Ο μεγαλύτερος, λιγότερο κατανοητός κίνδυνος μιας βρετανικής εξόδου από την Ευρώπη δεν αφορά το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά τον ευρύτερο δυτικό κόσμο. Είναι ο κίνδυνος πως οι επενδυτές δε θα δουν τις ευρύτερες αλλαγές που περιμένουν την κοινωνία.
Για τις αγορές, μια ψήφος υπέρ του Brexit θα σηματοδοτήσει πως οι υπάρχουσες νομισματικές πολιτικές αποτυγχάνουν και κοντεύουν να εξαντληθούν και πως οι επενδυτές θα πρέπει να προετοιμαστούν για μια σειρά εσωστρεφών κυβερνήσεων που είναι πιο πρόθυμες να λάβουν προστατευτικά μέτρα που θα περιορίσουν τις διεθνείς ροές του εμπορίου και του χρήματος. Αυτό πιθανότατα θα έχει μια αποδυναμωτική επίδραση σε όλες τις οικονομίες και αγορές.
Υπάρχει μια σχολή σκέψης που υποστηρίζει πως η υπερψήφιση του Brexit θα σημάνει μια μεγαλύτερη πιθανότητα για τον Ντόναλντ Τραμπ να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, για το δεξιό και ευρωσκεπτιστικό AFD στη Γερμανία να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή και το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν να κάνει το ίδιο στη Γαλλία. Το αντικαθεστωτικό κόμμα των 5 Αστέρων στην Ιταλία έχει ήδη κερδίσει αυτήν την εβδομάδα ισχυρές δημοτικές θέσεις στη Ρώμη και το Τορίνο, σε ένα χτύπημα για τη μεταρρυθμιστική εθνική κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι. Η Ιταλία είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και έχει ακόμη πολλά προβλήματα να λύσει – θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη αδυναμία της ευρωζώνης.
Οι αγορές θα αντιδράσουν άσχημα σε ενδείξεις λαϊκισμού καθώς οι δανειστές και οι επενδυτές, οι άνθρωποι που διαχειρίζονται το θεσμικό χρήμα, θα ανησυχήσουν πως έχουν παρερμηνεύσει την έκταση της οργής και της δυσκολίας του κόσμου και υποτιμήσει τι σημαίνει αυτό για το πολιτικό κλίμα.
Η προθυμία των επενδυτών να πάρουν ρίσκα θα μειωθεί ακόμη περισσότερο. Η όποια πίστη τους έχει εναπομείνει στις πολιτικές που ακολουθούνται από τις νομισματικές αρχές θα υπονομευθεί περαιτέρω. Η ποσοτική χαλάρωση έχει διατηρήσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και έχει προστατεύσει τις αξίες των περιουσιακών στοιχείων. Στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μάλιστα αποκαταστήσει και την απασχόληση. Όμως δεν έχει αποφέρει την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτιωμένη παραγωγικότητα που θα έκανε όλους να αισθάνονται πως ωφελούνται.
Εάν οι υπάρχουσες πολιτικές δε δουλεύουν, τα καθεστωτικά κόμμα και οι θεσμοί κινδυνεύουν να χάσουν την εντολή τους από αυτούς που προσφέρουν απλές φαινομενικά απαντήσεις, δημιουργώντας τοίχους κατά του ανταγωνισμού στην εργασία και τις κοινωνικές παροχές λόγω της μετανάστευσης και του ευρύτερου οικονομικού ανταγωνισμού της ελεύθερης αγοράς. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου είπε αυτήν την εβδομάδα πως οι περιπτώσεις νέων περιοριστικών μέτρων στο εμπόριο αυξήθηκαν από τον Οκτώβριο, φτάνοντας στο υψηλότερο μηνιαίο μέσο όρο από τη στιγμή που ο οργανισμός ξεκίνησε να τις παρακολουθεί το 2009.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που κρύβει το Brexit είναι πως αποτελεί οδόσημο σε έναν δρόμο προς το μειωμένο διεθνές εμπόριο, λιγότερο ελεύθερη μετακίνηση κεφαλαίου και μια συνεχή παγκόσμια οικονομική ψύχρανση. Κάποιο θα το καλωσορίσουν αυτό. Οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές θα το φοβηθούν πολύ.