Με τη διαρροή νέου κύματος απόρρητων εγγράφων σχετικά με τις μυστικές διαπραγματεύσεις για την TISA (Trade in Services Agreement -Διεθνής Συμφωνία Εμπορίου Υπηρεσιών), «αδελφή» συμφωνία της αμφιλεγόμενης TTIP, «ξαναχτυπά» το WikiLeaks αποκαλύπτοντας πώς οι ξένες εταιρείες θα μπορούν να παρεμβαίνουν στο κανονιστικό πλαίσιο υπηρεσιών κυρίαρχων κρατών: από τις τηλεπικοινωνίες και το ηλεκτρονικό εμπόριο έως τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες -με την προστασία των προσωπικών δεδομένων να είναι και πάλι στον «αέρα».
Πρόκειται για συμφωνία η οποία θα επανασχεδιάσει την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες των Ευρωπαίων πολιτών, Αμερικανών καθώς και πολιτών χωρών από την Κόστα Ρίκα έως την Ιαπωνία, αναφέρει το ιταλικό περιοδικό L' Espresso το οποίο βρίσκεται μεταξύ των δημοσιογραφικών ομίλων που δημοσιεύουν τα έγγραφα σε συνεργασία με το WikiLeaks του Τζούλιαν Ασάνζ.
Η TISA στοχεύει στην απελευθέρωση της αγοράς υπηρεσιών σε 23 καίριους τομείς προς ικανοποίηση των λόμπι και των πολυεθνικών. Από τις τηλεπικοινωνίες στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, το βασικό θεσμικό πλαίσιο της οικονομίας των ανεπτυγμένων κρατών θα αναπροσαρμοστεί, γράφει το ιταλικό περιοδικό σημειώνοντας ότι η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη δεν θα είχε την παραμικρή ιδέα για όλα αυτά εάν δεν είχαν προηγηθεί οι αποκαλύψεις του WikiLeaks δύο χρόνια πριν.
Σήμερα ο οργανισμός του Ασάνζ επανέρχεται με νέες διαρροές για την TISA, η οποία μαζί με την TTIP (Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων) είναι στο επίκεντρο του μεγάλου παιχνιδιού των εμπορικών διαπραγματεύσεων στο οποίο έχει μπει η Ευρώπη εδώ και τρία χρόνια και προορίζεται να στρέψει την παγκόσμια οικονομία σε ακόμη πιο φιλελεύθερη κατεύθυνση.
Όλο αυτό, γράφει το περιοδικό L'Espresso, υπό την πίεση μεγάλων εταιρών και πολυεθνικών που δεν ικανοποιούνται πια να παρακάμπτουν τους κανόνες με τους οποίους τα κράτη προστατεύουν τους πολίτες τους, εργαζόμενους και καταναλωτές, αλλά εισχωρήσουν σε αυτή καθ' αυτή τη διαδικασία λήψης αποφάσεων των χωρών επηρεάζοντάς τες ανοιχτά.
H TISA, όπως και η TTIP, είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης στη Γενεύη. Στο τραπέζι βρίσκονται οι «28» της ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες, Αυστραλία, Καναδάς, Χιλή, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Χονγκ Κονγκ, Ταϊβάν, Ισλανδία, Ισραήλ, Ιαπωνία Νότιος Κορέα, Λιχτεστάιν, Μαυρίκιος, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Πακιστάν, Παναμάς, Περού, Ελβετία και Τουρκία. Τα συμφέροντα είναι πραγματικά τεράστια. Μόνο στις ΗΠΑ οι υπηρεσίες αναλογούν στο 75% της οικονομίας και αντίστοιχα η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υπηρεσιών παγκοσμίως με δεκάδες εκατομμύρια θέσεις εργασίας να δημιουργούνται στον συγκεκριμένο τομέα.
Δεδομένου του αντίκτυπου της TISA στη ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων, η μυστικότητα υπό την οποία λαμβάνουν χώρα οι διαπραγματεύσεις είναι μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες πτυχές αυτής της συμφωνίας, όπως και τις TTIP -επί της τελευταίες η Greenpeace προχώρησε σε πολλές αποκαλύψεις.
Εξ ου και η σημασία των αποκαλύψεων του WikiLeaks, που εκτός από τα κρίσιμα κεφάλαια της συμφωνίας, όπως εκείνο για τους νόμους και τους εθνικούς κανονισμούς ή τις κρατικές επιχειρήσεις, φέρνουν επίσης στο φως τις ατζέντες με το πρόγραμμα των μηνιαίων συνεδριάσεων, τα ονόματα των διαπραγματευτών, το ημερολογιακό πρόγραμμα εργασιών.
Τι προβλέπει η αμφιλεγόμενη συμφωνία
Δύο από τα κεφάλαια που αποκαλύπτονται από το WikiLeaks και θα συζητηθούν περισσότερο αφορούν τους νόμους και τους εθνικούς κανονισμούς σχετικά με την αγορά των υπηρεσιών και τις κρατικές επιχειρήσεις.
