Το πρώτο που πρέπει να πούμε για τον εκλογικό νόμο - αλλιώς δεν λέμε τίποτε - είναι ότι η "απλή και άδολη αναλογική" είναι ένα σύστημα καταστροφικό για τη δημοκρατία και ακόμα πιο καταστροφικό για οποιεσδήποτε μεταρρυθμίσεις.
Αυτή την προαιώνια ανοησία της Αριστεράς (και της Κεντροαριστεράς) πρέπει κάποτε να την αμφισβητήσουμε σοβαρά.
Αμάν πια αυτός ο "ιδεολογικός αφοπλισμός" απέναντι σε αριστερές ιδεοληψίες.
Χρόνια τώρα μας λένε ότι το "ιδεατό" για μια δημοκρατία είναι "η απλή και άδολη αναλογική". Δηλαδή κάθε κόμμα να παίρνει ακριβώς αυτό που του αναλογεί. Έτσι, υποτίθεται, "εκπροσωπούνται" όλες οι τάσεις και οι απόψεις...
Στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο. Έτσι ΔΕΝ εκπροσωπείται η κοινωνία. Εκπροσωπούνται τα "οργανωμένα συμφέροντα" σε βάρος της κοινωνίας...
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι οι σταθερότερες και πιο λειτουργικές δημοκρατίες στον κόσμο έχουν το ακριβώς αντίθετο σύστημα: Πλειοψηφικό! Εδώ υπάρχουν πολλές παραλλαγές: Πλειοψηφικό με μονοεδρικές περιφέρειες, οιονεί πλειοψηφικό με δύο γύρους κλπ.
Το βέβαιο είναι ότι τελικώς ενθαρρύνεται η ανάδειξη δύο κομμάτων που επιτρέπουν στο εκλογικό σώμα να αποφασίζει ποιοι και πώς θέλει να τον κυβερνήσουν. Κοινωνίες που έχουν πλειοψηφικό, όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, έχουν επιδείξει το συνδυασμό δύο μοναδικών χαρακτηριστικών: Σταθερότητας και έφεσης σε μεταρρυθμίσεις.
Συνήθως αυτά τα δύο ΔΕΝ πάνε μαζί. Σταθερότητα και Μεταρρυθμίσεις θεωρούνται "αντιστρόφως ανάλογες". Η σταθερότητα θεωρείται πως δεν ενθαρρύνει τις μεταρρυθμίσεις. Κι αντιστρόφως: Όπου γίνονται συνεχείς μεταρρυθμίσεις, παρατηρείται χρόνια αστάθεια.
Όμως, όπου υπάρχει πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, έχουμε και σταθερότητα και ετοιμότητα για μεταρρυθμίσεις!
Η δεύτερη παρατήρηση είναι πως η απλή αναλογική συνήθως οδηγεί σε ακυβερνησία. Κι όσο πιο "απλή" τόσο μεγαλύτερη ακυβερνησία επιφέρει. Γι' αυτό και χώρες που είχαν καθιερώσει την απλή αναλογική, όπως η Ιταλία, μετά από χρόνια κυβερνητικής αστάθειας, οδηγήθηκαν σε πιο "σύμμικτα" εκλογικά συστήματα. Ακριβώς για να ξεπεράσουν την αστάθεια.
Ένας από τους τρόπους για να αποφευχθεί η πολιτική αστάθεια των αναλογικών συστημάτων είναι το πιο υψηλό "πλαφόν εισόδου" στη Βουλή. Για παράδειγμα στη Γερμανία υπάρχει το πλαφόν του 5% για μπει ένα κόμμα στην Ομοσπονδιακή Βουλή ή και στις περιφερειακές Βουλές των κρατιδίων. Όσο πιο υψηλό είναι το πλαφόν εισόδου, τόσο μεγαλύτερο "μπόνους" εδρών μοιράζεται στα κόμματα που ξεπερνάνε το όριο και εκπροσωπούνται τελικά.
