Εκατό χρόνια μετά την δημιουργία κρατών από τον τεμαχισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την συμφωνία Sykes-Picot του 1916 η Μέση Ανατολή ψάχνει ακόμη την εθνική της ταυτότητα και ακόμη περισσότερο ψάχνει την ψυχή της.
Η διαίρεση της πρώην Οθωμανικής Μέσης Ανατολής έγινε με τους Βρετανούς να έχουν ως πρωτεύον κριτήριο το πετρέλαιο, για το οποίο ήταν πολύ καλύτερα πληροφορημένοι και ισχυροί από τους Γάλλους, οι οποίοι επιθυμούσαν μερίδιο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και παρουσία στην Μέση Ανατολή.
Η συμφωνία έγινε μεταξύ του Βρετανού Συνταγματάρχη Sir Mark Sykes και του Γάλλου διπλωμάτη Francois Georges-Picot. Παρ´ όλο που θεωρήθηκε αρχικά γαλλική επιτυχία, το πετρέλαιο για το οποίο ήρθαν στα χέρια στην διάσκεψη των Βερσαλλιών ο Clemanceau και ο Lloyd George, τελικά μετά από σειρά διασκέψεων και μυστικής διπλωματικής αλληλογραφίας, οι κυρίως ωφελημένοι ήταν οι Βρετανοί και οι εξαπατημένοι ήταν οι Άραβες όπως ευθέως αναγνωρίζει και ο Λόρενς της Αραβίας στα κείμενα του.
Με πλήρη αδιαφορία για τις εθνοτικές και θρησκευτικές διαφορές, δημιουργήθηκαν κράτη-αμαλγάματα, όπως η Συρία και το Ιράκ, τριχοτομήθηκε το Κουρδιστάν και άρχισε η διαμάχη στην Παλαιστίνη.
Μετά τον Β´ ΠΠ, οι Βασιλείες εκεί κατέπεσαν προς όφελος των Μπααθικών έθνο-σοσιαλιστικών δικτατοριών. Τώρα πάλι με Δυτική παρέμβαση άρχισαν να ξηλώνονται και αυτές.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο εθνοτικό. Η έλλειψη αποδεκτού εθνικού μύθου είναι ένα μόνο από τα προβλήματα της περιοχής.
Το Ισλάμ δεν αντιλαμβάνεται την έννοια έθνος-κράτος, δημιούργημα της Δύσης του 19ου Αιώνα, αλλά την έννοια του Χαλιφάτου που υπάρχει από καταβολής Ισλάμ.
Ο Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν πάντοτε ο Χαλίφης του Σουνιτικού Ισλάμ, και αυτή ήταν η νομιμοποίηση της εξουσίας του. Διοικούσε κατά τον Ισλαμικό Νόμο, την Σαρία.
Όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ, Δυτικόφρων και άθεος δημιούργησε το κοσμικό κράτος της Τουρκίας, η Μέση Ανατολή βρέθηκε χωρίς ύπατο πνευματικό και κοσμικό ηγέτη, χωρίς Χαλίφη.
Παρ’ όλο που το η ίδια το επιθυμούσε, η Δύση δεν επέτρεψε στην Σαουδική Αραβία να αναλάβει αυτόν τον ρόλο λόγω πετρελαϊκών συμφερόντων.
Τώρα που οι δικτατορίες καταστράφηκαν δεν υπάρχει πολιτική δύναμη συνοχής. Ακόμη περισσότερο δεν υπάρχει ισλαμικά νομιμοποιημένη εξουσία. Αυτό είναι το πολιτικό και πνευματικό κενό των χωρών αυτών.
Το κενό αυτό που υπάρχει μέχρι σήμερα προσπάθησε να καλύψει το Ισλαμικό Κράτος με την ανακήρυξη του Μπαγκντατί ως Χαλίφη.
Οι Άραβες εκτός από το πιθανό DNA δεν έχουν κοινά σημεία μεταξύ τους. Δεν υπάρχει πλην γλώσσας και θρησκείας πολιτική και κοινωνική συνάφεια μεταξύ Σύρων, Μαροκινών, Αιγυπτίων, Σαουδαράβων (που είναι διάφορες φυλές) και λοιπών.
Το μεγάλο κοινό σημείο από πλευράς Δύσης των Αραβικών περιοχών και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και των πλησίον περιοχών είναι το πετρέλαιο όπως ο κατωτέρω χάρτης δείχνει.
Αυτό δείχνει και το πρόβλημα, ιδιαίτερα τώρα πού έγινε η μεγάλη αλλαγή και το πετρέλαιο δεν είναι πλέον θέμα προσφοράς αλλά ζήτησης και μάλιστα όχι από την Δύση όπου έχει αρχίσει η απεξάρτηση προς όφελος των ΑΠΕ και του φυσικού αερίου.
Το πετρέλαιο είναι πολύ σημαντικό για την Ασία, κυρίως την Κίνα και την Ινδία.
Η περιοχή της Μέσης Ανατολής εξάγει το 41% των παγκοσμίων εξαγωγών πετρελαίου και με τις χαμηλές τιμές το 2015 είχαν αξία 325 δις δολάρια.
Αυτό οδηγεί τώρα στις ακόλουθες συνέπειες.
Τώρα που οι Σαουδάραβες αντιπαρατέθηκαν πολιτικά και οικονομικά, ως αυτόχειρες, με τα πετρελαϊκά συμφέροντα των ΗΠΑ, η Δύση με σειρά ενεργειών οδεύει προς την επιταχυνόμενη απεξάρτηση από το πετρέλαιο.
Τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη της περιοχής πλην αυτών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και του Ιράν έχουν ως μοναδικό ή κύριο έσοδο το πετρέλαιο.
Μην έχοντας άλλο τρόπο να ελέγξουν τους Λαούς τους, τα κράτη αυτά χρησιμοποίησαν την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των υπηκόων τους με τα πετρελαϊκά έσοδα και την θρησκεία .
Όμως τώρα πού τα έσοδα από το πετρέλαιο πέφτουν η θρησκεία για τους Σουνίτες κυρίως είναι το μόνο που απομένει. Ισλαμισμός όμως χωρίς Χαλίφη, είναι για τους Σουνίτες, όπως ο Καθολικισμός χωρίς Πάπα για τους Καθολικούς.
Τα κράτη αυτά των οποίων οι Λαοί δεν έχουν μάθει την παραγωγική διαδικασία, ούτε την συμμετοχική δημοκρατία των εξελιγμένων κοινωνιών, είναι έτοιμα ή ήδη υποφέρουν από εσωτερική κατάρρευση όπως η Λιβύη, το παράδειγμα αποτυχημένου κράτους.
Τα παλαιά κράτη που προϋπήρχαν του πετρελαίου, όπως η Αίγυπτος και το Ιράν, θα συνεχίσουν να υπάρχουν.
Τα αλλά κράτη θα μετασχηματιστούν. Υπάρχει ένας επί πλέον λόγος για αυτό. Στην εξελισσόμενη αντιπαράθεση Κίνας-ΗΠΑ για τον έλεγχο του Ειρηνικού Ωκεανού, η Ενέργεια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.
Αν τα κράτη της Μέσης Ανατολής μείνουν σταθερά αυτό θα επιτρέψει στην Κίνα με διακρατικές συμφωνίες να προμηθεύεται ομαλά πετρέλαιο. Αν τα κράτη καταρρέουν τότε η ομαλή τροφοδοσία της Κίνας και της Ινδίας θα δυσκολέψει.
Παράδειγμα αυτού είναι η Λιβύη που όταν διαλύθηκε έφυγαν από εκεί δεκάδες χιλιάδες Κινέζοι, και η Κίνα έχασε μία σημαντική πηγή πετρελαίου.
Η κατάρρευση της Σαουδικής Αραβίας με την οποία η Κίνα διατηρεί άριστες σχέσεις ,διότι είναι κύριος προμηθευτής της σε πετρέλαιο, θα δυσκόλευε πολύ τον ομαλό εφοδιασμό της Κίνας με πετρέλαιο.
Ο θρησκευτικός φανατισμός, ο σχηματισμός των συνόρων με βάση τα Δυτικά συμφέροντα, η ανάγκη για νέα κρατικά σχήματα όπως Κουρδιστάν, Σουνιτικό κράτος μεταξύ Συρίας και Ιράκ και αποσταθεροποίηση στα κράτη του Περσικού Κόλπου οδηγούν σε πολυετή αστάθεια την Περιοχή.
Η Τουρκία, που είναι το μόνο Ισλαμικό κράτος στην περιοχή που έχει αξιόλογη Οικονομία και δεν παράγει πετρέλαιο, επέλεξε να είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Η διαίρεση της πρώην Οθωμανικής Μέσης Ανατολής έγινε με τους Βρετανούς να έχουν ως πρωτεύον κριτήριο το πετρέλαιο, για το οποίο ήταν πολύ καλύτερα πληροφορημένοι και ισχυροί από τους Γάλλους, οι οποίοι επιθυμούσαν μερίδιο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και παρουσία στην Μέση Ανατολή.
