Από τον Νίκο Χρυσικόπουλο
"Δεν ξέρουμε τι μπορεί να μας ξημερώσει. Πλέον φοβόμαστε ότι ακόμα και οι πιο συνεπείς πελάτες μας μπορούν να βρεθούν σε δύσκολη θέση, παρασύροντας και εμάς, λόγω ενός ντόμινο που μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκδηλωθεί στην αγορά".
Με τα λόγια αυτά περιγράφουν επιχειρηματικοί κύκλοι τις "ημέρες τρόμου" που βιώνουν εξαιτίας της έκρηξης των "κόκκινων" δανείων και των "λουκέτων", της ραγδαίας επιδείνωσης του οικονομικού περιβάλλοντος, της νέας υποχώρησης των δεικτών κατανάλωσης και του μπαράζ των φόρων που έχει αποστερήσει μεγάλο κομμάτι ρευστότητας από την αγορά.
Φόβοι για ντόμινο
Τις τελευταίες ημέρες, επιχειρηματίες και υψηλόβαθμα στελέχη της αγοράς τελούν υπό κατάσταση πλήρους σύγχυσης και ανησυχίας, επιχειρώντας να αποκρυπτογραφήσουν τις αποσπασματικές και διάσπαρτες πληροφορίες που κάνουν λόγο για νέα, ηχηρά "λουκέτα" σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας. Βιομηχανίες, εταιρείες τροφίμων, αλυσίδες εμπορίας καυσίμων, ακόμα και ναυτιλιακές εταιρείες βρίσκονται στο "κόκκινο", ενώ χιλιάδες εμπορικές –κυρίως– εταιρείες που συναλλάσσονταν με τη Μαρινόπουλος ζουν τη δική τους αγωνία για την έκβαση των συζητήσεων με τη Σκαβενίτης,
Για αυτές τις εταιρείες, η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται στην επαρχία, ενδεχόμενη κατάρρευση της Μαρινόπουλος θα σημάνει το δικό τους κανόνι, που με τη σειρά του θα συμπαρασύρει δεκάδες άλλες επιχειρήσεις και, φυσικά, θέσεις απασχόλησης, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις και στα ασφαλιστικά ταμεία. Η ανησυχία είναι βαθύτατη, καθώς ο κίνδυνος να εκδηλωθεί ένα ντόμινο πτωχεύσεων στην αγορά είναι περισσότερο από ποτέ υπαρκτός.
Στο χείλος του γκρεμού
Την ίδια στιγμή, στον κλάδο εμπορίας καυσίμων η αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 της Mamidoil Jetoil έχει σπείρει ανησυχία και για άλλες περιπτώσεις εταιρειών που έχουν αναπτύξει δίκτυο εμπορίας καυσίμων που αντιμετωπίζουν ανάλογες δυσκολίες και ενδέχεται να αναζητήσουν και αυτές προστασία από τους πιστωτές τους.
Αλλά και στη βιομηχανία η κατάσταση περιγράφεται με τα μελανότερα χρώματα και είναι πολλοί αυτοί που μιλούν για σοβαρό κίνδυνο κατάρρευσης μιας χαλυβουργίας και μιας βιομηχανίας προφίλ αλουμινίου, λόγω των υποχρεώσεών τους και της αδυναμίας να εξασφαλίσουν νέα συμβόλαια.
Όσοι επιχειρηματίες μπορούν καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να προφυλαχθούν από τις επερχόμενες επιπτώσεις. Πληροφορίες αναφέρουν πως τις τελευταίες ημέρες έχουν γίνει ακόμα πιο επιτακτικές οι απαιτήσεις εξόφλησης οφειλών και γενικώς διευθέτησης υποχρεώσεων, προσπάθεια που καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά και της απουσίας ρευστού που προκάλεσαν τα αλλεπάλληλα λανθασμένα μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό πως ο συντελεστής φορολόγησης των επιχειρήσεων έφτασε από το 20% το 2012 στο 29% το 2016. Το ίδιο διάστημα, ο ΦΠΑ έχει αυξηθεί έξι φορές και οι Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στο πετρέλαιο άλλες τέσσερις.