Το υψηλό "πλαφόν εισόδου" αποθαρρύνει τον κατακερματισμό των πολιτικών κομμάτων. Έτσι η πολιτική επιλογή των ψηφοφόρων γίνεται πιο "καθαρή" και πιο "αδιαμεσολάβητη": Όταν έχεις να διαλέξεις ανάμεσα σε δύο ή τρεις επιλογές, τότε μπορείς να επιλέξεις από μόνος σου. Μπορείς ευκολότερα να ζυγίσεις τα υπέρ και τα κατά καθεμιάς. Δεν μπορούν να σε κοροϊδέψουν εύκολα. Κι αν το κάνουν, την επόμενη φορά είναι βέβαιο ότι θα "τιμωρηθούν".
Αντίθετα, όταν έχεις να διαλέξεις ανάμεσα σε πέντε ή έξη ή οκτώ "ισοδύναμες εναλλακτικές", τότε η επιλογή για τον απλό ψηφοφόρο γίνεται πολύ λιγότερο προφανής. Τα υπέρ και τα κατά δεν είναι απλά. Η εξίσωση γίνεται ανωτέρου βαθμού συνθετότητας και πιο "δυναμική" στη συμπεριφορά της. Άρα, μπορεί πιο εύκολα να χειραγωγηθεί η λαϊκή ψήφος: Από διαπλεκόμενα συμφέροντα, από οργανωμένα λόμπυ επιρροής κλπ. Επίσης πιο εύκολα μπορεί να εξαπατηθεί ο λαός.
Η απλή αναλογική δεν προσφέρει επιλογές στον κόσμο. Προσφέρει μέσα χειραγώγησης της ψήφου του.
Ακόμα χειρότερο: Η απλή αναλογική οδηγεί τελικά σε εύθραυστες κυβερνήσεις συνεργασίας, που είναι πιο "ευάλωτες" σε "πιέσεις έξω-θεσμικών κέντρων". Γιατί καθίσταται απαραίτητη η συμμετοχή στη διακυβέρνηση μικρών κομμάτων και κομματαρχών, που ευκολότερα "επηρεάζονται" ή...εξαγοράζονται από οργανωμένα συμφέροντα.
Ένα μεγάλο κόμμα, επειδή ακριβώς έχει "βάθος" μέσα στην κοινωνία, μπορεί πιο εύκολα να αποκρούσει τις πιέσεις ή να αντισταθεί στην "επιρροή" των έξω-θεσμικών κέντρων (επιχειρηματικών και άλλων), απ' ό,τι ένας μικρός κομματάρχης που συγκυριακά πέτυχε να εκλέξει μερικούς βουλευτές και έγινε, εφήμερα έστω, "ρυθμιστής" της κατάστασης.
Παρατήρηση τρίτη - και σπουδαιότερη: Η απλή αναλογική, επειδή ακριβώς δίνει μεγάλο ειδικό βάρος σε μικρούς, εφήμερους και περιθωριακούς πολιτικούς σχηματισμούς, επιτρέπει όχι μόνο τον κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων, αλλά και τη φεουδαρχική μετεξέλιξη του πολιτικού συστήματος. Μικρές τοπικές "βαρονίες" εκπροσωπούνται πολύ ευκολότερα, αποκτούν δυσανάλογο πολιτικό ρόλο (αφού με 3 ως 10 βουλευτές, δηλαδή με 1 ως 3% του εκλογικού σώματος) μπορούν να συγκροτούν ή να ανατρέπουν κυβερνήσεις.
Για κανένα πολιτικό δεν έχει νόημα πλέον να συντάσσεται σε μεγάλα κόμματα. Είναι προτιμότερο να κατεβαίνει με το μικρό δικό του κόμμα, να μεγιστοποιεί την προσωπική τοπική επιρροή του, να εξαρτάται άμεσα από οργανωμένα συμφέροντα και στη συνέχεια να παίζει δυσανάλογο "εθνικό ρόλο".
Αν οι μεταρρυθμίσεις εξαρτώνται από το χτύπημα όλων αυτών των κατακερματισμένων συμφερόντων, όλων αυτών των μικρών ομάδων ή των τοπικών επιρροών που αρνούνται να δουν το συνολικό συμφέρον της κοινωνίας, όλων αυτών των συντεχνιών που θέλουν να διατηρήσουν τα "κεκτημένα" τους προνόμια σε βάρος της εθνικής προόδου ή του μακροχρόνιου εθνικού συμφέροντος, η "απλή και άδολη αναλογική" είναι ο καλύτερος τρόπος να ματαιώσουν οριστικά κάθε μεταρρύθμιση.
