Του Son Ofeon
Μετά τις παρατηρήσεις του Donald Trump την Πέμπτη ότι η άνοδος των επιτοκίων θα ήταν καταστροφική για την οικονομία, λέγοντας ότι "Πληρώνουμε (σήμερα) ένα πολύ χαμηλό επιτόκιο. Τι θα συμβεί αν το επιτόκιο ανέβει 2, 3 ή 4 τοις εκατό ?" , υπονοώντας ότι οι ΗΠΑ πρέπει να “ επαναδιαπραγματευτούν το μακροπρόθεσμο χρέος" με τους πιστωτές και ότι, αν η οικονομία βρεθεί σε μεγάλη κρίση , αυτός "μπορεί να κάνει μια συμφωνία", διάφορα μέσα ενημέρωσης επιτέθηκαν στον Trump, κυρίως η NYT, η οποία ανέλαβε έργο εναντίον του Trump :
‘Οταν ρωτήθηκε την Πέμπτη, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες απαΙτείται να πληρώσουν τα χρέη τους στο ακέραιο ή αν θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν μια μερική εξόφληση, ο κος Trump είπε στο καλωδιακό δίκτυο CNBC, "θα μπορούσα να δανειστώ , γνωρίζοντας ότι αν η οικονομία συντριβεί , θα μπορούσα να κάνω μια συμφωνία . "
Τέτοιες παρατηρήσεις από ένα μεγάλο υποψήφιο για την προεδρία δεν έχουν κανένα σύγχρονο προηγούμενο. Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι σε θέση να δανείζεται χρήματα σε πολύ χαμηλά επιτόκια, γιατί τα ομόλογα θεωρούνται ως ασφαλή επένδυση και οποιαδήποτε ρωγμή στην εμπιστοσύνη των επενδυτών ιστορικά έχει κοστίσει πολλά χρήματα στους Αμερικανούς φορολογουμένους.
Εμπειρογνώμονες περιέγραψαν επίσης την πρόταση του κ Trump ως ευφάνταστη , λέγοντας ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να σκεφτούμε ότι οι πιστωτές της Αμερικής θα δεχθούν τίποτα λιγότερο από 100 σεντς στο δολάριο, ανεξάρτητα από τη δεινότητα για συμφωνίες του κου Trump.
"Κανένας από την άλλη πλευρά δεν θα σηκώσει το τηλέφωνο , εάν ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ προσπαθήσει να κάνει αυτό το τηλεφώνημα” , δήλωσε ο Lou Crandall, επικεφαλής οικονομολόγος της Wrightson ICAP. "Γιατί να το κάνουν? Έχουν ένα συμβόλαιο ", για να απαιτήσουν την καταβολή στο ακέραιο.
Όπως παραδέχεται η NYT, όταν "πιέστηκε να δώσει λεπτομέρειες για τις παρατηρήσεις του, ο κ Trump φάνηκε να κάνει ένα βήμα πίσω. Είπε ότι δεν είχε προτείνει μια χρεοκοπία, αλλά, αντίθετα, ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να επιδιώξει να επαναγοράσει το χρέος , δίνοντας λιγότερα από την ονομαστική αξία των τίτλων. Η κυβέρνηση, με άλλα λόγια, θα επιδιώξει να επιστρέψει λιγότερα χρήματα από όσα δανείστηκε “.
Σε κάθε περίπτωση, η σύγχυση σχετικά με τις προθέσεις του Trump συνεχίστηκε και τελικά οδήγησε στην τελευταία εμφάνισή του στο CNN , στην οποία εξήγησε τι εννοούσε νωρίτερα σήμερα το πρωί.
"Εάν τα επιτόκια ανεβαίνουν, μπορούμε να εξαγοράσουμε το χρέος με μια έκπτωση, αν έχουμε αρκετή ρευστότητα ως χώρα . Οι άνθρωποι λένε ότι θέλω να χρεοκοπήσω .. Αυτοί οι άνθρωποι είναι τρελοί. Πρώτα απ 'όλα, έχω βαρεθεί να σας λέω ότι δεν χρειάζεται ποτέ να χρεοκοπήσουμε , επειδή μπορούμε να εκτυπώσουμε χρήματα , έτσι δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση χρεοκοπίας . Αναφέρθηκε στην NYT ότι θέλω να χρεοκοπήσουμε. Ξέρετε, είμαι ο βασιλιάς του χρέους, αγαπώ το χρέος, αλλά το χρέος είναι δύσκολο και επικίνδυνο.Θέλω μόνο να σας πω: Αν τα επιτόκια ανέβουν και τα ομόλογα πέσουν , μπορούμε να αγοράσουμε χρέος . Γι’ αυτό το πράγμα μιλάω. Έτσι, η ιστορία έχει ως εξής: Aν έχουμε μια ευκαιρία , όπου τα επιτόκια ανεβαίνουν, μπορoύμε να αγοράσουμε το χρέος με μια έκπτωση. Μου αρέσει πάντα να είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό, αν μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Αυτό είναι το μόνο , για το οποίο μιλούσα. Το παρουσιάζουν σαν να είμαι έτοιμος να πάω στους πιστωτές μας να επαναδιαπραγματευτώ ή να αναδιαρθρώσω το χρέος . Είναι γελοίο."
