ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΑΛΟΥΠΗΣ
Πώς θα επηρεαστούν Βρετανία, Ευρώπη και Δύση από ένα πιθανό Brexit
Οι μεγαλύτερες ανησυχίες που ανακύπτουν από ενδεχόμενο Brexit τείνουν να επικεντρώνονται στην οικονομία και το εμπόριο. Όμως οι μακροπρόθεσμες συνέπειες ενός διαζυγίου της Βρετανίας με την Ε.Ε. φτάνουν πολύ πέρα από τα οικονομικά ζητήματα. Θα προκύψουν σοβαρές αλλαγές στον στρατηγικό ρόλο και την ισχύ της Βρετανίας, αλλά θα δεχθούν και σημαντικό πλήγμα τόσο η Ευρώπη όσο και η Δύση γενικότερα.
Η Βρετανία είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης και ο πιο σημαντικός παίκτης στην εξωτερική της πολιτική.
Ενδεικτικά, ώστε καθένας να διαπιστώσει με αριθμούς το μέγεθος της στρατιωτικής της ισχύος, η βρετανική στρατιωτική δύναμη αποτελείται από:
♦ 879 πολεμικά αεροσκάφη διαφόρων τύπων,
♦ 76 πολεμικά πλοία,
♦ 1 αεροπλανοφόρο,
♦ 407 τανκς τελευταίας γενιάς,
♦ 5.948 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης,
♦ 150.000 άτομα ενεργό στρατιωτικό προσωπικό,
♦ 182.000 εν εφεδρεία στρατιωτικό προσωπικό.
Ο αμυντικός της προϋπολογισμός είναι 55 δισ. δολάρια.
Συγκριτικά, η Γερμανία διαθέτει:
♦ 676 πολεμικά αεροσκάφη,
♦ 81 πολεμικά πλοία,
♦ κανένα αεροπλανοφόρο,
♦ 408 τανκς,
♦ 5.869 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης,
♦ 180.000 άτομα ενεργό στρατιωτικό προσωπικό,
♦ 145.000 εν εφεδρεία στρατιωτικό προσωπικό.
Ο αμυντικός της προϋπολογισμός είναι 36,3 δισ. δολάρια.
Οι ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες της Βρετανίας ανέρχονται στο 2,3% του ΑΕΠ και αυτή η απώλεια, σε περίπτωση Brexit, θα αδυνατίσει αυτόματα σε σημαντικό βαθμό την Ε.Ε. Τόσο σε ζητήματα ουσίας όσο και στη δυναμική της, αλλά και στο πρεστίζ της. Αυτό είναι ένα θέμα που πάντα το συνυπολογίζει η Γερμανία και ασφαλώς παίζει ρόλο στην επίθεση φιλίας των τελευταίων ημερών, παραμονές του δημοψηφίσματος.
Η ζημιά από ένα ενδεχόμενο Brexit θα είναι σημαντική, ειδικά για τις διατλαντικές σχέσεις στις οποίες η Βρετανία αποτελούσε πάντα τον μεσάζοντα - κλειδί μεταξύ ΗΠΑ - Ευρώπης. Για αυτό ακριβώς ο Μπαράκ Ομπάμα έχει ταχθεί καθαρά με την καμπάνια υπέρ του «Ναι».
Ιδιαίτερη αξία
Το στρατόπεδο του Brexit υποστηρίζει ότι η Βρετανία μπορεί να παίξει τον ρόλο μιας μεγάλης «αυτόνομης» δύναμης, σε απόσταση από την Ευρώπη κι αξιοποιώντας την ειδική σχέση της με τις ΗΠΑ. Όμως, για τους Αμερικανούς, η Βρετανία έχει ιδιαίτερη αξία, ειδικά λόγω της συμμετοχής της στην Ε.Ε.
Ήδη από πέρυσι ο Ομπάμα είχε δηλώσει στο BBC ότι η θέση της Βρετανίας στην Ε.Ε. αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο για την ειρήνη και την ευημερία, προσθέτοντας ότι «θέλουμε να διασφαλίσουμε πως το Ην. Βασίλειο θα συνεχίσει να έχει αυτήν την επιρροή».
Η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ αποτελούν τη βάση της αμερικανικής εμπλοκής στην Ευρώπη, της ζώνης επιρροής στις βαλτικές χώρες, αλλά σε μεγάλο βαθμό και στη Μέση Ανατολή. Η Ε.Ε. είναι ζωτικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής ασφαλείας της Δύσης.
