Τραγικό λάθος που δέχθηκε η κυβέρνηση να έρθει το ΝΑΤΟ για να μας... προστατεύσει από τους πρόσφυγες
Βαθιά στα ψυχροπολεμικά παιγνίδια του ΝΑΤΟ μπαίνει η Ελλάδα, χωρίς να έχει εξασφαλίσει μέχρι στιγμής τις στοιχειώδεις εγγυήσεις ότι η νατοποίηση του Αιγαίου και της Κεντρικής Μεσογείου αλλά και οι νέες ρυθμίσεις που ομογενοποιούν τα εδάφη των χωρών-μελών δεν θα θίξουν εθνικά συμφέροντα, νομιμοποιώντας τις τουρκικές διεκδικήσεις και αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας.
Ο τρόπος με τον οποίο, πριν από σχεδόν τέσσερις μήνες, η Αθήνα υποχρεώθηκε να αποδεχθεί τη νατοϊκή ναυτική δύναμη στο Αιγαίο, υπό την εκβιαστική απειλή της Άγκυρας ότι θα άνοιγε τη βαλβίδα των μεταναστευτικών ροών, όσο κι αν επιχειρήθηκε να εξωραϊσθεί με το επιχείρημα ότι μειώθηκαν οι ροές, οδήγησε στην κατοχύρωση και εντός του νατοϊκού πλαισίου μιας σειράς τουρκικών αμφισβητήσεων εις βάρος της Ελλάδας (εναέριος χώρος, ισχυρισμοί περί καθεστώτος αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, ζώνη SAR, «γκρίζες ζώνες»).
Η μη ανάπτυξη της νατοϊκής δύναμης προς τους νότιους τομείς του Αιγαίου, η μη εκτεταμένη χρήση εναέριων μέσων, η μη προσέγγιση των νατοϊκών σκάφων σε ελληνικά νησιά για ανεφοδιασμό ήταν αποτέλεσμα των τουρκικών παρεμβάσεων, που, τελικά, ντε φάκτο επέβαλαν τις ενστάσεις και αμφισβητήσεις τους και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Φυσικά, η μείωση των μεταναστευτικών ροών δεν έχει σχέση με τη νατοϊκή παρουσία, αλλά με τη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία, όπου, τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο, οι ροές θα παραμείνουν ελεγχόμενες, καθώς τότε θα κριθεί εάν η ΕΕ θα υποκύψει στον εκβιασμό του Τ. Ερντογάν, που ζητά την απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους τούρκους πολίτες ως ένα από τα ανταλλάγματα για τη συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών.
Όμως το ΝΑΤΟ, βαδίζοντας προς τη Σύνοδο Κορυφής της Βαρσοβίας (8-9 Ιούλιου), αναζητά εκ νέου ρόλο και έτσι το Μεταναστευτικό αποτελεί ένα πεδίο δράσης που δικαιολογεί και τη μονιμοποίηση της παρουσίας του στις θερμές περιοχές της Μεσογείου, ενώ, ταυτόχρονα, υπό την πίεση και των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών-μελών, στρέφεται και πάλι στη γνωστή συνταγή της πόλωσης και της αντιπαράθεσης με τη Μόσχα.
Το περιβάλλον το οποίο διαμορφώνεται παραπέμπει σε μια ανανέωση του Ψυχρού Πολέμου, καθώς κινήσεις όπως η εγκατάσταση χερσαίων δυνάμεων σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η στρατιωτικοποίηση των βαλτικών χωρών και η ανάπτυξη της αντιπυραυλικής ασπίδας εκλαμβάνονται από τη Μόσχα ως επιθετικές ενέργειες.
Ψυχροπολεμικές κορώνες, μάλιστα, όπως αυτές του γ.γ. του ΝΑΤΟ κ. Στόλτενμπεργκ, που ζήτησε από τη Μόσχα να αποχωρήσει από την Κριμαία, την οποία έχει πλέον πλήρως ενσωματώσει στη ρωσική κυριαρχία, είναι ίσως χρήσιμες για να τονώσουν την ψυχολογία της Συμμαχίας, αλλά, τελικά, όλο και περισσότερο επιβαρύνουν το κλίμα.
Καθώς το Μεταναστευτικό αποτελεί πεδίο δόξης λαμπρό για την (εκ του ασφαλούς) εμπλοκή του ΝΑΤΟ, τίθεται εκ των πραγμάτων και το θέμα συνεργασίας με την ΕΕ, επαναφέροντας έτσι το γνωστό πρόβλημα: Η Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, δεν αναγνωρίζει και αρνείται κάθε συνεργασία με την ΕΕ εφόσον συμμετέχει σε αυτή η Κύπρος, που είναι μέλος της ΕΕ, αλλά όχι του ΝΑΤΟ.
Όμως η Τουρκία εμφανίζεται, όπως δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Π. Καμμένος, να βολιδοσκοπεί για τον τερματισμό της νατοϊκής αποστολής στο Αιγαίο μετά τη Σύνοδο Κορυφής, σε μια προβλέψιμη κίνηση, καθώς η Άγκυρα συνηθίζει αυτού του είδους τα παζάρια όταν έχει άλλες παράλληλες επιδιώξεις.
Η Τουρκία πιέζει το ΝΑΤΟ για να έχει πιο ισχυρή παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα, εκεί που η υπεροπλία της Ρωσίας είναι σημαντική, διεκδικεί ανταλλάγματα στο Συριακό και θέλει να επιβάλει όρους και προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της νατοϊκής δύναμης τόσο στην περιοχή μέχρι το Καστελλόριζο όσο και νότια της Κρήτης.
Η Τουρκία δεν έχει αποσύρει τη γενική αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επί της Γαύδου, την οποία είχε συμπεριλάβει στις «γκρίζες ζώνες», βάσει της γνωστής θεωρίας ότι όσα νησιά δεν αναφέρθηκαν ρητά σε συνθήκες δεν έχουν περάσει σε ελληνική κυριαρχία. Εξάλλου είναι πρόσφατη η αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων ανατολικά της Κρήτης, που επισημοποιήθηκε με την κατάθεση εγγράφου από την Άγκυρα στον ΟΗΕ.
Η ανάπτυξη νατοϊκής δύναμης νοτίως της Κρήτης, όπου στον σχεδιασμό της θα έχει λόγο (και βέτο) η Τουρκία, δημιουργεί προβληματισμό, καθώς θεωρείται δεδομένη η προσπάθεια επιβολής νέων τετελεσμένων εις βάρος της χώρας μας.
Σοβαρό προβληματισμό όμως προκαλεί και μια απόφαση την οποία έλαβαν οι υπουργοί Άμυνας της Συμμαχίας, συμφώνα με την οποία οι στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ θα κινούνται από τη μια χώρα-μέλος στην άλλη, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγκριση και αυτή η απόφαση αφορά τόσο τις μετακινήσεις με χερσαία όσο και με εναέρια και θαλάσσια μέσα. Η εφαρμογή αυτής της απόφασης σε μετακινήσεις τουρκικών δυνάμεων, με νατοϊκό «καπέλο», μέσω του ελληνικού εδάφους, του εναέριου και θαλάσσιου χώρου είναι προφανές ότι θα δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα ασφάλειας για την Ελλάδα και πηγή νέων τριβών με την Άγκυρα αλλά και τη Συμμαχία.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος
ΤΟ ΠΑΡΟΝ