Λίστες περίπου 500 ακινήτων προς πλειστηριασμό θα βγάλουν από τα συρτάρια τους οι τράπεζες με τη λήξη της απεργίας των δικηγόρων, ενεργοποιώντας μέτρα τιμωρίας ή συνετισμού, την εσχάτη στιγμή, των στρατηγικών κακοπληρωτών. Παράλληλα, οι τράπεζες ετοιμάζουν τη δεύτερη "φουρνιά" ακινήτων που θα βγάλουν στο "σφυρί", προχωρώντας μέχρι τα τέλη του έτους σε τουλάχιστον 1.000 πλειστηριασμούς, που ενδέχεται να φτάσουν ακόμα και τους 2.000.
Η απεργία των δικηγόρων αναμένεται να λήξει στις 17 Ιουνίου και οι τράπεζες προγραμματίζουν τους πρώτους πλειστηριασμούς Ιούνιο και Ιούλιο. Θα πρόκειται για υποθέσεις που έχουν ωριμάσει, έχοντας περάσει και από το στάδιο των ανακοπών, ή έχει οριστεί ημερομηνία πλειστηριασμού από συμβολαιογράφο. Η απεργία των συμβολαιογράφων, που διήρκεσε μέχρι τις 9 Μαΐου, είχε επίσης καθυστερήσει τα σχέδια των τραπεζών. Τώρα, με τη λήξη της απεργίας των δικηγόρων (εκτός και αν λάβει νέα παράταση), οι τράπεζες θα μπορέσουν να προχωρήσουν μέχρι τις 30 Ιουλίου, που θα λειτουργούν τα δικαστήρια, στους πρώτους πλειστηριασμούς. Στην ουσία, το πότε θα λήξει η απεργία των δικηγόρων καθορίζει και το ύψος των πλειστηριασμών που θα προλάβουν να διενεργηθούν φέτος.
Πιέζουν οι "θεσμοί"
Έπειτα από μακρά περίοδο "ηρεμίας" στο μέτωπο των πλειστηριασμών, οι τράπεζες είναι αποφασισμένες να προβούν σε εκποιήσεις ακινήτων στο ευρύτερο πλαίσιο των τακτικών που θα ακολουθήσουν για την αντιμετώπιση των "κόκκινων" δανείων. Επιπλέον, όμως, στην περίπτωση των στρατηγικών κακοπληρωτών, τους οποίους η Τράπεζα της Ελλάδος έχει εκτιμήσει στο 20% των δανειοληπτών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, το "μαχαίρι" "μπαίνει στο κόκκαλο" και με τις ευλογίες του SSM. Και αυτό, διότι η κουλτούρα των μη πληρωμών που καλλιεργήθηκε από τα τέλη του 2014 στην Ελλάδα έχει συμβάλει σε μεγάλο ποσοστό στη διόγκωση των "κόκκινων" δανείων.
Το γεγονός αυτό έχει επισημανθεί από τις ευρωπαϊκές εποπτικές Αρχές, οι οποίες δεν θέλουν να διαβρώνεται με "τεχνητές επισφάλειες" η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, ούτε να δεσμεύονται πόροι στον σχηματισμό προβλέψεων για επισφάλειες, αντί να κατευθύνονται σε νέες, υγιείς χρηματοδοτήσεις. Μάλιστα, από πλευράς "θεσμών" συνολικά, έχει τεθεί το θέμα ενίσχυσης των δικαστικών δομών, προκειμένου να μπορέσουν να επιταχυνθούν πλειστηριασμοί και άλλες δικαστικές ενέργειες που θα διαχωρίσουν σύντομα τους πραγματικά αδύναμους οφειλέτες από τους έχοντες, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν τις μέχρι σήμερα αστοχίες και κενά του θεσμικού πλαισίου για να μην πληρώνουν τις οφειλές τους. Με τα σημερινά του δεδομένα, το δικαστικό σύστημα έχει "αντοχές" για 5.000 πλειστηριασμούς ετησίως.
Το σχέδιο των τραπεζών
Το σχέδιο των τραπεζών για τους πλειστηριασμούς ακινήτων δανειοληπτών που έχουν χαρακτηριστεί μη συνεργάσιμοι προβλέπει γεωγραφική κατανομή και θα αφορά μεγάλα ακίνητα, σε αναλογία 60% στην περιοχή της Αττικής και 40% στην επαρχία, με πλήρη "εκπροσώπηση" ανά νομό.