Όλες οι χώρες - σύμμαχοι της Βρετανίας εκτός Ευρώπης είναι ανήσυχες με την προοπτική του Brexit. Οι υπόλοιπες αγγλόφωνες χώρες, Καναδάς, Αυστραλία και Ν. Ζηλανδία, δείχνουν τρομοκρατημένες.
Άλλα κράτη που έχουν μεγάλες επενδύσεις στη Βρετανία, όπως η Ινδία και η Ιαπωνία, επίσης φοβούνται για το «μετά». Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντα Μόντι δήλωσε ότι βλέπει τη Βρετανία σαν «το παράθυρο της χώρας προς την Ε.Ε.», ενώ η Κίνα ελπίζει, μέσω τοποθετήσεών της, ότι η Βρετανία θα παραμείνει στην Ε.Ε. Μόνο η Ρωσία φαίνεται να ενθουσιάζεται με το Brexit.
Οι ανησυχίες του Ομπάμα έγκεινται στο ότι οι τάσεις λαϊκισμού και απομονωτισμού θα ενταθούν σε ολόκληρη την Ευρώπη από ένα Brexit. Σύμφωνα με τον πρώην Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, «το Brexit θα ήταν μια πράξη εμπρησμού στη διεθνή τάξη».
Όσον αφορά τη στενή σχέση με τις ΗΠΑ, η Βρετανία θα συνεχίσει όπως και πριν να αποτελεί έναν σημαντικό και παραδοσιακό σύμμαχο της Ουάσιγκτον αφού έχει τον μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό στην Ευρώπη και τις πιο ετοιμοπόλεμες στρατιωτικές δυνάμεις. Η «μοναδική» τους σχέση όσον αφορά την ασφάλεια και τις μυστικές υπηρεσίες επίσης θα αντέξει, αν και θα έχει μικρότερη αξία πια για τις ΗΠΑ, αν η Βρετανία αποκλειστεί από τις συμφωνίες ανταλλαγής πληροφοριών της Ε.Ε.
Κοινή πολιτική
Αυτό που απασχολεί τους Βρετανούς είναι το αν θα είναι ασφαλέστεροι μέσα ή έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα τελευταία 25 χρόνια η Ε.Ε. έχει αναπτύξει την κοινή της πολιτική σε θέματα ασφάλειας και τη συνεργασία ανάμεσα στις υπηρεσίες πληροφοριών.
Αν και τον Μάρτιο ο πρώην αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας MI6 Ρίτσαρντ Ντίαρλαβ δήλωσε ότι από την οπτική της εθνικής ασφάλειας το κόστος ενός Brexit θα είναι χαμηλό για το Λονδίνο, η υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Τερέζα Μέι διευκρίνισε ότι η συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε. την καθιστά ασφαλέστερη σε θέματα εγκλήματος και τρομοκρατίας.
Η Ελίζα Μάνιγχαμ, πρώην αρχηγός της MI5, προειδοποίησε για το Brexit ότι, «αν απομονωθούμε, θα χάσουμε σε επιρροή και θα βάλουμε τον εαυτό μας σε μεγαλύτερους κινδύνους». Οι οπαδοί της εξόδου από την Ε.Ε. απορρίπτουν όλα τα παραπάνω για δυο λόγους:
♦ Στα αμυντικά θέματα αυτό που πραγματικά μετράει είναι το ΝΑΤΟ.
♦ Και όσον αφορά τις μυστικές υπηρεσίες, σημαντικότερη ομάδα χωρών για τη Βρετανία είναι η λεγόμενη Five Eyes, η συμμαχία που συνδέει Βρετανία, ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία και Ν. Ζηλανδία.
Όμως το ΝΑΤΟ ανησυχεί για τυχόν αναταράξεις στην ενότητα του Ην. Βασιλείου έπειτα από Brexit. Στην περίπτωση που η Σκωτία αποφασίσει να ανεξαρτητοποιηθεί, το εθνικό κόμμα SNP ίσως κλείσει τη ΝΑΤΟϊκή βάση πυρηνικών υποβρυχίων στο Φασλέιν. Όσον αφορά τους συμμάχους της Five Eyes, αυτοί επιθυμούν να παραμείνει η Βρετανία στην Ε.Ε., εν μέρει και επειδή έτσι διευκολύνεται η συνεργασία τους με την Ευρώπη.
Εν κατακλείδι, στην περίπτωση Brexit, θα είναι πολύ δυσκολότερο για τη Βρετανία να διατηρήσει τόσο στενούς δεσμούς όσο τώρα με την Ε.Ε. σε εξωτερική πολιτική και ανταλλαγή πληροφοριών. Μια αποχώρηση, όμως, θα αποδυναμώσει και την Ε.Ε., άρα ολόκληρη τη Δύση.