Με "απλή και άδολη αναλογική" σήμερα, κάθε κλειστή ομάδα που θέλει να προστατέψει τα προνόμιά της θα εκλέξει τα δικά της "κομματίδια", τους δικούς της "ηγετίσκους", που θα αποκτήσουν τεράστιο ρόλο για το σχηματισμό κυβέρνησης και θα ματαιώσουν κάθε απόπειρα χτυπήματος των "προνομίων". Άρα θα ματαιώσουν κάθε μεταρρύθμιση...
Άντε να δούμε πως θα χτυπηθεί η φοροδιαφυγή, όταν τα επαγγέλματα που φοροδιαφεύγουν θα έχουν αυξημένη εκπροσώπηση στη Βουλή και οι κομματάρχες που υποστηρίζουν θα έχουν δυσανάλογα αυξημένο ρόλο...
Άντε να δούμε πως θα χτυπηθεί η ασυδοσία των συντεχνιών, των κλειστών επαγγελμάτων και των διαπλεκομένων επιχειρηματιών, όταν μικροί σχηματισμοί που εκλέχθηκαν με την ψήφο τους και κομματάρχες με αυξημένο ρόλο που βρίσκονται υπό την άμεση επιρροή τους, καθορίζουν τη βιωσιμότητα κάθε κυβέρνησης.
Φυσικό και το σύστημα που υπάρχει τώρα έχει προβλήματα. Αλλά η άρση του καμποτάζ έγινε! Αν είχαμε "απλή και άδολη" δεν θα είχε γίνει ούτε αυτό. Το πρώτο άνοιγμα των επαγγελμάτων και αγορών έγινε στις συγκοινωνίες, στην ενέργεια, στα φάρμακα. Πρέπει να προχωρήσει πολύ ακόμα. Αναμφίβολα. Όμως, αν πάμε στην "απλή και άδολη", όχι μόνο δεν θα προχωρήσει, αλλά θα ματαιωθούν κι όσα βήματα έχουν ήδη γίνει...
Συμπέρασμα: Αν υπάρχουν σοβαροί μεταρρυθμιστές στην Ελλάδα, οφείλουν εν ονόματι των μεταρρυθμίσεων να αποτρέψουν την απλή αναλογική!
Κι αν περάσει συγκυριακά, να μη συγκεντρώσει τις απαραίτητες 200 ψήφους και να μη εφαρμοστεί άμεσα. Και να δεσμευτούν να τη ανατρέψουν μετά...
Σύστημα "απλής και άδολης αναλογικής" εφαρμόστηκε στην Ελλάδα το 1989-90. Οι συνέπειές του ήταν καταστροφικές. Οδήγησε σε πολιτική αρρυθμία, παρατεταμένη ακυβερνησία και πρωτοφανή πόλωση.
Η ΝΔ χρειάστηκε τότε τρεις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις μέσα σε 10 μήνες για να εξασφαλίσει μιαν ισχνή πλειοψηφία 150-152 εδρών, με ποσοστά πάνω από 47% του εκλογικού σώματος!
Δηλαδή, με ποσοστά που κάθε προηγούμενη ή επόμενη κυβέρνηση στην Ελλάδα είχε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, και κάθε κόμμα που κερδίζει τέτοιες πλειοψηφίες κυβερνά άνετα οπουδήποτε στον κόσμο, στην Ελλάδα τότε ΔΕΝ μπορούσε να σχηματιστεί σταθερή κυβέρνηση...
Η "απλή και άδολη αναλογική" άφησε τότε τόσο πικρές αναμνήσεις, που άλλαξε αμέσως μετά και κανείς ποτέ δεν την..."νοστάλγησε"! Ούτε διανοήθηκε να την επαναφέρει.
Τώρα τη "θυμήθηκαν" ξαφνικά, όχι γιατί "ήλθε η ώρα της Αριστεράς να κυβερνήσει", αλλά γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να επιτύχει δύο πράγματα:
Πρώτον να έχει ρυθμιστικό ρόλο στις επόμενες εκλογές, όταν θα χάσει την πλειοψηφία. Άρα να μην διαλυθεί στη συνέχεια...
Και δεύτερον, να είναι σε θέση να εμποδίζει τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Ώστε να περνάνε εκείνες που ο ίδιος υιοθετεί και να ματαιώνονται εκείνες στις οποίες ο ίδιος εναντιώνεται.
Θα εξελιχθεί δηλαδή στο μεγάλο... "νταβατζή" των μεταρρυθμίσεων: Καίτοι θα είναι δεύτερο κόμμα, αν ο ίδιος δεν θέλει κάποιες μεταρρυθμίσεις δεν θα περνάνε ποτέ! Και για να περάσουν, θα πρέπει να τον "ενισχύσουν" τόσο ώστε να τις φέρει ο ίδιος. Προφανώς αλλοιωμένες και στρεβλωμένες.
Με το σημερινό εκλογικό σύστημα αυτό δεν μπορεί να το κάνει. Με απλή και άδολη αναλογική, αυτός θα είναι ο ρόλος που θα διεκδικήσει με αξιώσεις...
Έτσι θα κερδίσει ο ίδιος δύο πράγματα: Πολιτικό χρόνο και την ευκαιρία να... "σαπίσει" στην εξουσία!
Αλλά αυτό θα αποτελέσει και την ταφόπλακα των μεταρρυθμίσεων.
Όπως δείχνουν όλα τα ιστορικά προηγούμενα, από το Φραγκλίνο Ρούσβελτ ως τον Κάρολο Ντε Γκώλ, από τον Αντενάουερ ως τον Μιτεράν και τη Θάτσερ, από το Ρέηγκαν ως τον Μπλαίρ, από τον Χαρίλαο Τρικούπη, ως τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Αλέξανδρο Παπάγο ή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή - και τον Ανδρέα Παπανδρέου ακόμα - παντού στον κόσμο και σε όλες τις εποχές τολμηρές μεταρρυθμίσεις έγιναν από ισχυρούς ηγέτες που είχαν ισχυρή εντολή και συμπαγή κοινοβουλευτική πλειοψηφία πίσω τους: Να τους στηρίζει στις λυσσαλέες επιθέσεις των θιγόμενων συντεχνιών και διαπλεκομένων συμφερόντων.
Από εύθραυστες πλειοψηφίες και ευάλωτους κομματάρχες σοβαρή μεταρρύθμιση δεν έγινε ΠΟΤΕ!
Γι' αυτό και οι μεταρρυθμιστές μας σήμερα - και στη Νέα Δημοκρατία και πέραν αυτής - να προσέξουν και να προσέξουν καλά:
Στη νέα πρόκληση για "αναλογικό" εκλογικό νόμο του ΣΥΡΙΖΑ οφείλουν να είναι αδιαπραγμάτευτα αντίθετοι, αταλάντευτοι και αποφασιστικοί. Έτοιμοι να φτάσουν στα άκρα για να το αποκλείσουν. Ακόμα και με ομαδικές παραιτήσεις για να επιφέρουν πτώση της κυβέρνησης.
Και να εξηγήσουν προς τα έξω, πως αν υπάρξει απλή αναλογική στην Ελλάδα, τότε με κατακερματισμένη την πολιτική εκπροσώπηση, μεταρρυθμίσεις δεν πρόκειται να γίνουν ΠΟΤΕ! (Κι αυτό σίγουρα θα το πληροφορηθούν τελικά οι εταίροι μας...)
Αν δώσουν με πείσμα αυτή τη μάχη τώρα, θα την κερδίσουν. Και θα ανοίξουν το δρόμο στις μεταρρυθμίσεις...
Αν δεν δώσουν αυτή τη μάχη σήμερα, ΔΕΝ θα υπάρχει αύριο!
Ούτε για τις μεταρρυθμίσεις, ούτε για τους μεταρρυθμιστές, ούτε για την Ελλάδα....
Η λεγόμενη "απλή και άδολη", δεν είναι ούτε "απλή" ούτε "άδολη"...
Είναι το έσχατο όπλο κατά των μεταρρυθμίσεων!