Η συμφωνία έγινε μεταξύ του Βρετανού Συνταγματάρχη Sir Mark Sykes και του Γάλλου διπλωμάτη Francois Georges-Picot. Παρ´ όλο που θεωρήθηκε αρχικά γαλλική επιτυχία, το πετρέλαιο για το οποίο ήρθαν στα χέρια στην διάσκεψη των Βερσαλλιών ο Clemanceau και ο Lloyd George, τελικά μετά από σειρά διασκέψεων και μυστικής διπλωματικής αλληλογραφίας, οι κυρίως ωφελημένοι ήταν οι Βρετανοί και οι εξαπατημένοι ήταν οι Άραβες όπως ευθέως αναγνωρίζει και ο Λόρενς της Αραβίας στα κείμενα του.
Με πλήρη αδιαφορία για τις εθνοτικές και θρησκευτικές διαφορές, δημιουργήθηκαν κράτη-αμαλγάματα, όπως η Συρία και το Ιράκ, τριχοτομήθηκε το Κουρδιστάν και άρχισε η διαμάχη στην Παλαιστίνη.
Μετά τον Β´ ΠΠ, οι Βασιλείες εκεί κατέπεσαν προς όφελος των Μπααθικών έθνο-σοσιαλιστικών δικτατοριών. Τώρα πάλι με Δυτική παρέμβαση άρχισαν να ξηλώνονται και αυτές.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο εθνοτικό. Η έλλειψη αποδεκτού εθνικού μύθου είναι ένα μόνο από τα προβλήματα της περιοχής.
Το Ισλάμ δεν αντιλαμβάνεται την έννοια έθνος-κράτος, δημιούργημα της Δύσης του 19ου Αιώνα, αλλά την έννοια του Χαλιφάτου που υπάρχει από καταβολής Ισλάμ.
Ο Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν πάντοτε ο Χαλίφης του Σουνιτικού Ισλάμ, και αυτή ήταν η νομιμοποίηση της εξουσίας του. Διοικούσε κατά τον Ισλαμικό Νόμο, την Σαρία.
Όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ, Δυτικόφρων και άθεος δημιούργησε το κοσμικό κράτος της Τουρκίας, η Μέση Ανατολή βρέθηκε χωρίς ύπατο πνευματικό και κοσμικό ηγέτη, χωρίς Χαλίφη.
Παρ’ όλο που το η ίδια το επιθυμούσε, η Δύση δεν επέτρεψε στην Σαουδική Αραβία να αναλάβει αυτόν τον ρόλο λόγω πετρελαϊκών συμφερόντων.
Τώρα που οι δικτατορίες καταστράφηκαν δεν υπάρχει πολιτική δύναμη συνοχής. Ακόμη περισσότερο δεν υπάρχει ισλαμικά νομιμοποιημένη εξουσία. Αυτό είναι το πολιτικό και πνευματικό κενό των χωρών αυτών.
Το κενό αυτό που υπάρχει μέχρι σήμερα προσπάθησε να καλύψει το Ισλαμικό Κράτος με την ανακήρυξη του Μπαγκντατί ως Χαλίφη.
Οι Άραβες εκτός από το πιθανό DNA δεν έχουν κοινά σημεία μεταξύ τους. Δεν υπάρχει πλην γλώσσας και θρησκείας πολιτική και κοινωνική συνάφεια μεταξύ Σύρων, Μαροκινών, Αιγυπτίων, Σαουδαράβων (που είναι διάφορες φυλές) και λοιπών.
Το μεγάλο κοινό σημείο από πλευράς Δύσης των Αραβικών περιοχών και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και των πλησίον περιοχών είναι το πετρέλαιο όπως ο κατωτέρω χάρτης δείχνει.
Αυτό δείχνει και το πρόβλημα, ιδιαίτερα τώρα πού έγινε η μεγάλη αλλαγή και το πετρέλαιο δεν είναι πλέον θέμα προσφοράς αλλά ζήτησης και μάλιστα όχι από την Δύση όπου έχει αρχίσει η απεξάρτηση προς όφελος των ΑΠΕ και του φυσικού αερίου.
Το πετρέλαιο είναι πολύ σημαντικό για την Ασία, κυρίως την Κίνα και την Ινδία.
Η περιοχή της Μέσης Ανατολής εξάγει το 41% των παγκοσμίων εξαγωγών πετρελαίου και με τις χαμηλές τιμές το 2015 είχαν αξία 325 δις δολάρια.