Εδώ είναι το απόσπασμα:
Εκτός από το σχόλιο ότι “ποτέ δεν χρειάζεται κανείς να χρεοκοπήσει, αν μπορεί να εκτυπώνει χρήματα", το οποίο δεν έχει ακριβώς οδηγήσει σε ευνοϊκά αποτελέσματα τις χώρες , που έχουν κάνει ακριβώς αυτό και με μόνη διαφορά στην περίπτωση των ΗΠΑ, την κατοχή ενός αποθεματικού νομίσματος ως τώρα, αυτό για το οποίο πραγματικά μιλάει ο Trump είναι να μειώσει το χρέος μέσω πληθωρισμού , κάτι που το Fed και όλες οι άλλες κεντρικές τράπεζες έχουν απεγνωσμένα προσπαθήσει να κάνουν τα τελευταία 7 χρόνια, μέχρι στιγμής χωρίς μεγάλη επιτυχία.
Στην πραγματικότητα, η άποψη του Trump είναι πραγματικά ακριβώς μια συνέχιση των πολιτικών του Fed: η ενίσχυση του πληθωρισμού και η σημαντική αύξηση των μακροχρόνιων αποδόσεων .
Αυτό που κάνει ο Trump είναι να εξηγεί το μηχανισμό, με τον οποίο οι ΗΠΑ μπορούν να επωφεληθούν από αυτό τον “πληθωρισμό του χρέους” , που όπως ο ίδιος ορθώς επισημαίνει, μπορεί απλά να εξαγοραστεί σε τιμή πολύ κάτω της τρέχουσας τιμής , αν τα επιτόκια αυξηθούν ραγδαία , μειώνοντας την επιβάρυνση από την ονομαστική αξία του χρέους.
Η οποία παρεμπιπτόντως μας φέρνει πίσω στο σημείο , όπου ο Trump επιθυμεί χαμηλότερα επιτόκια: Αν ο “βασιλιάς του χρέους” είναι τόσο πρόθυμος να αγοράζει το χρέος με μια έκπτωση, αυτό για το οποίο θα πρέπει να προτρέπει δεν είναι τα χαμηλότερα , αλλά τα πολύ υψηλότερα επιτόκια. Τώρα αυτή είναι μια πρόταση , που το Fed, η Goldman και όλες οι παγκόσμιες τράπεζες θα ήθελαν να υποστηρίξουν , ακόμα και αν αυτό σημαίνει να αφήσουν την οικονομία σε μια κατάσταση ακόμα μεγαλύτερης κατάρρευσης ...
ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
‘Oπως και να αναλυθούν οι απόψεις του Trump για το χρέος είναι προβληματικές.
Αν θεωρήσουμε ότι η μείωση του χρέους είναι στους σκοπούς του “Βασιλιά του χρέους”, θα επιδιώξει να το κάνει με αύξηση 2,3 ή 4%.
Θα πρέπει τότε κάποιος να του εξηγήσει τι θα συμβεί με τα ομόλογα, που έχουν εκδοθεί με αρνητικά επιτόκια σε άλλα νομίσματα από άλλες χώρες.
Aν υποθέσουμε ότι έχουμε ένα μονοετή τίτλο εκφρασμένο σε ευρώ με αρνητικό επιτόκιο -0,4% , ένα ίδιας διάρκειας τίτλο εκφρασμένο σε δολάρια με επιτόκιο 1% και ας υποθέσουμε ότι σήμερα οι δύο τίτλοι είναι ισοδύναμης αξίας.
Αυτό θα σημαίνει ότι στη λήξη τους, οι δύο τίτλοι δεν θα έχουν ισοδύναμη αξία, καθώς το ευρώ θα πρέπει να έχει ανατιμηθεί κατά 1,4%.
Αν το επιτόκιο άλλαζε σε 2% για το ομόλογο σε δολάρια μία ημέρα μετά την έκδοση του, το ευρώ μετά από ένα χρόνο θα πρέπει να έχει ανατιμηθεί κατά 2,4%.
