλκάνια.. Η Ελλάδα, αν δεν μπει σε περίοδο αβεβαιότητας για τις οποίες συμφωνίες για χρέος, θα μπει σε ανάκαμψη άμεσα και ίσως απεγκλωβιστούμε σύντομα από το ΔΝΤ. Μια ισχυρή Ελλάδα που θα εισέλθει σε ανάκαμψη άμεσα είναι όχι μόνο εγγύηση για την ίδια, αλλά και για ολόκληρα τα Βαλκάνια.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία