Η κυβέρνηση για να πάρει επιτέλους την αξιολόγηση επιτρέπει στα funds τη διαχείριση χωρίς καμία εξαίρεση των δανείων α’ κατοικίας - Κόβουν εφάπαξ, ΕΚΑΣ - Βαθύτερος ο κόφτης
Την άδεια να βάλουν χέρι και στη φθηνή πρώτη κατοικία δίνει στα funds η κυβέρνηση με μπαράζ νυχτερινών τροπολογιών που κατέθετε σωρηδόν τα τελευταία 24ωρα.
Το «συμπληρωματικό» μνημόνιο που έφερε προς ψήφιση η κυβέρνηση, όμως, έκρυβε και δεκάδες άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις για όλους. Χωρίς άλλη συζήτηση ή εξήγηση, μόνο και μόνο για να επικυρώσει σήμερατο EuroWorking Group ότι τέλειωσε η αξιολόγηση, με βροχή τροπολογιών η κυβέρνηση έσβησε σχεδόν όλες τις «κόκκινες γραμμές» που -μετά επτά μήνες διαπραγματεύσεων- της είχαν απομείνει ως τελευταίο φύλλο συκής. Ειδικά στα κόκκινα δάνεια, όπου είχαν μπει και όροι προστασίας (για 3 χρόνια έλεγε η κυβέρνηση, αλλά υποχώρησε στους 18 μήνες), οι ανατροπές που συντελέστηκαν μέσα σε λίγες ώρες είναι τεράστιες:
- Αμεσα οι τράπεζες δίνουν τη διαχείριση, διευθέτηση και είσπραξη όλων των δανείων α’ κατοικίας, «κόκκινων» και μη, χωρίς κανένα όριο προστασίας στα funds. Σε ενάμιση χρόνο θα τους δώσουν και την κυριότητα των δανείων αυτών.
- Αμεσα πωλούνται σε funds όλα αδιακρίτως τα εγγυημένα από το κράτος δάνεια. Αποκτούν δηλαδή έλεγχο, μέσω των δανείων τους, σε κρατικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις, ακίνητα δήμων, αλλά και όλων ανεξαιρέτως των χιλιάδων νοικοκυριών που επλήγησαν από φωτιές, σεισμούς και πλημμύρες.
- Μπορεί να αυξηθεί το κυμαινόμενο επιτόκιο επιχειρηματικών δανείων όταν τα πάρουν τα funds.
Με μια... μαγική κίνηση η κυβέρνηση καθιστά τα funds, εκτός από αγοραστές, και συνδιαχειριστές των δανείων πριν ακόμα τους τα πουλήσουν οι τράπεζες. Και αυτό αφορά όλα τα δάνεια μάλιστα που έχουν οι τράπεζες - όχι μόνο τα «κόκκινα» ή «πράσινα», όχι μόνο αυτά που θα πουλήσουν ή αυτά που θα κρατήσουν, αλλά και αυτά που είτε εξαιρούνται από πώληση έως 1/1/2018, είτε όχι. Πρακτικά, η κυβέρνηση βάζει μέσα στις τράπεζες τα funds για να συμβουλεύουν και να διαλέγουν τι θα εισπράξει η τράπεζα που τα πληρώνει γι’ αυτό και τι θα εισπράξουν τα ίδια όταν πληρώσουν για να τα αγοράσουν. Δηλαδή θα στοχοποιούν κατευθείαν ποιους θα κυνηγήσουν και πότε, προτού ή αφού τα αγοράσουν! Συγκεκριμένα, με τροπολογία οι τράπεζες αποκτούν το δικαίωμα να μεταβιβάζουν στα funds τη διαχείριση του συνόλου των τραπεζικών δανείων (όχι μόνο τα «κόκκινα», αλλά και όσα δεν είναι καν σε καθυστέρηση - στεγαστικά, επιχειρηματικά ή ό,τι άλλο), ακόμα και αν πρόκειται για δάνεια α' κατοικίας ευτελούς αξίας.
Θεωρητικά, συνεχίζεται η απαγόρευση της πώλησης των δανείων α’ κατοικίας με αντικειμενική αξία κάτω από 140.000 ευρώ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017. Σε κάθε περίπτωση, από την 1/1/2018 δεν θα υφίσταται καμία εξαίρεση για πώληση δανείου σε funds. Ωστόσο, μέχρι τότε οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις θα λειτουργούν ως εισπρακτικές και θα κυνηγούν τους δανειολήπτες ακόμη και για δάνεια που συνδέονται με υποθήκη ή προσημείωση α' κατοικίας, όσο χαμηλή αντικειμενική αξία και αν έχουν αυτά. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να προετοιμάσουν το έδαφος για την είσπραξη και όλων των δανείων που θα επιλέξουν και θα αγοράσουν τα ίδια μόλις τους επιτραπεί - από την 1/1/2018 και μετά.
