Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η πολυετής τάση πτώσης τιμών των εμπορευμάτων σταμάτησε πέρσυ και έκτοτε ξεκίνησε εντυπωσιακή άνοδος. Η απότομη άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων, 30% την τελευταία περίοδο, πέραν από δυνατότητες, συνοδεύεται και από σημαντικούς κινδύνους. Όταν η άνοδος τιμών αγγίζει τις τιμές κρέατος και αλευριού, εγκυμονεί κινδύνους πείνας, σε τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι όμως ορατός τέτοιος κίνδυνος τώρα;
Υπάρχει άποψη ότι η όποια άνοδος των τιμών εμπορευμάτων που είδαμε είναι ευκαιριακή, και η πτώση θα συνεχιστεί. Όμως η πραγματικότητα δεν συνηγορεί σε αυτό απόλυτα. Όπως είχαμε έγκαιρα επισημάνει από τον Φεβρουάριο, η συμφωνία στην Ντόχα του Κατάρ, που έγινε εκείνον το μήνα, μεταξύ πετρελαιοπαραγωγών χωρών, θα οδηγούσε σε άνοδο της τιμής του πετρελαίου. Πράγματι, η τιμή εκτινάχτηκε σε μόλις 4 μήνες από τα 28 δολάρια στα 48 δολάρια το βαρέλι σήμερα, δηλαδή ανέβηκε 70% από τα χαμηλά, και 50% από την αρχή της χρονιάς! Αυτό αποτελεί ένα καλό επίπεδο τιμών, και ίσως να αποτελέσει βάση για συνέχιση της ανόδου με βάση αυτά τα επίπεδα, αν όμως σταθεροποιηθεί πάνω από τα 50 δολάρια, κάτι που επί του παρόντος δεν είναι ορατό.
Όμως, δεν υπάρχουν αντίστοιχες συμφωνίες ή δεδομένα σε άλλες τιμές εμπορευμάτων. Η τιμή του χρυσού, που σημείωσε εκπληκτική ανάκαμψη από τα 1060 δολάρια στα 1250 μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, μετά 4,5 χρόνια πτώσης, δείχνει να έχει σταθεροποιηθεί. Εκεί εκτιμούμε ότι υπάρχει δυνατότητα ανόδου, καθώς βασικοί παίκτες, όπως οι Κινέζοι, βλέπουν πιο ζεστά την αγορά. Μια αγορά που, ας σημειώσουμε, δεν μπορεί εύκολα να φοροελεγχθεί, και ίσως αυξανόμενα να γίνει της μόδας όχι μόνο λόγω αυξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ, που σαφώς θα στρέψει κόσμο στην αγορά χρυσού, αλλά και λόγω των εξελίξεων στις υπεράκτιες αγορές καθώς περισσότερο μαύρο χρήμα ίσως διοχετευτεί στην πολυτιμη αυτή αγορά! Μιλώντας για πολύτιμα μέταλλα, να σημειώσουμε ότι το ασήμι βρίσκεται στα χαμηλά σε σχέση με την τιμή του έναντι του χρυσού (κοντά στο 76, με υψηλό ετων το 80 και χαμηλό δεκαετίας το 30)! Η ζήτηση του ασημιού για νομίσματα έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία έτη (από 90 εκατομμύρια ουγκιές, το 2009, σε 290 εκατομμύρια το 2015), ενώ η προσφορά (παραγωγή και ανακύκλωση) έχει αυξηθεί κατά 140 εκατομμύρια ουγγιές μόνο και επι 3 χρόνια (2013-2015), η Ζήτηση ξεπερνά την προσφορά χωρίς αυτό να έχει βγεί στις τιμές, όμως επειδή το 55% της ζήτησης οφείλεται σε βιομηχανικές εφαρμογές, είναι ξεκάθαρο ότι οι τιμές καθορίζονται από τη βιομηχανική αγορά κυρίως που ενώ θα ανακάμψει φέτος λίγο, δείχνει να είναι αδύναμη σε βάθος χρόνου.
Στον χαλκό, τόσο η ανάλυση τιμής όσο και εκτιμήσεις ειδικών δείχνουν ότι δεν υπάρχουν εξελίξεις που να δείχνουν ισχυρά ανοδικά τάσεις, όμως στο σίδηρο υπάρχουν καλές τάσεις (44% από αρχές έτους) που τροφοδοτήθηκαν από την μικρή ανάκαμψη της Κινέζικης αγοράς. Πάντως οι βιομηχανικές παραγγελίες στις ΗΠΑ αν και ικανοποιητικές δεν δείχνουν ισχυρή άνοδο, κάτι που θα τροφοδοτούσε σημαντική περαιτέρω αύξηση.
Στο αλεύρι ενώ φαίνεται οι τιμές να έχουν ανακάμψει, να σημειώσουμε ότι υπάρχει συνδυασμός από χαμηλή παραγωγή σε Ευρωπαϊκά επίπεδα φέτος (πχ. Ρωσία 4% πτώση παραγωγής), αλλά τα τελευταία νέα δείχνουν ότι η παραγωγή θα προσεγγίζει τα περσινά επίπεδα. Από τεχνικής επίσης άποψης δεν φαίνονται ακόμη ανησυχητικές τάσεις. Οι τιμές στα πουλερικά, επίσης δείχνουν σταθεροποίηση τιμών.
Συνολικά, δεν υπάρχουν επί του παρόντος, παρά τη σημαντική ανάκαμψη, ενδείξεις για γενικότερη έξαρση στα στρατηγικά μέταλλα, ενω οι τιμές σε εμπορεύματα που έχουν με διατροφή έκαναν μια ανάκαμψη τους τελευταίους μήνες, της τάξης του 13%, (με πιο καλή εκείνη του Γουρουνιού, +20%) αλλά αυτή υστερεί σημαντικά σε σχέση με την ανάκαμψη του πετρελαίου ή βασικών μετάλλων, κάτι που δείχνει ότι η σημαντική αύξηση της τιμής του πετρελαίου δεν φαίνεται να συμπαρασύρει σημαντικά τις τιμές προϊόντων με διατροφική αξία, ενώ επίσης και οι τιμές των φυτοφαρμάκων διατηρούνται χαμηλές με πτωτικές μάλιστα τάσεις, κάτι εξαιρετικά παρήγορο. Μόνο κίνηση της τιμής του πετρελαίου σε επίπεδα πάνω από τα 50 δολάρια το βαρέλι μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπή αυτών των δεδομένων λόγω της επιρροής της τιμής του πετρελαίου στο κόστος παραγωγής αγροτικών προϊόντων και λιπασμάτων και συσχέτισης με τιμές μετάλλων.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
liberal.gr