Πέραν, όμως, των παραπάνω, κλάδοι όπως της αγροτικής παραγωγής, του εμπορίου, της βιοτεχνίας, των κατασκευών, των media παραμένουν στο "κόκκινο". Ακόμα και γνωστές επιχειρήσεις, μέχρι και εισηγμένες, εξαρτώνται κυριολεκτικά από τις τράπεζες και το κατά πόσο θα αναδιαρθρωθούν οι υποχρεώσεις τους.
Και, μέσα σε όλα αυτά, υπάρχουν πληροφορίες για συρρίκνωση ή και πλήρη αποχώρηση πολυεθνικών ομίλων από την ελληνική αγορά, η οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συντηρήσει δομές και επενδύσεις του παρελθόντος...
Δυσοίωνες προβλέψεις
Στις 26.000 τα "λουκέτα" μετά τα capital controls
Καταλύτης του κλίματος έντονης ανησυχίας που έχει δημιουργηθεί ήταν και παραμένει η υπόθεση της Μαρινόπουλος. Ο κίνδυνος συστημικού σοκ για την αγορά και την οικονομία παραμένει μεγάλος, λόγω του μεγέθους και των υποχρεώσεων της αλυσίδας. Το "άνοιγμα" της αλυσίδας Μαρινόπουλος στην αγορά εκτιμάται ότι αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ, οι τραπεζικές υποχρεώσεις και οι υποχρεώσεις προς εταιρείες leasing εκτιμάται πως πλησιάζουν τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ στο ίδιο επίπεδο τοποθετούνται και οι υποχρεώσεις προς προμηθευτές.
Παράλληλα, από τους 2.500 προμηθευτές της, περισσότερες από 1.500 είναι μικρές και μεσαίες, κατά βάση, επιχειρήσεις, που έχουν ως βασικό πελάτη τους την αλυσίδα. Επί του παρόντος, μοναδική αχτίδα φωτός για τη Μαρινόπουλος, η οποία αιτήθηκε της υπαγωγής της στο άρθρο 99 (η αίτηση θα συζητηθεί στις 21/9), αποτελούν οι διαπραγματεύσεις με τη Σκλαβενίτης.
Σβήνουν γνωστά ονόματα
Δεν είναι μόνον τα "λουκέτα", όπως αυτό της Ηλεκτρονικής, που προστίθενται διαρκώς στη μακρά αλυσίδα των θυμάτων της επταετούς κρίσης. Ιστορικές αλυσίδες όπως η Βερόπουλος μπορεί να μην έκλεισαν, αλλά πλέον έπαψαν να λειτουργούν αυτόνομα, οδηγούμενες σε πωλητήριο, όπως και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου. Άλλες παραχώρησαν σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων τους προκειμένου να παραμείνουν όρθιες, ενώ ακόμα και μεγάλα ονόματα, όπως αυτό της ΦΑΓΕ, διέκοψαν δραστηριότητές τους και έκλεισαν εργοστάσια.
Η βιομηχανία, εξάλλου, έχει πληγεί πολύ βαριά τα τελευταία χρόνια και μετρά ήδη τα περισσότερα "λουκέτα": εταιρείες όπως ο Ιμάντας της πολυεθνικής ContiTech στον Βόλο, η ΒΙΣ της οικογένειας Φιλίππου, η Σόφτεξ της Bolton Group, η Hellenic Steel της ιταλικής ILVA, η Σέλμαν, η ΒΙΑΜΥΛ, η Φίλκεραμ Johnson κ.ά.
Ήδη, ο απολογισμός είναι βαρύς και όλες οι εκτιμήσεις μιλούν για επιδείνωση της κατάστασης. Σύμφωνα με την Εθνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), από την επιβολή των capital controls έως και σήμερα τα "λουκέτα" ανήλθαν σε 26.000 και συνάμα κατεγράφη μείωση της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων κατά περίπου 3.000 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Από τις 15.379 νέες επιχειρήσεις πέρυσι, φέτος ενεγράφησαν στο ΓΕΜΗ συνολικά 12.486 νέες επιχειρήσεις, έναντι των 18.030 το 2014 και των 20.024 το 2013.
Αμείωτα τα "φέσια"
Την ίδια στιγμή, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι τα κρατικά "φέσια" προς ιδιώτες έχουν εκτοξευθεί και πλέον ξεπερνούν τα 7 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών και των επιστροφών φόρων, από τα 3,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2014, έφτασε στα 5,97 δισ. ευρώ στο τέλος του 2015 και στα 7,029 δισ. ευρώ στο τέλος Μαΐου.