Το πρώτο κεφάλαιο αφήνει να διαφανεί πώς η TISA δίνει στις ξένες εταιρείες και πολυεθνικές τη δυνατότητα να επεμβαίνουν στη διαδικασία της ρύθμισης των υπηρεσιών, αφαιρώντας από τις κυβερνήσεις αρμοδιότητες που κάθε κυρίαρχο κράτος μπορεί να κάνει στο όνομα των εμπορικών και κοινωνικών συμφερόντων του.
Οι χώρες που μετέχουν στη συμφωνία μπορούν αναμφίβολα να επιβάλουν κανόνες και να εγκρίνουν μέτρα για τη ρύθμιση της παροχής υπηρεσιών, όμως πρέπει να δημοσιεύουν εκ των προτέρων και λεπτομερώς τους κανόνες. Όμως αυτό που εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνεται ως σωστός όρος για τη διαφάνεια της αγοράς εκτιμάται ότι μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στις μεγάλες ξένες εταιρείες να γνωρίζουν εγκαίρως τον αντίκτυπο των εθνικών κανόνων στα συμφέροντά τους και να παρεμβαίνουν σε αυτούς.
Στο κομμάτι του κεφαλαίου για τις κρατικές εταιρείες αποσαφηνίζεται ότι θα πρέπει «να ενεργούν βάσει εμπορικών κριτηρίων όταν προμηθεύονται ή παρέχουν υπηρεσίες» στο πλαίσιο της φιλελευθεροποίησης της αγοράς. Αν και προβλέπεται ότι οι κρατικές εταιρείες μπορούν να παρέχουν δημόσια υπηρεσία για τις κοινότητες όπου δραστηριοποιούνται, και μπορούν κατ' επέκταση να ανταποκριθούν σε ορισμένες κοινωνικές ανάγκες όπως η παροχή υπηρεσιών προσβάσιμων και από τις πιο μειονεκτούσες τάξεις, πρέπει εντούτοις «να επιφυλάσσουν στις υπηρεσίες άλλου κράτους μέλος [της TISA] μεταχείριση όχι λιγότερο ευνοϊκή απ' ό,τι δίνουν στις δικές τους». Συνεπώς για παράδειγμα δεν μπορούν να δώσουν προτεραιότητα σε τοπικούς προμηθευτές.
Σε αυτό το πλαίσιο, η καθηγήτρια Τζέιν Κέλσι της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Όκλαντ στη Νέα Ζηλανδία, η οποία έκανε μία λεπτομερή τεχνική ανάλυση επί κεφαλαίων της TISA που αποκαλύπτονται σήμερα, δίνει το παράδειγμα μίας κρατικής εταιρείας η οποία βάσει αυτού του κεφαλαίου της TISA μπορεί μεν να εκτελεί μία κοινωνική αποστολή, όμως δεν μπορεί να δίνει προτεραιότητα για παράδειγμα στην προμήθεια προϊόντων και υπηρεσιών από την τοπική κοινότητα στην οποία δραστηριοποιείται.
Και σε αυτό το κεφάλαιο για τις κρατικές εταιρείες, η διαφάνεια, η οποία θεωρητικά έχει θετική λειτουργία, μπορεί να γίνει «δίκοπο μαχαίρι» εάν η επίκληση αυτής της διαφάνειας γίνει «όπλο» στα χέρια κρατών ή ανταγωνιστριών εταιρειών: Εντός έξι μηνών αφότου τεθεί σε ισχύ η συμφωνία, κάθε εταίρος θα πρέπει να διαβιβάσει στους άλλους λίστα με όλες τις κρατικές εταιρείες και σειρά πληροφοριών γι' αυτές, από τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας έως τις απαλλαγές και τις ασυλίες που παρέχονται από τους νόμους στις δημόσιες υπηρεσίες στη λίστα.
Εξίσου ευαίσθητα και αμφιλεγόμενα είναι τα κεφάλαια της TISA για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, το ηλεκτρονικό εμπόριο και τους «νέους κανόνες που ισχύουν για όλες τις υπηρεσίες», που προβλέπουν ότι οι χώρες-μέλη της συμφωνίας δεν μπορούν να αξιώσουν από ξένη εταιρεία να έχει τοπική υπηρεσία στο κράτος στο οποίο θέλει να πουλήσει τις υπηρεσίες της. Συνήθως η παρουσία ζητείται προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και προς δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς επίσης και όσον αφορά την εφαρμογή των ρυθμιστικών νόμων κάθε κράτους σχετικά με υπηρεσίες σε πολίτες και καταναλωτές.
Το έγγραφο σχετικά με το ηλεκτρονικό εμπόριο καταδεικνύει ότι το ζήτημα με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει κάθε άλλο από διευθετηθεί: Στο κείμενο που βρίσκεται υπό συζήτηση εξακολουθεί να μην διευκρινίζεται με ποιον τρόπο ακριβώς θα προστατεύονται οι πιο ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες των πελατών που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου.
Και όπως σημειώνει στην ηλεκτρονική του πύλη το περιοδικό L'Espresso, οι Αμερικανοί λομπίστες που πιέζουν περισσότερο για τη συμφωνία δεν έχουν κρύψει το γεγονός ότι θεωρούν τους νόμους για την προστασία των προσωπικών δεδομένων μεγάλο εμπόδιο στις δουλειές τους.
Επιμέλεια: Ευαγγελία Μπίφη
tovima.gr