Πρόκειται για σχέδιο που θα έχει κυρίως χαρακτήρα "συνετισμού" οφειλετών που, ενώ έχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανείων τους, εντούτοις αδιαφόρησαν επιδεικτικά στις προσκλήσεις των τραπεζών για ρύθμιση. Οι τράπεζες δεν προσδοκούν ουσιαστικό αποτέλεσμα από τους πλειστηριασμούς αυτούς, οι οποίοι αφενός θα τελεσφορήσουν μέσα στο 2017, αφετέρου το πλέον πιθανό είναι ότι τα ακίνητα που θα εκπλειστηριάσουν θα καταλήξουν στις ίδιες. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι τράπεζες δεν έχουν κανένα συμφέρον να "μαζεύουν" ακίνητα, καθώς αυτό τους κοστίζει πολλά εκατομμύρια ευρώ ετησίως, δεδομένου ότι το κόστος διακράτησης υπολογίζεται στο 4%-4,5% του book value των ακινήτων τους.
Το "μείον", όμως, τού να περιέλθουν νέα, μεγάλα ακίνητα στην ιδιοκτησία τους κρίνεται αμελητέο κακό μπροστά στην ανάγκη να πιέσουν τους οικονομικά δυνάμενους κακοπληρωτές να τηρήσουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ούτε ο φόβος για κατακρήμνιση των τιμών των ακινήτων, συνεπεία μαζικών πλειστηριασμών, φαίνεται να λειτουργεί πια ως μείζον αντικίνητρο για τους πλειστηριασμούς. Και αυτό, διότι κερδίζει έδαφος η άποψη ότι, σε μια αγορά που καταγράφει συνεχείς σταδιακές μειώσεις, ένα απότομο πτωτικό σοκ θα μπορούσε να την ισορροπήσει απευθείας στον "πάτο" των τιμών, δημιουργώντας τη βάση για νέα σταδιακή άνοδο.
Οι τράπεζες έχουν εντοπίσει 28.000-30.000 δανειολήπτες που ανήκουν στην κατηγορία των στρατηγικών κακοπληρωτών και οι οποίοι αρνούνται συστηματικά να προβούν σε οποιαδήποτε ρύθμιση με την τράπεζά τους, τη στιγμή που διαθέτουν παράλληλα υψηλές καταθέσεις. Οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες θα μπουν στο στόχαστρο των πρώτων πλειστηριασμών προς παραδειγματισμό και συμμόρφωση.
Για τον λόγο αυτό, το σχέδιο στο οποίο έχουν συμφωνήσει οι τράπεζες προβλέπει τη γεωγραφική κατανομή, με την κάθε τράπεζα να θέτει προς πλειστηριασμό τουλάχιστον ένα ακίνητο ανά νομό. Θα πρόκειται για ακίνητα επαγγελματικά, οικόπεδα ή δεύτερες κατοικίες, χωρίς να αποκλείεται και πρώτες, αν είναι, π.χ., του 1 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, οι τράπεζες θεωρούν ότι θα είναι τόσο "χτυπητές" υποθέσεις κακοπληρωτών, που όχι μόνο δεν θα προκαλέσουν κοινωνικές αντιδράσεις, αλλά θα έχουν τη σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας.
Πόσοι πλειστηριασμοί έγιναν
Το 2015 οι πλειστηριασμοί ακινήτων από τις τράπεζες ήταν ουσιαστικά "παγωμένοι", καθώς ούτε το 2% όσων έγιναν δεν επισπεύσθηκε από τράπεζες.
Το 2014 είχαν γίνει 16.000 πλειστηριασμοί, από 19.200 το 2013, όταν, τις χρονιές "αιχμής" των πλειστηριασμών, το 2008 και 2009 (οι δύο πρώτες χρονιές της διεθνούς κρίσης μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers), είχαν γίνει αντίστοιχα 43.000 και 52.000 πλειστηριασμοί.
Σημειώνεται ότι, με βάση τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που ψηφίστηκε στη Βουλή τον Ιούλιο του 2015, από φέτος οι πλειστηριασμοί ακινήτων θα γίνονται με βάση την εμπορική τιμή. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται να αποσυμφορηθεί και να απλοποιηθεί η μέχρι πρότινος διαδικασία, η οποία προέβλεπε τιμή πρώτης προσφοράς την αντικειμενική αξία και προϋπέθετε δύο άγονους πλειστηριασμούς για να κάνει δεκτό το αρμόδιο δικαστήριο τη μείωση της τιμής εκκίνησης. Σήμερα οι εμπορικές τιμές είναι, κατά μέσο όρο, 30% χαμηλότερες σε σχέση με τις αντικειμενικές.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί.