ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ ΨΑΛΤΗΣ
Η δημοσκόπηση της Kάπα Research, που δημοσιεύθηκε στο χθεσινό Βήμα, ήδη συζητήθηκε αρκετά, αφού, με αιτία (ή με αφορμή…) αυτή, κυβέρνηση και ΝΔ διασταύρωσαν τα ξίφη τους.
Είναι, πάντως, παράξενο, ότι η κυβέρνηση μέσω «πηγών» της σχολιάζει μια δημοσκόπηση! Και, για να γίνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα, η αξιωματική αντιπολίτευση έσπευσε να απαντήσει, κάνοντας τα δικά της σχόλια επί της δημοσκόπησης, αφήνοντας αιχμές κατά της εταιρείας, αλλά και του ΑΠΕ - ΜΠΕ για τον τρόπο που την παρουσίασε. Και λέμε παράξενο –για να μη χρησιμοποιήσουμε πιο βαρύ όρο– γιατί δεν είναι δουλειά ούτε της κυβέρνησης, ούτε της αντιπολίτευσης να αναλύουν τις δημοσκοπήσεις και να επιχαίρουν δημοσίως! Άραγε, θα κάνουν το ίδιο και για τις επόμενες δημοσκοπήσεις; Ή θα επιλέγουν μόνο εκείνες που βολεύουν κάθε φορά -κυβέρνηση ή αντιπολίτευση, αδιάφορο.
Κακίστως, λοιπόν, η κυβέρνηση ακολουθεί αυτή την τακτική, και επίσης κακίστως η ΝΔ σπεύδει να απαντήσει. Ωστόσο, η συγκεκριμένη δημοσκόπηση παρουσιάζει ενδιαφέροντα πολιτικά στοιχεία –και εμείς, καθώς δεν είμαστε κυβέρνηση ή αντιπολίτευση, όχι μόνο μπορούμε, αλλά οφείλουμε να την αναλύσουμε.
1. Αν ξεκινήσουμε από τα ποσοστά των κομμάτων, είναι εντυπωσιακά τρία στοιχεία:
α. Το μεγάλο ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου (33%), όσοι δηλαδή λένε ότι θα ρίξουν λευκό/άκυρο ή δεν θα ψηφίσουν ή δεν έχουν αποφασίσει,
β. Τα χαμηλά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ (17,3%), αλλά και της ΝΔ (20,8%), και
γ. Τα χαμηλά ποσοστά όλων των άλλων κομμάτων και ο κατακερματισμός της ψήφου. Μόνο η Χρυσή Αυγή καταφέρνει να αγγίξει το 6%, ενώ όλοι οι άλλοι κινούνται σε ποσοστά από 5% έως 1%. Στρογγυλοποιημένα: ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ 5%, Λεβέντης 3%, ΑΝΕΛ και ΛΑΟΣ γύρω στο 2%, Πλεύση Ελευθερίας 2%, ΛΑΕ 1%.
2. Πέραν των ποσοστών, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα άλλα, πιο ποιοτικά στοιχεία της δημοσκόπησης. Καταγράφονται, έτσι, σαφείς πλειοψηφίες σε μια σειρά θέματα: το 62,5% θεωρεί θετικό το κλείσιμο της αξιολόγησης, το 59% θεωρεί «απαραίτητη ή μάλλον απαραίτητη» τη συνταγματική αναθεώρηση, το 52,6% θέλει να δοθεί χρόνος στην κυβέρνηση (και μόνο 35% επιθυμεί πρόωρες εκλογές), το 67% θέλει την παραμονή στο ευρώ. Επίσης, το 61,4% πιστεύει ότι σήμερα τις εκλογές θα τις κέρδιζε η ΝΔ (και μόλις το 20,6% ότι θα τις κέρδιζε ο ΣΥΡΙΖΑ), το 77% κρίνει αρνητικά ή μάλλον αρνητικά το έργο της κυβέρνησης, ενώ το 67,7% συμφωνεί με αναλογικότερο εκλογικό σύστημα.
3. Τέλος στην ερώτηση για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης παίρνει 29% και ο Αλέξης Τσίπρας 28%.
Πώς μπορούμε, λοιπόν, να διαβάσουμε πολιτικά τη δημοσκόπηση;
1. Πρώτο, και πολύ σημαντικό: δεν πρέπει να σταθούμε στα νούμερα, αλλά να προσπαθήσουμε να διακρίνουμε, πίσω από αυτά, τις τάσεις. Σε μια εποχή τόσο μεγάλης ρευστότητας και αλλαγής εκλογικών προτιμήσεων, με τόσο σημαντικά ποσοστά αδιευκρίνιστης ψήφου (και ας μην ξεχνάμε όλους αυτούς, και είναι πολλοί, όπως εκμυστηρεύονται οι άνθρωποι που δουλεύουν στον χώρο των δημοσκοπήσεων, που αρνούνται να απαντήσουν και κλείνουν αμέσως το τηλέφωνο) θα ήταν παρακινδυνευμένο και αφελές να πάρουμε τοις μετρητοίς τα ποσοστά. Γι’ αυτό ακριβώς είναι πολύ δύσκολο να γίνει «αναγωγή» και να προβλέψουμε την ψήφο των αναποφάσιστων – και ας μην ξεχνάμε πόσο έξω έπεσαν οι δημοσκοπήσεις σε όλες τις τελευταίες αναμετρήσεις. Ας δούμε λοιπόν πίσω από τους αριθμούς.
2. Αυτό που φαίνεται καθαρά, και από τα νούμερα αυτής της δημοσκόπησης, είναι η κρίση όλου του πολιτικού κόσμου. Τα ποσοστά ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι εξαιρετικά χαμηλά, αλλά παράλληλα όλες οι πολιτικές δυνάμεις (αν εξαιρέσουμε τη Χρυσή Αυγή, που κι αυτή, όμως, δεν διαπρέπει) είναι καθηλωμένες σε ποσοστά κάτω από το 5%.
3. Στα επιμέρους ερωτήματα, αν εξαιρέσουμε το μεγάλο 61% που θεωρεί ότι η ΝΔ θα κέρδιζε τις εκλογές αν γίνονταν τώρα (και αυτό είναι σημαντικό ως προς το κλίμα που διαμορφώνεται) και το ακόμα μεγαλύτερο 77% που κρίνει αρνητικά το κυβερνητικό έργο, όλες οι άλλες απαντήσεις δείχνουν συμφωνία, και πάντως όχι εναντίωση, με βασικές κυβερνητικές επιλογές: θετικό κλείσιμο αξιολόγησης, αναλογικότερο εκλογικό σύστημα, ανάγκη να δοθεί χρόνος στην κυβέρνηση κ.λπ.
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κλονιστεί, αλλά καμιά άλλη πολιτική δύναμη δεν φαίνεται ικανή να μπορεί να το αξιοποιήσει αυτό –με δυο λόγια δεν υπάρχει σήμερα εναλλακτική λύση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Με αυτή την έννοια, η είδηση δεν είναι ότι η ΝΔ είναι πρώτη, αλλά ότι (παρά τον νέο της ηγέτη, παρά την απεριόριστη στήριξη της από τα μέσα ενημέρωσης και παρά τη φθορά της κυβέρνησης) δεν μπορεί να ανεβάσει και να εδραιώσει τη διαφορά της. Το ίδιο ισχύει και για το 1% που υπερέχει ο Κ. Μητσοτάκης έναντι του Α. Τσίπρα, ως «καταλληλότερος» πρωθυπουργός.
Παράλληλα, οι ευρείες συναινέσεις σε σημαντικές κυβερνητικές επιλογές που υπερβαίνουν σαφώς την εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν ότι η κυβέρνηση έχει ακόμα πολιτικά «αποθέματα». Το 77% που κρίνει αρνητικά το κυβερνητικό έργο έχει διπλή ανάγνωση: αφενός είναι πολύ βαρύ για την κυβέρνηση, αφετέρου εξίσου βαρύ για τη ΝΔ (αλλά και όλη την αντιπολίτευση), που δεν καταφέρνει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά αυτή τη δυσαρέσκεια. Και γι’ αυτό ακριβώς, ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι δεύτερος, στα σημεία της δημοσκόπησης μάλλον αναδεικνύεται, τελικά, νικητής.
Το αν αυτό θα εξακολουθήσει, εξαρτάται πρώτα από όλα από τον ίδιο. Βασικός αντίπαλός του, δηλαδή, είναι ο κακός εαυτός του: από αυτόν χάνει, και όχι από τη ΝΔ!