Αυτό θα ήταν μία απόλυτα ισορροπημένη κατάσταση, αλλά στη διάρκεια του έτους οι επενδυτές, που γνωρίζουν πώς οι ισοτιμίες και τα επιτόκια ισορροπούν, ίσως να πούλαγαν δολάρια και να αγόραζαν ευρώ, οδηγώντας το ευρώ να ανατιμηθεί από σήμερα κατά 2,4% σε σχέση με το δολάριο.
Αυτή η κίνηση ίσως να μπορούσε να οδηγήσει τον πληθωρισμό της ΕΕ άνω του 2,4%, αν οι Ευρωπαίοι κατανάλωναν Αμερικανικά προιόντα κατά 100%, αλλά δυστυχώς οι ευρωπαίοι είναι εξαγωγείς κατά κύριο λόγο και οι εξαγωγές τους, ως ακριβότερες, θα μειώνονταν.
Το τελικό αποτέλεσμα για την ΕΕ θα ήταν μία ύφεση με αντιπληθωρισμό και αύξηση της ανεργίας.
Αντίθετα οι Αμερικανοί θα αύξαναν τις εξαγωγές τους στην ΕΕ, θα μείωναν την ανεργία τους και θα αύξαναν το χρέος τους κατά 1% ετήσια, δηλαδή περίπου κατά 192 δις δολάρια (δημόσιο χρέος ΗΠΑ 19,26 τρις δολάρια)
Aυτή η κίνηση θα έκανε 596 δολάρια το χρόνο φτωχότερο κάθε Αμερικανό πολίτη.
Η μεταβολή των επιτοκίων κατά 4%, που ο κος Trump αναφέρει, θα στοίχιζε ετησίως σε κάθε Αμερικανό 2382 δολάρια και θα μείωνε το διαθέσιμο εισόδημα του κατά 4,21% (=2382/56421).
Σε μία παρόμοια περίπτωση ή θα προέκυπτε μία ύφεση με μείωση του ΑΕΠ κατά 4,21% ετησίως ή το ισοδύναμο, ένας ετήσιος αντιπληθωρισμός κατά 4,21%.
Η συνταγή της αύξησης των επιτοκίων για να επιτευχθεί πληθωρισμός ίσος με 2% θυμίζει ένα κάρο, που έχει πίσω του ένα άλογο.
Είναι γνωστό σε όλους ότι είναι ευκολότερο να οδηγήσεις ένα κάρο με το άλογο μπροστά.
Αντίθετα , το κάρο μπροστά από το άλογο δεν σε βοηθάει να βλέπεις που πηγαίνεις και γενικά δυσκολεύεσαι να στρίψεις.
Για τους Γερμανούς η άμαξα μπροστά από το άλογο δεν είναι κάτι προβληματικό ως ιδέα.
Γι’ αυτό ίσως τα περισσότερα αμάξια τους είναι οπισθοκίνητα.
Τα αμάξια όμως έχουν μηχανές, ενώ οι οικονομίες κινούνται από ανθρώπους, που δεν υπακούν πάντα και χρειάζονται να βλέπουν που πηγαίνουν.
Ο κος Trump με βάση τις απόψεις του είναι μάλλον ένας ακόμα μονεταριστής.
Θα διαχειρισθεί την περιουσία των ΗΠΑ σαν χρέος με σκοπό να το μειώσει ή σαν κεφάλαιο, επιδιώκοντας να αυξήσει το AEΠ?
Mάλλον σκοπεύει το πρώτο, καθώς ως επιτυχημένος επιχειρηματίας θα θέλει να πληρώνει λιγότερους φόρους.
Υπάρχει όμως ένα σοβαρό πρόβλημα.
Ο κος Trump είναι γνωστός και για την καριέρα του ως αφεντικό στο reality game Τhe Apprentice από το 2004 έως το 2015.
Το παιχνίδι αυτό ξεκινούσε με 16 έως 19 υποψήφιους επιχειρηματίες,
Κάθε βδομάδα ο κος Trump απέλυε από ένα λόγω “ανικανότητας” με την γνωστή φράση “Υοu are fired”
Του έχει εξηγήσει κανένας ότι η πολιτική είναι ένα ευρύτερο παιχνίδι, όπου οι ανίκανοι συνήθως δεν απολύονται?
Αν είσαι τυχερός, το πολύ να τους αναγκάσεις να παραιτηθούν μετά από ένα σκάνδαλο.
Αν δεν τα καταφέρεις, το περισσότερο που μπορείς να κάνεις είναι να τους ανακυκλώνεις συχνά, ελπίζοντας ότι δεν θα κάνουν κάποιο σοβαρό λάθος.
Αντίθετα, οι πολύ ικανοί Αμερικανοί Πρόεδροι συνήθως απολύονται (fired) με άλλα μέσα.
Συνήθως αυτό συμβαίνει στην αρχή ή στο τέλος της καριέρας τους...