Δεν έχουμε τίποτα εναντίον της
Ευρωζώνης. Εν τούτοις, μία νομισματική ένωση, η οποία δεν διαθέτει
κανενός είδους δημοσιονομικούς εξισορροπητικούς μηχανισμούς, οδηγεί νομοτελειακά στην επιδείνωση των αντιθέσεων μεταξύ των ισχυρών και των αδύναμων κρατών – με αποτέλεσμα τη διάλυση της η οποία, όσο πιο πολύ αργεί, τόσο πιο επώδυνη είναι.
Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, το πώς θα διατηρηθεί το κοινό ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι περισσότερο ασαφές από ποτέ – ενώ μπορεί η Ελλάδα να μετατράπηκε σε αποικία χρέους, η Ιρλανδία να το απέφυγε λόγω των ιδιαιτεροτήτων της (άρθρο), η Πορτογαλία να υποτάχθηκε αποδεχόμενη να γίνει χώρα της Lidl και η Κύπρος να διασώθηκε με το κούρεμα των καταθέσεων, κυρίως των Ρώσων, αλλά το πρόβλημα συνεχίζει να κλιμακώνεται.
Το γεγονός αυτό φαίνεται από την τραπεζική κρίση στην Ιταλία, η οποία αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου – αφού η πραγματική οικονομία της χώρας έχει πλέον καταρρεύσει (ανάλυση), ενώ δεν υπάρχουν ελπίδες αναβίωσης της, χωρίς τη βοήθεια μίας δικής της νομισματικής πολιτικής.
Μπορεί βέβαια η υπερχρέωση της τρίτης
μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας (Monte Paschi), η οποία είναι
ουσιαστικά κρατική, να οφείλεται σε μία σειρά πολιτικών σκανδάλων, στα οποία είναι αναμεμιγμένη τόσο η Goldman Sachs, όσο και ο διοικητής της ΕΚΤ
(M. Draghi), από τις προηγούμενες θέσεις του ως στέλεχος της
αμερικανικής τράπεζας και γενικός γραμματέας του υπουργείου οικονομικών,
αλλά αυτό δεν βοηθάει σε τίποτα – αφού η Monte Paschi είναι αδύνατον να
επιβιώσει χωρίς κρατική βοήθεια, την οποία όμως απαγορεύουν οι νέοι
τραπεζικοί κανόνες που ισχύουν από την αρχή του 2016 (Bail in:
προηγούνται οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες). Εάν τώρα
καταρρεύσει, τότε θα συμπαρασύρει ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της
Ιταλίας – επομένως της Ευρωζώνης, με τελικό αποτέλεσμα το θάνατο του
ευρώ.
Ακόμη όμως και να διασωζόταν η χρεοκοπημένη Monte Paschi, το υπόλοιπο ιταλικό χρηματοπιστωτικό σύστημα θα συνέχιζε να βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης
– ενώ μπορεί να εξασφάλισε ο πρωθυπουργός της χώρας (εκβιάζοντας την
καγκελάριο με την έξοδο από την Ευρωζώνη και τον διοικητή της ΕΚΤ με το
σκάνδαλο της Monte Paschi), την παροχή κρατικών εγγυήσεων ύψους 150 δις
€, αλλά ασφαλώς δεν αρκούν.
Ειδικότερα, σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς, το
ιταλικό τραπεζικό σύστημα, τα κόκκινα δάνεια του οποίου υπερβαίνουν
πλέον επίσημα τα 400 δις €, χρειάζεται τουλάχιστον 565 δις € –
ενώ το ποσόν αυτό θα φτάσει σύντομα στο 1 τρις €, εάν δεν ληφθούν άμεσα
μέτρα και δεν χρηματοδοτηθούν από το κράτος οι τράπεζες. Λογικά λοιπόν η
Ιταλία θεωρείται σήμερα το νούμερο ένα πρόβλημα της Ευρωζώνης, με το
ρίσκο χρεοκοπίας τόσο της χώρας, όσο και των τραπεζών της να αυξάνεται
συνεχώς (γράφημα).
Επεξήγηση γραφήματος: Ρίσκο χρεοκοπίας με κριτήριο τα CDS – τράπεζες, κράτος (μαύρο).
.
Ολοκληρώνοντας, κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, σε συνδυασμό με το BREXIT, δύσκολα μπορεί να υποθέσει κανείς πώς θα διασωθούν η Ιταλία και η Ευρωζώνη – ενώ, ακόμη και αν τα καταφέρουν, σύντομα θα ακολουθήσουν τα επόμενα προβλήματα από την Ισπανία, από τη Γαλλία, από το Βέλγιο, από τη Deutsche Bank ή από οπουδήποτε αλλού.
Η Ελλάδα δε αποτελεί εν προκειμένω το μικρότερο κακό – αφού ολόκληρο το δημόσιο χρέος της είναι της τάξης των 330 δις €, όταν μόνο οι ιταλικές τράπεζες χρειάζονται 565 δις €, ενώ το δημόσιο χρέος της Ιταλίας πλησιάζει τα 2,2 τρις €!