Δημοσιονομική βόμβα
Ταυτόχρονα, απελευθερώνεται πλήρως η πώληση στα funds κάθε είδους δανείων που έχουν χορηγηθεί με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, σε μια εξέλιξη που ανοίγει παράθυρο για ιδιωτικοποιήσεις κρατικών εταιρειών, αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων και απολύσεις ή μειώσεις μισθών του προσωπικού, αλλά ακόμα και για κατασχέσεις σε βάρος ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, όπως οι σεισμόπληκτοι και οι πυρόπληκτοι που τους δόθηκαν δάνεια με εγγύηση του κράτους!
Σε αυτό το πλαίσιο, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου έχουν εταιρείες όπως οι ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, Αττικό Μετρό, ΕΑΣ, ΕΛΒΟ κ.ά., καθώς και σειρά από δημόσιους οργανισμούς. Η επιλογή των δανείων που θα πουληθούν και ο τρόπος διαχείρισης θα υπακούει στις ορέξεις των νέων «επενδυτών».
Ωστόσο, με αυτή την αλλαγή στάσης της κυβέρνησης για τα εγγυημένα από το κράτος δάνεια δημιουργείται ο κίνδυνος να πέσει έξω ο προϋπολογισμός και να ενεργοποιηθεί ο αυτόματος κόφτης δαπανών αν το Δημόσιο αναγκαστεί από τα funds να πληρώσει «εδώ και τώρα» ποσά για τα οποία μέχρι τώρα, σε συνεννόηση με τις ελληνικές τράπεζες, μπορούσε να επιμηκύνει και να καθυστερεί. Αν και στο κείμενο της τροπολογίας δεν αναφέρεται κάτι σχετικό, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε στη Βουλή ότι η κατάπτωση των εγγυήσεων δεν θα προσμετράται στο δημοσιονομικό έλλειμμα και δεν θα ενεργοποιείται ο αυτόματος μηχανισμός διόρθωσης δημοσιονομικών αποκλίσεων, δηλαδή ο περίφημος κόφτης. Ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει κονδύλι περίπου 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο για καταπτώσεις εγγυήσεων, ενώ κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται περί τα 300 εκατ. ευρώ από αυτά.
Στο σύνολό τους, όμως, τα εγγυημένα δάνεια ανέρχονται σε 14 δισ. ευρώ και επειδή δεν υπάρχει μηχανογραφική παρακολούθηση για όλα αυτά (πρόκειται για 60.000 φακέλους που στοιβάζονται σε ντουλάπες ή στα πατώματα υπηρεσιών), ο υπουργός Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης είχε προτείνει στους θεσμούς να αναβληθούν οι αποφάσεις για Σεπτέμβριο, ώστε να εκτιμηθεί καλύτερα ο κίνδυνος από την απελευθέρωση πώλησης των δανείων αυτών. Με μετριοπαθείς υπολογισμούς αρμοδίων υπηρεσιών, η «βόμβα» που μπορεί να σκάσει τους επόμενους μήνες φτάνει στα 1-2 δισ. ευρώ.
Τα δίνουν όλα στα funds
Και μέσα σε όλα, οι τροπολογίες που ψηφίστηκαν δίνουν και τη δυνατότητα στα funds να αυξήσουν τις απαιτήσεις τους από τους δανειολήπτες μέσω της αύξησης του περιθωρίου επιτοκίου -επιπλέον δηλαδή του επιτοκίου αναφοράς- σε επίπεδα υψηλότερα από εκείνα που πλήρωνε ο δανειολήπτης στην τράπεζα. Η δυνατότητα αυτή είχε απαγορευτεί στον νόμο που ψηφίστηκε στις 21 Μαΐου, αλλά άλλαξε προχθές. Αν και αφορά κυρίως σε «πράσινα» δάνεια υγιών ελληνικών επιχειρήσεων, αυτή η πρόβλεψη για αύξηση του επιτοκίου υπήρχε μεν και στις αρχικές συμβάσεις, αλλά όσο τις είχαν αυτές στα χέρια τους οι ελληνικές τράπεζες δεν την ενεργοποιούσαν για λόγους ανταγωνισμού και προκειμένου να μη χάσουν πελάτες. Τα funds, όμως, που δεν έχουν ανάγκη προσέλκυσης δανειοληπτών, αφού παίρνουν έτοιμα δάνεια από τις τράπεζες, μπορούν να την ενεργοποιούν κατά βούληση αφού είναι ήδη υπογεγραμμένη από τον δανειολήπτη.
Επιπλέον, για να διευκολυνθούν οι κατασχέσεις μπαίνει «ταρίφα» 20 ευρώ, χωρίς οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση, για κάθε καταχώρηση, εγγραφή ή σημείωση στα υποθηκοφυλακεία, ενεχυροφυλακεία ή κτηματολόγια της υποθήκης, ή προσημείωσης κ.λπ., με τα οποία ασφαλίζονται τα δάνεια που δίνονται από τις τράπεζες στα funds.
«Συμπληρωματικά» μέτρα-φωτιά
Σύμφωνα με τις «συμπληρωματικές» τροπολογίες που κατέθεσε και ψήφισε η κυβέρνηση, προβλέπονται τα εξής:
- Μειώσεις στις συντάξεις: Αλλη τροπολογία προβλέπει την κατάργηση της οικογενειακής παροχής (προσαύξηση σύνταξης λόγω παιδιών) από τους δημοσίους υπαλλήλους, που όταν συνταξιοδοτηθούν οι συντάξεις τους θα υπολογιστούν με τον νέο νόμο-λαιμητόμο. Επιπλέον, καταργεί ρητά προηγούμενες διατάξεις που όριζαν ότι κατά τη συγκεφαλαίωση του συντάξιμου χρόνου των νέων ασφαλισμένων (μετά το 1993) διάστημα ίσο με έξι μήνες στην εργασία υπολογιζόταν ασφαλιστικά ως ένα έτος.
- Κόβονται τα εφάπαξ: Στον υπολογισμό των εφάπαξ σε Ταμεία Πρόνοιας αυτοαπασχολούμενων επέρχεται μεγάλη μείωση, καθώς ορίζεται ότι το ποσοστό αναπλήρωσης μειώνεται στο 60% ετησίως, όπως δηλαδή προβλέπεται και για τα εφάπαξ των μισθωτών, σύμφωνα με τον νέο νόμο.
Επίσης καταργούνται οι τελευταίοι κοινωνικοί πόροι προς Ταμεία ελεύθερων επαγγελματιών, οδηγώντας σε απώλειες ύψους 15 εκατ. ευρώ ετησίως.
- ΕΚΑΣ: Ουσιαστικά το ΕΚΑΣ καταργήθηκε, αλλά κόβονται σταδιακά οι δικαιούχοι που το παίρνουν (οι τελευταίοι τον Δεκέμβριο του 2019). Η περικοπή ξεκινά τελικώς από τον Ιούνιο του 2016 και όχι από τον Ιανουάριο όπως όριζε ο νόμος που ψηφίστηκε πριν από έναν μήνα. Ετσι, θα γυρίσουν αναδρομικά ενός μηνός και όχι έξι όσοι το χάνουν φέτος.
Οπως μάλιστα σημειώνεται στην εισηγητική έκθεση της τροπολογίας, «από 1.1.2017 και μέχρι 31.12.2019 και σε ετήσια βάση τα ποσά που αναφέρονται στα εισοδηματικά κριτήρια καθώς και τα ποσά του επιδόματος (...) αναπροσαρμόζονται (...) προκειμένου τα ως άνω κριτήρια να βαίνουν κάθε έτος μειούμενα, με σκοπό αντίστοιχη ετήσια εμπροσθοβαρή μείωση της δαπάνης της παροχής μέχρι την ολοκληρωτική κατάργηση αυτής. Από 1.1.2020 η παροχή αυτή καταργείται».
Ουσιαστικά, όμως, οι χαμηλοσυνταξιούχοι χάνουν 2 δισ. ευρώ, ενώ μόνο για τα έτη 2016-2017 η εξοικονόμηση για τον κρατικό προϋπολογισμό υπολογίζεται στην τροπολογία σε 570 εκατ. ευρώ.
- Ειδικά μισθολόγια: Η κυβέρνηση ψήφισε πριν από δέκα μέρες πάγωμα των μισθολογικών ωριμάνσεων στους εργαζομένους στο Δημόσιο με ειδικά μισθολόγια (ένστολοι, πανεπιστημιακοί και άλλες κατηγορίες), αλλά υποσχέθηκε ότι θα βρει τρόπο να τους δώσει τις αυξήσεις που προέβλεπε το μνημόνιο του 2012.
Τώρα, όμως, έφερε διάταξη που προϋποθέτει «ισοδύναμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις» που θα πρέπει να έχουν νομοθετηθεί μέχρι τις 30/9/2016. Αν δεν ανακοινώσει δηλαδή μόνιμες ισοδύναμες περικοπές, οι αυξήσεις αυτές στους μισθούς δεν θα δοθούν ούτε τη διετία 2017-2018.
- Δημοσιονομικός κόφτης: «Αναπροσαρμόζεται» η απεικόνιση του μαθηματικού τύπου για τον υπολογισμό των αποκλίσεων από τους στόχους των κρατικών προϋπολογισμών, με κατεύθυνση τις ακόμη μεγαλύτερες περικοπές. Οπως ρητά ορίζεται και στην τροπολογία, τα ποσά των περικοπών (συμπεριλαμβανομένων βέβαια συντάξεων και μισθών) θα υπολογίζονται σε «καθαρή βάση», μετά την αφαίρεση της δημοσιονομικής επίπτωσης επί των εσόδων του Προϋπολογισμού.