Αυτό οδηγεί τώρα στις ακόλουθες συνέπειες.
Τώρα που οι Σαουδάραβες αντιπαρατέθηκαν πολιτικά και οικονομικά, ως αυτόχειρες, με τα πετρελαϊκά συμφέροντα των ΗΠΑ, η Δύση με σειρά ενεργειών οδεύει προς την επιταχυνόμενη απεξάρτηση από το πετρέλαιο.
Τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη της περιοχής πλην αυτών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και του Ιράν έχουν ως μοναδικό ή κύριο έσοδο το πετρέλαιο.
Μην έχοντας άλλο τρόπο να ελέγξουν τους Λαούς τους, τα κράτη αυτά χρησιμοποίησαν την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των υπηκόων τους με τα πετρελαϊκά έσοδα και την θρησκεία .
Όμως τώρα πού τα έσοδα από το πετρέλαιο πέφτουν η θρησκεία για τους Σουνίτες κυρίως είναι το μόνο που απομένει. Ισλαμισμός όμως χωρίς Χαλίφη, είναι για τους Σουνίτες, όπως ο Καθολικισμός χωρίς Πάπα για τους Καθολικούς.
Τα κράτη αυτά των οποίων οι Λαοί δεν έχουν μάθει την παραγωγική διαδικασία, ούτε την συμμετοχική δημοκρατία των εξελιγμένων κοινωνιών, είναι έτοιμα ή ήδη υποφέρουν από εσωτερική κατάρρευση όπως η Λιβύη, το παράδειγμα αποτυχημένου κράτους.
Τα παλαιά κράτη που προϋπήρχαν του πετρελαίου, όπως η Αίγυπτος και το Ιράν, θα συνεχίσουν να υπάρχουν.
Τα αλλά κράτη θα μετασχηματιστούν. Υπάρχει ένας επί πλέον λόγος για αυτό. Στην εξελισσόμενη αντιπαράθεση Κίνας-ΗΠΑ για τον έλεγχο του Ειρηνικού Ωκεανού, η Ενέργεια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.
Αν τα κράτη της Μέσης Ανατολής μείνουν σταθερά αυτό θα επιτρέψει στην Κίνα με διακρατικές συμφωνίες να προμηθεύεται ομαλά πετρέλαιο. Αν τα κράτη καταρρέουν τότε η ομαλή τροφοδοσία της Κίνας και της Ινδίας θα δυσκολέψει.
Παράδειγμα αυτού είναι η Λιβύη που όταν διαλύθηκε έφυγαν από εκεί δεκάδες χιλιάδες Κινέζοι, και η Κίνα έχασε μία σημαντική πηγή πετρελαίου.
Η κατάρρευση της Σαουδικής Αραβίας με την οποία η Κίνα διατηρεί άριστες σχέσεις ,διότι είναι κύριος προμηθευτής της σε πετρέλαιο, θα δυσκόλευε πολύ τον ομαλό εφοδιασμό της Κίνας με πετρέλαιο.
Ο θρησκευτικός φανατισμός, ο σχηματισμός των συνόρων με βάση τα Δυτικά συμφέροντα, η ανάγκη για νέα κρατικά σχήματα όπως Κουρδιστάν, Σουνιτικό κράτος μεταξύ Συρίας και Ιράκ και αποσταθεροποίηση στα κράτη του Περσικού Κόλπου οδηγούν σε πολυετή αστάθεια την Περιοχή.
Η Τουρκία, που είναι το μόνο Ισλαμικό κράτος στην περιοχή που έχει αξιόλογη Οικονομία και δεν παράγει πετρέλαιο, επέλεξε να είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Το κουρδικό πρόβλημα της Τουρκίας εισέρχεται σε νέα φάση τώρα πού οι Ρώσοι προμήθευσαν με φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους το ΡΚΚ και καταρρίφθηκε το πρώτο τουρκικό στρατιωτικό ελικόπτερο.
Το πως θα εξελιχθεί η συμπεριφορά της Τουρκίας στην Περιοχή της είναι επί του παρόντος απόφαση ενός μόνο ανδρός, του Ερντογάν.
Οι μέχρι τώρα ενδείξεις είναι ότι η πρώτη επιλογή είναι η βίαιη.
Η ευρύτερη Μέση Ανατολή θα είναι ασταθής για πολύ καιρό μέχρις ότου τα νέα σχήματα σταθεροποιηθούν.
kassandros.gr