Τι φοβάται περισσότερο η Ευρώπη – μια φυγή της Βρετανίας ή το διαλυτικό ντόμινο που μπορεί να προκαλέσει ένα πιθανό Brexit;
Καθαρές απαντήσεις επ’ αυτού δεν πρόκειται να δοθούν τουλάχιστον έως την άλλη Πέμπτη και το δημοψήφισμα για την παραμονή της Βρετανίας ή όχι στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το δεδομένο, ωστόσο, είναι πως το μπαράζ των τελευταίων δημοσκοπήσεων που δίνουν σαφές προβάδισμα στο Brexit έχει ενεργοποιήσει σειρήνες υψηλού κινδύνου στην ενωμένη – και βαθιά ταραγμένη – Ευρώπη.
Πρόκειται για τις σειρήνες του κλιμακούμενου ευρωσκεπτικισμού και του φόβου ότι μια έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. μπορεί απλώς να ανοίξει την πόρτα και για τους υπόλοιπους.
Σόιμπλε: Τίποτα δεν αποκλείεται…
«Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί», ήταν η απάντηση που έδωσε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όταν ερωτήθηκε από το Spiegel εάν μια ετυμηγορία υπέρ του “exit” στο βρετανικό δημοψήφισμα θα μπορούσε να οδηγήσει και άλλες χώρες στον δρόμο της εξόδου από την Ε.Ε.
Το κλίμα άλλωστε που, βοηθούντος και του δρ. Σόιμπλε, έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη τον τελευταίο χρόνο – τον χρόνο, μέσα στον οποίο φθάσαμε από το Grexit στο Brexit – δίνει ρεαλιστική βάση στους φόβους για τις αντοχές της Ε.Ε.
Η τελευταία έρευνα του αμερικανικού κεντρου ερευνών Pew ήταν αποκαλυπτική: Η συντρηπτική πλειοψηφία μεν των ευρωπαίων – 70% - δεν θέλει το Brexit, αλλά συνολικά ο ευρωσκπετικισμός έχει εκτιναχθεί μέσα στον τελευταίο χρόνο.
Οι θετικές αποψεις των πολιτών για την ΕΕ έχουν πέσει μόλις στο 38% στη Γαλλία, κάνοντας βουτιά 17% σε σχέση με πέρσι, στο 47% στην Ισπανία – πτώση 17% σε σχέση με πέρσι – και στο 50% στην ίδια τη Γερμανία, πτώση 8 μονάδων σε έναν χρόνο.
Η Σουηδία, η Δανία και η Γαλλια
Σ’ αυτό το κλίμα, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι μια ενδεχόμενη απόφαση των Βρετανών να αποχαιρετήσουν την Ευρώπη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντίστοιχα, ή συναφή έστω, δημοψηφίσματος και σε άλλες χώρες, με πρώτες τη Σουηδία, τη Δανία και την Ολλανδία, και ενδεχομένως και τη Γαλλία – αναλόγως με το αποτέλεσμα των εκεί προεδρικών εκλογών τον επόμενο χρόνο και της δύναμης που θα συγκεντρώσει το ακροδεξιό μέτωπο της Λεπέν.
Κι εάν ακόμη δεν υπάρξουν δημοψηφισματα με ερώτημα «εξόδου», είναι πολύ πιθανό να τεθούν σε κάποιες από αυτές τις χώρες ερωτήματα είτε για επαναδιαπραγμάτευση συνθηκών της Ε.Ε., είτε για επανάκτηση και ενίσχυση των εθνικών εξουσιών.
Ηδη στη Σουηδία, το Κόμμα των Δημοκρατών που αποτελεί και κυβερνητικό ρυθμιστή, δηλώνει μεν ότι θέλει την παραμονή στην Ε.Ε. αλλά διακηρύσσει ότι «αυτή η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι εκείνη υπέρ της οποίας ψήφισαν οι Σουηδοί». Και διαμηνύει ότι θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για περιορίσει την επιρροή της Ε.Ε. στην εθνική πολιτική της χώρας.
Στη Δανία επίσης, ο Κρίστιαν Τούλασεν Νταλ, ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος που αποτελεί τον μικρότερο κυβερνητικό εταίρο, δηλώνει ότι ελπίζει να παραμείνει η Βρετανία στην Ευρώπη. Μόνον και μόνον, όμως, γιατί βλέπει αυτή την παραμονή ως την ιδανική ευκαιρία προκειμένου η Δανία να επαναδιαπραγματευτεί και εκείνη την δική της σχέση με την Ε.Ε.
Στη Γαλλία, η Μαρίν Λεπέν έχει ήδη διακηρύξει ότι εάν κερίσει την Προεδρία θα επιδιώξει την επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ενωση και θα προχωρήσει επίσης σε δημοψήφισμα…