Για παράδειγμα, αν αποφασιστεί μείωση των συντάξεων, αυτή θα επιφέρει και απώλειες στο σκέλος των φορολογικών εσόδων. Δηλαδή το Δημόσιο θα χάσει κάτι από φόρους εισοδήματος και εισφορές ασφάλισης και περίθαλψης (περίπου 30% του ποσού που περικόπηκε). Οι απώλειες αυτές όμως, όπως γίνεται ξεκάθαρο με τη νέα διατύπωση, θα υπολογίζονται με τη σειρά τους και θα προσμετρώνται εκ των προτέρων για τον υπολογισμό των αποκλίσεων, άρα και για το ύψος των απαιτούμενων μέτρων λιτότητας.
Επιπλέον, απομακρύνεται το ενδεχόμενο αποφυγής ή μείωσης των μέτρων σε περίπτωση φυσικών καταστροφών ή ανωτέρας βίας κ.λπ. Με τροπολογία ορίζεται ότι προϋποθέτει και τη «συμφωνία με τους θεσμούς» αντί της «διαβούλευσης με τους θεσμούς» που προβλεπόταν στην αρχική ρύθμιση...
- Υπερταμείο Ιδιωτικοποιήσεων: Και τα τουριστικά ακίνητα ιδιοκτησίας του ΕΟΤ μεταβιβάζονται στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), που αποτελεί θυγατρική της Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε., δηλαδή του νέου Υπερταμείου Ιδιωτικοποιήσεων. Ταυτόχρονα, το ΤΑΙΠΕΔ (επίσης θυγατρική του νέου Ταμείου) απαλλάσσεται από την υποχρέωση δημοσίευσης ισολογισμών, που πλέον θα εμφανίζονται στον ενιαίο ισολογισμό του Υπερταμείου.
- Ενέργεια: Επιδιώκεται η επιτάχυνση των διαδικασιών για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για την ανάδειξη στρατηγικού επενδυτή στον ΑΔΜΗΕ. Επιπλέον, επαναδιατυπώνεται ο τρόπος υπολογισμού σχετικά με τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που δημοπρατούνται σε ετήσια βάση, με στόχο τη μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ.
- Ασφαλιστικές εισφορές. Μέχρι 31/12/17 ολοκληρώνεται η ενσωμάτωση στον φορολογικό μηχανισμό και των ασφαλιστικών εισφορών, τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων.
Η αξιολόγηση «κλείνει», οι περικοπές συνεχίζονται
Ο λογαριασμός των νέων μέτρων που πέφτει στις πλάτες του πολίτη με τις τροπολογίες των τελευταίων ημερών προκαλεί ζάλη. Και είναι απλώς ο πρώτος γύρος των νέων μέτρων, αφού ουσιαστικά η αξιολόγηση σαλαμοποιήθηκε και θα έχει και δεύτερο γύρο προαπαιτούμενων τον Σεπτέμβριο, παράλληλα με τον έλεγχο που θα γίνεται κάθε μήνα για το πού πάνε τα λεφτά (2,8 δισ. ευρώ) που δίνει για ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου ο ΕΜΣ.
Με τις νέες διατάξεις που μόλις ψηφίστηκαν:
- «Ανοίγει κι άλλο ο κόφτης των 3,6 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας και τα 4 δισ. ευρώ, ώστε να μην ξεφεύγουν από αυτόν μισθοί και συντάξεις.
- Μειώνεται η σύνταξη του Δημοσίου λόγω αλλαγής του τρόπου υπολογισμού της.
- Μειώνεται το εφάπαξ για τους αυτοαπασχολούμενους.
- Αυξάνεται αναδρομικά κατά 50% και ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ σε ακίνητα των Ανώνυμων Εταιρειών Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ).
- Επιβάλλεται η ψήφιση και νέων περικοπών ως τον Σεπτέμβριο, σε διαφορετική περίπτωση θα ισχύσει το πάγωμα στις αυξήσεις των ειδικών μισθολογίων, όπως το ψήφισε πριν από μια εβδομάδα η Βουλή.
Και όλα αυτά, μέσα σε μόλις δέκα μέρες από τότε που ο υπουργός Οικονομικών καλούσε τους οικονομικούς συντάκτες να αναγνωρίσουν ότι «η αξιολόγηση έκλεισε» στο Eurogroup της 24ης Μαΐου, προτού έρθει το τσουνάμι τροπολογιών με άλλα προαπαιτούμενα από αυτά που ήταν ως τότε γνωστά και είχε ψηφίσει προ ημερών μόλις η Βουλή.